تفکیک آرای پاک و ناپاک بزرگترین چالش انتخابات پارلمانی
۱۳۹۷ آبان ۵, شنبه
کمیسیون انتخابات به مردم اطمینان داده بود که با کارگیری از دستگاه‌های بایومتریک، جلو تقلب در انتخابات را می‌گیرد؛ ولی حالا این دستگاه‌ها خود به دردسر بزرگی تبدیل شده‌اند.
راه حلی که به مشکل تبدیل شد
معلمینی که به عنوان کارمند موقت در روز انتخابات استخدام شده بودند، برای نخستین‌بار دستگاه‌های بایومتریک را دیدند و معلومات کافی در مورد استفاده از آن نداشتند. استفاده از این دستگاه‌ها در روز انتخابات سبب کندی روند رای دهی شد و کارمندان کمیسیون نمی‌دانستند از این دستگاه‌ها چگونه استفاده کنند.
کمیسیون انتخابات می‌گوید در مناطقی که از بایومتریک استفاده نشده، فهرست رای دهندگان می‌تواند آرای پاک و ناپاک را از هم جدا کند. عبدالعزیز ابراهیمی از سخنگویان کمیسیون انتخابات به دویچه وله گفت: «در جاهایی که از بایومتریک استفاده نشده، لیست رای دهندگان برای ما قابل قبول است.»
اما نهادهای ناظر انتخابات می‌گویند کمیسیون انتخابات هیچ معیاری برای تشخیص آرای پاک ندارد: «در بعضی جاها بایومتریک کار نکرده و در جای دیگر لیست رای دهندگان ناقص بوده است. این‌جا یک چالش تخنیکی است. به نظرم کمیسیون‌های انتخاباتی هنوز به یک راه حل در این مورد نرسیده اند.»
کدام رای تعیین کننده است؟
کمیسیون انتخابات با چندین نوع رای روبرو است. آرایی که به صورت شفاف توسط مردم در صندوق‌ها ریخته شده و بایومتریک شده‌اند. این آرا مشکلی ندارند و از پاکترین آرا هستند. نوع دوم رای هایی است که به دلیل خرابی دستگاه‌های بایومتریک و یا ناآشنایی کارمندان کمیسیون با این دستگاه‌ها بدون بایومتریک به صندوق انداخته شده‌اند.
کمیسیون انتخابات وعده داده است که آرای بایومتریک نشده باطل است. این کمیسیون گفته است در برخی از مراکز صندوق‌ها نه توسط رای مردم بلکه در نتیجه تقلب با پاها پر شده است. رییس کمیسیون انتخابات اطمینان داده است که این آرا باطل خواهند شد.
ولی سوال اصلی این است که کمیسیون چگونه آرای تقلبی و آرای پاک را که هیچ کدام نشانه بایومتریک ندارند، از هم جدا می‌کند؟ این سوال هنوز توسط کمیسیون انتخابات پاسخ داده نشده است.
آقای ابراهیمی می‌گوید کمیسیون انتخابات میکانیزم‌های مشخصی برای تفکیک آرای سیاه و سفید دارد: «برای هر مورد ما میکانیزم و راه‌های حل سنجیده‌ایم.»
آقای ایوب زاده می‌گوید دشواری دو میکانیزمی که می‌توانست شفافیت انتخابات را تضمین کند، ناقص است: «یک نگرانی ما این است که ناکارگی لیست رای دهندگان و بایومتریک سبب شد تا از استیکرهایی استفاده شود که شامل لیست رای دهندگان نبودند.»
لیست رای دهندگان
فلتر دیگر کمیسیون انتخابات برای جدا کردن آرای پاک از ناپاک، فهرست رای دهندگان است. این فهرست هر رای دهنده را به یک مرکز وصل کرده و در روز انتخابات تنها کسانی می‌توانند رای دهند که نام شان در این فهرست موجود باشد.
ولی در روز انتخابات لیست رای دهندگان نه تنها به شفافیت کمک نکرد بلکه موجب بی‌نظمی و سردرگمی بیشتر شد. لیست‌ها در مراکز رای دهی یا کمبود و ناقص بودند و یا لیست یک مرکز به مرکز دیگر و از ولایتی به ولایتی دیگر فرستاده شده بود.
در یک مورد لیست رای دهندگان بخش‌هایی از ولایت بامیان به هرات انتقال داده شده بود. کمیسیون انتخابات بعد از ظهر روز اول انتخابات به کارمندانش دستور داد تا بدون درنظرداشت این لیست، روند انتخابات را به پیش ببرند.
مستندهای تقلب
کمیسیون شکایات انتخاباتی گفته است که بیش از ۲۰۰۰ شکایت جدی را دریافت کرده است. در تازه ترین مورد شماری از باشندگان ولایت بغلان مستندهای تقلب را در اختیار کمیسیون‌های انتخاباتی قرار داده اند.
ستانه گل شیرزاد رییس حزب افغان ملت به دویچه وله گفت که در برخی موارد کارمندان خود کمیسیون تقلب کرده‌اند: «در بسیاری ساحات اعضای کمیسیون با زورمندان سازش کرده بودند و براساس خواست آن‌ها صندوق‌ها را پر کرده‌اند. در این مورد ویدیو وجود دارد.»
این مستندها حاکی از آن است که در روز انتخابات، زورمندان کتابچه‌ها و صندوق رای دهی را در اختیار داشتند و بجای مردم این صندوق‌ها را پر کرده‌اند. احزاب سیاسی تاکید کرده اند که آرای بدون استیکر باید باطل شوند و صندوق‌هایی که در نتیجه تقلب پر شده‌اند باید شناسایی و باطل شوند.
ح،همراز/کابل