دستگيري ملا برادر؛ جديت پاکستان؟

از ملا برادر، به عنوان نزديکترين فرد به ملا عمر، رهبر طالبان و نيز مسوول طرح عمليات نظامي اين گروه در افغانستان نام برده شده است.

وحيد مژده، تحليلگر مسايل سياسي افغانستان ميگويد: "ملا برادر يکي از جمله کساني بود که تقسيمات بسيار مهمي که تحريک طالبان را در حقيقت سمتوسو داد در جهت توجه به يک سلسله مسايل اجتماعي و سياسي، در آن رابطه هم فعال بود و همچنان در بخش نظامي، که البته در دوران پيش از سقوط طالبان هم از جمله کساني بود که در بخش نظامي کار ميکرد و بعد از آن هم در بخش نظامي، نظرياتاش مهم بود".

مقامهاي امريکايي، با تاييد بازداشت ملا عبدالغني برادر ابراز اميدواري کرده اند که وي در مورد مخفيگاه ملا عمر، رهبر طالبان معلوماتي در اختيار آنها قرار بدهند.

از ملا عبدالغني برادر، به عنوان مهمترين فرمانده طالبان ياد شده که از سال 2001 به اين سو، دستگير گرديده اند. از قول مقامهاي امريکايي گفته شده که ملا عبدالغني برادر چند روز قبل در کراچي دستگير شده است.

مژده معتقد است که بازداشت ملا برادر، "بدون شک" تاثيرات خود را بالاي گروه طالبان ميتواند داشته باشد.

تحليلگران معتقد اند که ملاعمر نيز در پاکستان ميباشد و در اين اواخر، گزارش شد که وي از کويته به کراچي منتقل شده است.

احمد سعيدي، تحليلگر مسايل سياسي ميگويد: "ملا محمد عمر هم در کراچياست و نفرهايش هم در کراچي. اين حاجت به معلومات ندارد. من فکر ميکنم که اين را هم امريکاييها ميفهمند و هم پاکستانيها".

در همين حال، وحيد مژده ميگويد که ملا عبدالغني برادر، فرد زياد محبوبي براي پاکستانيها نبود و وي در مواردي، مانع اجراي طرحهايي القاعده در افغانستان، آن طور که در عراق اجرا شد، گرديده است.

مژده ميافزايد: "اين يکي از کارنامههاي ملا برادر است که توانست جلو شيعه کشي را در افغانستان بگيرد و اجازه نداد که چنين کاري در افغانستان صورت بگيرد".

اما در حالي که تلاشها براي مصالحه با رهبران طالبان جريان دارد، بازداشت ملا برادر چه اندازه ميتواند در اين روند، نقش داشته باشد.

حامد کرزي، رييس جمهور کرزي بارها خواستار مصالحه با رهبران طالبان شده، اما برخي کشورهاي غربي همواره در اين رابطه، ملاحظاتي داشته اند.

مقامهاي امريکايي قبلا گفته اند که شواهدي مبني بر قطع ارتباط ملا عمر با القاعده، وجود ندارد و با کساني که با القاعده ارتباط داشته باشند، مذاکرهاي صورت نميگيرد.

همچنان گزارش شده است که ملا عبدالغني برادر توسط يک عمليات مشترک امريکا و پاکستان، دستگير شده است. تحليلگران در افغانستان، در مورد صداقت پاکستان در مبارزه با طالبان، همواره به ديدهي شک مينگرند. زيرا به گفتهي تحليلگران، در صورت همکاري پاکستان، خصوصا مقامهاي سازمان استخباراتي اين کشور، دستگيري رهبري طالبان، کار دشواري نيست.

از سوي ديگر، فعاليت نيروهاي امريکايي در پاکستان، به شدت براي افکار عمومي اين کشور، حساسيتبرانگيز است و مقامهاي پاکستاني، قبلا از امريکاييها خواسته اند که حملات هواپيمايي بدون سرنشين خود را، متوقف سازند.

سعيدي ميگويد: "اين (عبدالغني برادر) را در کراچي امريکا گرفته، پاکستانيها دخيل نبوده و از طرف ديگر، شما ميفهميد که سناتور جان کري در راس يک هيات سناي امريکا ديروز به پاکستان رسيده. به خاطر خوش خدمتي به سناتوران امريکايي، اين را در مطبوعات انعکاس داده اند".

اما، برخي تحليلگران معتقد اند که در اين اواخر فشارهاي امريکا بر پاکستان در جهت مبارزه با طالبان يا وادار کردن طالبان به مصالحه، شدت يافته است. پاکستان نيز در آستانهي داغ شدن مسالهي مصالحه با طالبان، گفت مذاکره ابتدا بايد از جانب پاکستان با طالبان شروع گردد. زيرا به باور تحليلگران، پاکستان خواهان اين است که نتيجهي هرگونه مصالحه، بايد تضمينکنندهي منافع پاکستان در منطقه باشد.

مژده ميگويد: "اگر اين کار توسط پاکستان شده باشد، يعني به همکاري پاکستان صورت گرفته باشد و همانطور که گفته شد در کراچي دستگير شده باشد اين شخص، بدون ترديد اين کار به اين معنا است که پاکستانيها فشار ميآورند روي طالبان که بايد حرفهاي پاکستان را بشنوند و گر نه تحريک (طالبان) همه چيزش را از دست خواهد داد".

يکي از راهکارهاي واداشتن طالبان به مذاکره، تضعيف اين گروه دانسته شده است. اما آيا دستگيري فرد شماره دوم طالبان ميتواند به تضعيف اين گروه منجر شود؟

مژده معتقد است که طالبان، چون يک گروه ايديولوژيک و نه صرفا سياسي است، دستگيري افراد با آن که بر طالبان تاثيرگذار است، نميتواند منجر به ضعف اساسي اين گروه شود. زيرا، در گذشته نيز افرادي چون ملا عبيدالله، که از اشخاص مهم اين گروه بوده، دستگير شده اما تاثير زيادي بر اين گروه نداشته است.

مژده ميگويد طالبان، افرادي تحصيلکردهتري جذب ميکنند: "يک نکته ديگر را هم نبايد فراموش کرد؛ به تدريج با کنار رفتن يا دستگير شدن يا کشته شدن افرادي مثل ملا برادر، چهرههاي نو خود را تبارز ميدهند. چهرههايي که تحصيلکرده هستند، تنها در مدارس ديني درس نخوانده اند بلکه کساني هستند که تحصيلات ديگري هم دارند، تحصيلاتي در خارج از حوزههاي ديني".

اين درحالي است که دستگيري ملا عبدالغني برادر، نخستين تحرکات جدي بر عليه طالبان در پاکستان به شمار ميرود.

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر