رسانهها و انتخابات درافغانستان

تبليغات رسانهاي، يکي از شيوههاي معمول انتخاباتي در افغانستان و ساير کشورها است. اما چنين به نظر ميرسد که رسانههاي افغانستان در مبارزات انتخاباتي، گاهي دچار عدول از موازين و اصول حرفهاي رسانهاي ميشوند.

از سوي ديگر، در نظر گيري تفاوت ميان حمايت يک رسانه از يک نامزد انتخاباتي و بيطرفي در اطلاع رساني نيز در بسياري موارد در نظر گرفته نميشود.

به نظر آگاهان مسايل رسانهاي، يک رسانه همزمان با اينکه از يک نامزد در انتخابات حمايت ميکند، ميبايد در اصل اطلاع رساني بيطرفي خود را حفظ کند؛ مسالهاي که در رسانههاي داخلي کمتر رعايت شده است.

يکي از وظايف رسانهها، آگاهي دهي به مردم ميباشد. همچنان در شرايطي که مردم افغانستان با انتخابات آشنايي کامل ندارند، رسانهها وظيفه دارند تا در اين زمينه به مردم آگاهي داده و نيز مردم را تشويق به سهمگيري در روند انتخابات کنند.

علي رضواني، روزنامهنگار در کابل به اين باور است که رسانههاي افغانستان به دلايلي نقش اطلاع رسانياي را که بايد داشته باشند، ندارند. اما صديق الله توحيدي، رييس کميسيون رسانههاي کميسيون مستقل انتخابات، به اين باور است که رسانههاي کشور سهم قابل ملاحظهاي در اطلاع رساني در روند انتخابات داشته اند.

در همين حال، به باور تحليلگران برخي رسانههاي افغانستان در جريان مبارزات انتخاباتي توازن و بيطرفي رسانهاي را نقض کرده اند. علي رضواني ميگويد:

"ما در بيست و چند روزي که از شروع رسمي کمپاين ميگذرد، متوجه ميشويم که بعضي از رسانهها متاسفانه آن توازن را در نظر نميگيرند، تعادل را در نظر نميگيرند و گاهي دچار موضعگيريهاي ناشي از حب و بغض نسبت به مسالهي رياست جمهوري و نامزدهاي رياست جمهوري ميشوند".

صديق الله توحيدي، مسوول کميسيون رسانههاي کميسيون مستقل انتخابات نيز اين مساله را تاييد ميکند. آقاي توحيدي ميگويد: " ما شکاياتي را دريافت کرديم و برخي از اين شکايات مورد بررسي ما قرار گرفته و در يکي دو مورد هم از جانب کميسيون فيصلههايي صورت گرفته و به اطلاع رسانههايي که از شان شکايت صورت گرفته بود، رسانيده شده است".

به گفتهي کميسيون رسانههاي کميسيون مستقل انتخابات، هرگاه تخلفات رسانهاي مربوط مسايل قانوني باشد، کميسيون بررسي از تخطيهاي رسانهاي در وزارت اطلاعات و فرهنگ به آن رسيدگي ميکند، اما هرگاه تخلفات عناصر جرمي در قبال داشته باشد، از جانب اين کميسيون به سارنوالي ارجاع داده ميشود تا در نهادهاي عدلي-قضايي کشور به آن رسيدگي صورت گيرد.

در همين حال، برخي رسانههاي کشور زمينههايي براي بازتاب ديدگاهها و برنامههاي نامزدان ايجاد کرده اند و نيز برنامههايي راه اندازي کرده اند که مردم در مورد نامزدان آزادانه صحبت ميکنند. گاهي در اين برنامهها، چارچوب اخلاقي در نظر گرفته نشده است. به گفتهي آقاي توحيدي، شکايتهايي در اين رابطه به کميسيون رسانههاي کميسيون انتخابات رسيده است که در حال بررسي ميباشند.

صديق الله توحيدي به موردي اشاره ميکند که در آن حريم خصوصي يکي از نامزدان انتخابات رياست جمهوري توسط يکي از تلويزيونهاي خصوصي نقض شده است و قضيه به لوي سارنوالي ارسال خواهد شد.

از سوي ديگر صديق الله توحيدي ميگويد در دو مورد شکايتهايي عليه راديو تلويزيون ملي به دليل عدم رعايت توازن صورت گرفته است . براساس قانون، رسانههاي دولتي بايد فرصتهاي مساوي براي تمام نامزدان فراهم نمايند و نيز از نامزد مشخصي طرفداري نکنند.

در همين حال، علي رضواني ميگويد دليل اين که رسانهها به بيطرفي يا نقض حريم خصوصي در جريان مبارزات انتخاباتي گرفتار ميشوند، بيشتر بيتجربه بودن و مسلکي نبودن دست اندرکاران رسانهها ميباشد.

به گفتهي وي، اين مساله ميتواند تاثير منفي بر رسانههاي افغانستان داشته باشد.

علي رضواني ميگويد: "يقينا اين اثرات بسيار منفي و بد در کارکرد رسانهها در افغانستان خواهد گذاشت. ما رسانههايي داريم که متاسفانه معروف هستند به رسانههاي فصلي. رسانههايي که در زمان خاصي به وجود ميآيند".

اين درحالي است که به گفتهي کارشناسان، رسانهها ميتوانند تضمين کنندهي شفافيت انتخابات باشند.

برعلاوهي قانون رسانههاي جمعي، کمييسيون رسانههاي کميسيون انتخابات نيز دستورالعملي را براي فعاليت رسانهها در جريان انتخابات ترتيب داده است.

عارف فرهمند

ويراستار: رسول رحيم