"تغییر حکومت پاکستان تاثیری در بهبود اوضاع افغانستان ندارد"
۱۳۹۷ مرداد ۴, پنجشنبه
در انتخابات پاکستان دو حزب نسبتاً بانفوذ باهم رقابت می‌کنند. حزب مسلم لیگ شاخه نوازشریف و حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان. چون نوازشریف به اتهام فساد در زندان به سر می‌برد، شهباز شریف برادر نوازشریف در تلاش بدست آوردن آرای کافی برای پست نخست وزیری است.
براساس نتایج اولیه انتخابات پاکستان، عمران خان کریکت‌باز پیشین آرای بیشتری نسبت به رقیبانش به دست آورده و در انتخابات پیشتاز است. در همین حال برخی از احزاب نسبت به تقلب در انتخابات اعتراض کرده و از جمله حزب شهباز شریف برادر نوازشریف اعلام کرده که نتایج انتخابات را نمی‌پذیرد.
حداقل دو حزب مسلم لیگ شاخه نوازشریف و حزب مردم گفته‌اند که در هنگام شمارش آرا به نمایندگان شان اجازه نظارت از روند شمارش آرا داده نشده است.
حزبی که بتواند ۱۳۷ کرسی را در انتخابات پاکستان به دست آورد، پیروز انتخابات می‌شود. در صورتی که عمران خان نتواند به تنهایی این تعداد از کرسی‌های پارلمان را به دست آورد، مجبور است با احزاب و یا نمایندگان مستقل دیگر در پارلمان حکومت ایتلافی تشکیل دهد.
روابط افغانستان و پاکستان
پاکستان همسایه جنوبی افغانستان است و دو کشور دارای مرز مشترک هستند. از زمان ایجاد پاکستان در هفتاد سال پیش تاکنون، دو کشور اختلافات جدی دارند و در حال حاضر حکومت افغانستان پاکستان را به مداخله و حمایت از گروه‌های شورشی متهم می‌کند.
تحلیلگران به این باورند در صورت برنده شدن عمران خان در پاکستان، احتمالا شورشیان بیشتر حمایت خواهند شد. عبدالطیف نظری استاد روابط بین الملل اما به این باور است که تعیین کننده سیاست اصلی پاکستان با افغانستان اردوی پاکستان است و حکومت ملکی این کشور نقشی در این سیاست ندارد: «چه عمران خان باشد چه مسلم لیگ باشد، هیچ تغییری در سیاست پاکستان در قبال افغانستان نخواهد آمد زیرا نقش کلیدی را در سیاست‌گذاری‌ها اردو دارد.»
با آنکه برخی از تحلیلگران پیروزی عمران خان را به ضرر افغانستان می‌بینند و به این باورند که او طرفدار حلقات تندرو در پاکستان است، اما صدیق پتمن تحلیلگر مسایل سیاسی به این نظر است که هنوز خط مشی عمران خان در قبال افغانستان نامعلوم است: «عمران سیاست مشخص ندارد و ما نمی‌دانیم که او با افغانستان چه می‌کند. چون او ممکن است با حمایت نظامیان پاکستان به قدرت برسد، بنابراین سیاستش در قبال افغانستان برگرفته از استراتژي نظامیان پاکستان است.»
برخی‌ها در افغانستان به این باورند که حزب مسلم لیگ شاخه نوازشریف سیاست‌های دموکراتیک را دنبال می‌کند و پیروزی مسلم لیگ برای بهبود روابط افغانستان و پاکستان کمک خواهد کرد ولی آقای نظری به این نظر است که این حزب نیز نظر مثبتی در مورد افغانستان ندارد: «حتا اگر مسلم لیگ نوازشریف به قدرت برسد، تصمیم سازی در پاکستان نسبت به افغانستان در اختیار نظامیان و آی اس آی خواهد بود.»
آقای نظری افزود که سیاست عمیق استراتژیک پاکستان در قبال افغانستان ادامه خواهد یافت و نظامیان پاکستانی تلاش خواهند کرد تا مانع نفوذ هند در افغانستان شوند و با ناامن سازی و تقویت گروه‌های شورشی برای تقویت شورشگری در افغانستان تلاش خواهند کرد.
روند صلح
انتخابات پارلمانی در حالی در پاکستان برگزار می‌شود که افغانستان تلاش دارد تا طالبان را تشویق به مذاکره نماید. جامعه جهانی نیز در این راستا همکاری خودرا با افغانستان اعلام کرده و اخیرا دیپلومات‌های امریکایی نیز با نمایندگان طالبان دیدار و گفتگو کرده‌اند.
باورها در افغانستان بر اینست که تنها اقناع پاکستان می‌تواند طالبان را وادار به مصالحه با دولت افغانستان کند. آقای پتمن نیز به این نظر است که با تغییر نخست وزیر پاکستان، تغییری در روند صلح افغانستان به وجود نخواهد آمد: «اگر نظامیان بخواهند که به صلح افغانستان کمک کنند، بدون شک می‌توانند ولی صدر اعظم در این مورد هیچ کاری انجام داده نمی‌تواند.»
روابط تجاری
افغانستان و پاکستان تا دو سال پیش بیشترین روابط تجاری را داشتند ولی با تیره شدن روابط سیاسی، تجارت بین دو کشور نیز صدمه دید. تاجران افغان که پیش از این اموال شان را از طریق بندر کراچی وارد افغانستان می‌کردند به دلیل مانع‌تراشی‌های پاکستان مجبور به کاهش تجارت از این مسیر شدند.
تاجران پاکستان با استفاده از توافقنامه تجارت و ترانزیت با افغانستان، اموال تجارتی از جمله سمنت را به کشورهای آسیای میانه صادر می‌کردند و لاری‌های پاکستان می‌توانستند اموال تجارتی را در تمام شهرهای افغانستان برسانند. ولی حالا این روابط محدود شده و حکومت افغانستان اجازه تردد لاری‌های پاکستان در داخل خاک افغانستان را نمی‌دهد.
عبدالحی ورشان خبرنگار و کسی که مدت ۲۰ سال در پاکستان زندگی کرده است می‌گوید عمران خان تظاهر می‌کند که ضد غرب است و روابط نزدیکی با طالبان و سایر گروه‌های تندرو در داخل پاکستان دارد. آقای ورشان به این نظر است که نظامیان پاکستان در ماه‌های اخیر به شدت تحت فشار امریکا و غرب قرار دارند و حکومت‌های ملکی نیز طرفدار کاهش مداخله نظامیان پاکستانی در امور حکومت ملکی است ولی در صورتی که عمران خان به قدرت برسد، نظامیان پاکستان برنده خواهند بود و سیاست ملکی را همچنان در کنترول خواهد داشت.
آقای ورشان گفت: «حالا نظامیان پاکستان با رهبری جدید حکومت ملکی که روحیه ضد غربی دارد، فشار امریکا و غرب را کاهش دهد و نفس نسبتا راحت بکشد.»
افغان‌هایی که تجربه زندگی در پاکستان را دارند می‌گویند به هر اندازه حکومت با گروه‌های تندرو مذهبی همکار باشد، به همان اندازه وضعیت امنیتی در افغانستان وخیم‌تر می‌شود زیرا طالبان افغان در پاکستان پول، اسلحه و امکانات بیشتری برای گرم نگهداشتن جنگ در افغانستان به دست می‌آورند.
ح. همراز