دیدار بحث انگیز اردوغان از تهران

اردوغان خود چندی پیش ایران را به حمایت از شورشیان حوثی متهم ساخته بود و از حکومت جمهوری اسلامی ایران خواسته بود تا نیروهایش را از یمن، سوریه و عراق بیرون بکشد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روز سه شنبه به تهران پایتخت ایران رفت و در همان روز با علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران ملاقات کرد. موضوع مهم مورد بحث در این دیدار عملیات ایتلاف تحت رهبری عربستان سعودی علیه شورشیان حوثی در یمن بود.

خامنه ای غرب، به ویژه ایالات متحدۀ امریکا و اسراییل را به دامن زدن ناآرامی ها در خاور میانه و نفاق افگنی در جهان اسلام متهم ساخت. او گفت: "امریکا و اسراییل از بروز اختلافات میان کشورهای اسلامی خشنود اند، ولی واقعیت تأسف بار این است که برخی از کشورهای اسلامی خیانت می کنند و پول و دیگر امکانات خود را در خدمت دشمن قرار می دهند". رهبر ایران به طور مشخص از هیچ کشوری نام نبرد.

"یمنی ها خود باید سرنوشت خویش را تعیین کنند"

زمانی که شورشیان شیعه مذهب حوثی کنترول صنعاء پایتخت یمن را در دست گرفتند، عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور آن کشور به شهر عدن در جنوب یمن فرار کرد. پس از آنکه حوثی ها به آن شهر حملات شان را آغاز کردند، منصور هادی به عربستان سعودی پناه برد. عربستان سعودی او را رئیس جمهور برحال و قانونی یمن می داند و برای سرکوب حوثی ها، با حمایت متحدان اش، به عملیات هوایی بر مواضع شورشیان در صنعاء آغاز کرد.

در این عملیات عربستان را کشور های اسلامی، از جمله بحرین، قطر، کویت، امارات متحدۀ عربی، مغرب، سودان، اردن و مصر حمایت می کنند. ایران از این اقدام علیه حوثی ها به شدت انتقاد کرد. خامنه ای در دیدارش با اردوغان نیز تأکید کرد که یمنی ها باید خود شان تصمیم بگیرند که چه کسی در رهبری کشور شان قرار داشته باشد.

این در حالیست که ترکیه از طرفداران این عملیات است و رئیس جمهور اردوغان در سخنرانی های پیش از سفرش به تهران چند بار از ایران خواست از یمن، عراق و سوریه بیرون برود و به تمامیت ارضی این کشورها احترام بگذارد.

روزنۀ امید برای حل معضلۀ خاور میانه

شمار زیادی از اعضای پارلمان ایران در برابر این اظهارات اردوغان واکنش نشان دادند. 50 عضو پارلمان طی نامه ای از رهبر کشور خواستند تا سفر اردوغان به تهران را لغو کند. آنها می خواستند تا رئیس جمهور ترکیه نخست از این "اهانتی" که به حکومت ایران کرده است، پوزش بخواهد. با آنهم خامنه ای از دعوت رسمی اردوغان به تهران منصرف نشد. علی خامنه ‌ای در دیارش با رئیس جمهور ترکیه در تهران خواستار توقف جنگ و "دخالت خارجی" در یمن شد و همچنین بر تقویت روابط ایران و ترکیه تأکید کرد.

اردوغان پیش از ملاقات با خامنه ای، با حسن روحانی رئیس جمهور ایران دیدار و گفتگو کرد. او سپس در یک کنفرانس خبری مشترک با حسن روحانی از روی کار آمدن یک دولت فراگیر در یمن حمایت کرد.

هرچند ترکیه و ایران در مسألۀ یمن موضعگیری های مخالف دارند، با آنهم به باور برخی از کارشناسان امیدواری وجود دارد که این سفر بتواند در راه کاهش تنش ها در خاور میانه تأثیر مثبتی کند. نزدیکی ترکیه به عنوان یک قدرت بزرگ حامی سنی مذهبان با ایران، به عنوان یک قدرت بزرگ حامی شیعیان، احتمالاً تنش ها میان این گروه های مذهبی را در خاور میانه کاهش خواهد داد. از سوی دیگر به نفع ایران است که به جای رقابت با ترکیه، با آن کشور همکار باشد. ایران طور مثال برای مناطق مرزی خود با ترکیه از آن کشور انرژی برق به دست می آورد و از سوی دیگر نفت و گاز خود را تنها از طریق ترکیه می تواند به بازارهای اروپا برساند.