توقف صدور پاسپورت و بازار گرم پاسپورت‌های بدون بایومتریک

حدود چهار ماه می‌شود که توزیع پاسپورت به صورت رسمی در کابل و ولایت‌های افغانستان متوقف است. اما شماری از شهروندان مدعی اند که در بدل پرداخت پل هنگفت پاسپورت گرفته اند.

در این میان، شایعاتی وجود دارد که پاسپورت در بدل پول گزاف توزیع می‌شود و شماری از مردم به دنبال دلالانی اند که بتوانند در بدل پاسپورت پول بگیرند.

پس از تصرف قدرت توسط طالبان، تقاضا برای پاسپورت در افغانستان افزایش یافت و ده‌ها هزار نفری که وعده پذیرش کشورهای غربی را دریافت کرده بودند، تلاش می‌کردند با گرفتن پاسپورت افغانستان را ترک کنند. اما چهار ماه قبل روند توزیع پاسپورت از سوی طالبان متوقف شد.

بیشتر بخوانید:توزیع پاسپورت در افغانستان متوقف شد

یک باشنده کابل که خواست تنها به نام عثمان معرفی شود، به دویچه وله گفت که وقتی به ریاست پاسپورت مراجعه کرد، برایش گفتند که توزیع پاسپورت متوقف است و فقط برای مریضان و کسانی که برای ادامه تحصیل به بیرون از کشور می‌روند، پاسپورت توزیع می‌گردد.

عثمان مجبور شد به بازار سیاه روی آورد و تجربه‌اش از مراجعه نزد دلال یا کمیشن‌کار را چنین توضیح می‌دهد: «کمیشن‌کار گفت که برایت پاسپورت می‌کشم، اما بدون بایومتریک و فقط عکس شما را چاپ می‌کنم و بعداً ‌شصت شما را در داخل دکان به روی پاسپورت می‌زنم.»

این دلال به عثمان گفته بود که ۷۰۰ دالر را در ابتدا باید بدهد. او می‌گوید: «دلال گفت که ۷۰۰ دالر دیگر را به صرافی می‌گذاریم و وقتی که پاسپورت را گرفتم و به شما تسلیم نمودم، این مقدار پول را از صرافی می‌گیرم.»

عثمان قبلاً دیده بود که دلالان از دوستان‌اش پول گرفته و ناپدید شده بودند و به همین دلیل به این شخص اعتماد نکرد. او با تدارک اسناد مریضی درخواستی پاسپورت داده است تا بتواند مریض خود را به یک کشور همسایه برای تداوی ببرد.

نورالله پتمن، سخنگوی اداره پاسپورت طالبان می‌پذیرد که برخی دلالان پاسپورت‌های جعلی به مردم توزیع می‌کنند و این پاسپورت‌ها اعتبار ندارد.

پتمن به دویچه وله گفت: «پاسپورت‌های که توزیع می‌گردد در سیستم درج نیست. چندین نفر دستگیر شده اند و افراد دیگر تحت تعقیب ما می‌باشند و هرکسی که پاسپورت تقلبی نیز بگیرد، بازداشت می‌شوند.»

مرتبط:طالبان: صدها کمیشن‌کار پاسپورت را به نهادهای عدلی سپردیم

اما علی رضا فایض می‌گوید که در بدل دو هزار دالر امریکایی از بازار سیاه پاسپورت بدون بایومتریک گرفته و توانسته با استفاده از آن به ایران برود.

فایض گفت: «یک دوستم من را به کمشن‌کار معرفی کرد، دو هزار دالر به صرافی گذاشتم و بعد از یک هفته که پاسپورتم را آورد، به صراف گفتم که پولش را بدهد.»

این جوان می‌گوید که عکس و تذکره را کمیشن‌کار گرفته و بدون بایومتریک برایش پاسپورت آورده است و مشخصات را در داخل سیستم درج نموده است. او گفت: «من که طرف ایران آمدم، در مرز با کدام مشکلی روبرو نشدم، اما اگر به کشورهای اروپایی سفر نمایم، شاید با مشکل مواجه شویم.»

متقاضیان می‌گویند که توزیع پاسپورت برای کارمندان طالبان، مریضان و کمیشن‌کاران متوقف نمی‌باشد، اما به دیگر متقاضیان اجازه نمی‌دهند که داخل ریاست پاسپورت شوند.

یک خانم در کابل به دویچه وله گفت که بعد از پنج ماه تلاش و پیدا کردن یک نفر «واسطه» و پرداخت رشوت، توانسته پاسپورت بایومتریک شده بگیرد.

این خانم گفت که یک نفر «واسطه» در داخل ریاست پاسپورت پیدا کرد تا کارهایش را پیش ببرد، اما زمانی که می‌خواست پول پاسپورت را به بانک بپردازند، برایش گفتند که توزیع پاسپورت متوقف است. او مدعی است که برای تحویل پول بانک دو صد دالر امریکایی رشوت پرداخت کرد و سرانجام توانست بعد از پنج ماه انتظار، در ظرف سه روز پاسپورت بگیرد.

به گفته باشنده‌های کابل، روزانه ده‌ها نفر با داشتن دوسیه‌های مملو از اسناد، پشت دروازه اداره پاسپورت صف می‌کشند و خواهان گرفتن پاسپورت اند.

نورالله پتمن سخنگوی اداره پاسپورت قبلاً در برنامه آشتی دویچه وله گفته بود که برای مریضان، دانشجویان و تاجران یک پروسیجر خاص برای توزیع پاسپورت وجود دارد.

پتمن هنوز هم نمی‌گوید که چه زمانی روند توزیع پاسپورت شروع خواهد شد. او روز دوشنبه به دویچه وله گفت: «تلاش‌ها جریان دارد تا مشکلات تخنیکی برطرف گردد و به زودی روند توزیع پاسپورت آغاز می‌گردد.»

اما بسیاری‌ها شک دارند که دلیل توقف صدور پاسپورت واقعاً تخنیکی و فنی باشد. این تصور وجود دارد که طالبان به دلایل سیاسی روند توزیع پاسپورت را متوقف کرده اند.

هنوز هم هزاران نفر که وعده پذیرش کشورهای غربی را گرفته اند و یا در لیست تخلیه این کشورها شامل اند، منتظر دریافت پاسپورت اند.