حق‌آبه؛ معترضان ایرانی به لاری‌های افغان‌ها یورش بردند
۱۴۰۰ بهمن ۸, جمعه
روز جمعه، هشتم دلو، گروهی از مردم شهرهای زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون ولایت سیستان و بلوچستان ایران در اعتراض به آنچه تعلیق دریافت حق‌آبه هیرمند عنوان می‌کردند، در منطقه مرزی میلک گردهمایی کردند. این تجمع پایان آرامی نداشت و با حمله به لاری‌های شهروندان افغان همراه بود.
ایرنا، خبرگزاری رسمی ایران، نوشته که تجمع ساعت ۹ صبح شروع شد و دو ساعت ادامه یافت. به گزارش این خبرگزاری اما پس از پایان مسالمت‌آمیز تجمع، تعداد اندکی از مردم بومی میلک، شیشه‌های سه لاری متعلق به اتباع افغانستان را که در این نقطه مرزی مستقر بودند، شکستند که نیروهای انتظامی با ورود به محل جلو آنها را گرفتند.
عصر پنجشنبه، حکومت محلی ناحیه هیرمند ایالت سیستان و بلوچستان ایران هرگونه تجمع در برابر گذرگاه مرزی میلک را غیرقانونی اعلام کرده بود.
تجمع دیگری نیز برای دریافت حق‌آبه هیرمند در مقابل قنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شده است. به گزارش رسانه‌های داخلی، شرکت‌کنندگان با در دست داشتن پلاکات‌هایی، خواستار اقدامی برای دریافت حق‌آبه هیرمند بودند.
مجید میراحمدی، معاون امنیتی وزارت داخله ایران در واکنش به تجمعات اعتراضی مردم سیستان و بلوچستان گفت: «حق‌آبه ایران از رود هیرمند که حقی قانونی است، از مسیر گفت‌وگوها در حال پیگیری است و هر گونه اقدامی خارج از این مسیر از جمله فراخوان و تجمعات نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه در روند تحقق این حق قانونی اخلال ایجاد خواهد کرد.»
میراحمدی تهدید کرده که با افراد خاطی برخورد خواهد شد.
جنجال آب میان افغانستان و ایران
براساس معاهده‌ای که سال ۱۳۵۱ به امضای دولت‌های آن زمان ایران و افغانستان رسیده، کابل موظف است ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از ذخیره بند کجکی در ولایت هلمند را به عنوان حق‌آبه ایران در نظر بگیرد؛ چیزی معادل ۲۴ مترمکعب آب در ثانیه.
دریای هلمند از کوه‌های بابا در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی بیش از هزار کیلومتر به مرز ایران در منطقه سیستان می‌رسد. این رودخانه سرچشمه تالاب بین‌المللی هامون در ایران بود؛ تالابی که اکنون خشکیده و تبدیل به شوره‌زار شده است.
معضل حق‌آبه مورد نظر ایران، به احداث بند کمال خان در ولایت نیمروز افغانستان باز می‌گردد. این بند که فروردین سال جاری از سوی اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین افغانستان افتتاح شد، انتقال آب به ایران را ناممکن کرد.
محمد اشرف غنی، در مراسم افتتاحیه گفته بود که ذخیره آب کمال‌خان به انبار آب برای افغانستان و ایران تبدیل خواهد شد، اما آب افغانستان در بدل نفت روانه ایران می‌شود.
با وجود واکنش اعتراضی ایران به این سخنان و تاکید بر معاهده حقوقی به رسمیت شناخته شده، تصاویر هوایی نشان دادند که آب سد کمال خان پس از پر شدن سد، به سمت منطقه گودزره روانه شده و به یک بند خاکی ریخته است. ایران بر همین اساس هیاتی را برای گفت‌وگو با طالبان به افغانستان اعزام کرد.
اعتراض مردم سیستان و بلوچستان در حالی است که دو هفته قبل، معاون سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل، از باز شدن دریچه‌های بند کمال‌خان و جاری شدن آب به سمت مرز ایران خبر داده بود. حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئيس جمهور ایران در امور افغانستان حتی در یک پیام صوتی «از وفای به عهد مسئولان طالبان در رهاسازی حق‌آبه ایران» قدرددانی کرده بود.
زراعت، صنایع، معیشت‌و حتی آب آشامیدنی مردم سیستان و بلوچستان ایران به رسیدن آب دریای هلمند و احیای دریاچه هامون وابسته است. مردم این ولایت ایران امیدوارند که با دریافت حق‌آبه هیرمند و بارش کافی باران، تالاب هامون فرصتی دوباره برای زنده شدن پیدا کند.
منبع: بخش فارسی دویچه ول