تحلیلگران: اردوی محلی به جای تامین امنیت، مشکل‌ساز می‌شود
۱۳۹۷ فروردین ۲۸, سه‌شنبه
هدف اصلی تشکیل اردوی محلی پر کردن جای اردوی ملی در مناطقی است که در نتیجه عملیات‌ها از کنترول طالبان و سایر گروه‌های مخالف مسلح دولت خارج می‌شوند. در سال‌های اخیر همواره این انتقاد وجود داشته که پس از عملیات اردو، این نیروها از منطقه خارج می‌شوند و نیروی بدیل برای مقابله با سقوط ولسوالی‌ها و روستاها وجود ندارد. حالا قرار است این مسئولیت به دوش اردوی محلی سپرده شود.
براساس اظهارات مقام‌ها در این وزارت قرار است تا ۵۰۰۰ سرباز در چوکات اردوی محلی استخدام شوند. سربازانی که در اردوی محلی جذب می‌شوند، قبلا در این وزارت فعالیت کرده‌اند.
وزارت دفاع می‌گوید سربازان اردوی محلی ۷۵ درصد معاش و امتیازات سربازان رسمی را می‌گیرند، در حالی که افسران اردوی محلی معاش و امتیازات همسان با افسران اردوی ملی را دارند.
در حالی که رئیس جمهور غنی فرمان جلب و جذب ۵۰۰۰ سرباز اردوی محلی را صادر کرده است، اما وزارت دفاع می‌گوید این روند در مراحل اولی قرار دارد. محمد رادمنش از سخنگویان وزارت دفاع افغانستان به دویچه وله گفت: «تاهنوز ما در اول پروسه هستیم و جلب و جذب ادامه دارد. تاکنون در حدود سه و نیم صد الی چهار صد تن جذب شده و این تعداد انکشاف می‌کند.» براساس برنامه‌ای که از قبل طراحی شده، قرار است این نیروها تا بیست هزار نفر برسد.
تفاوت دیگر اردوی ملی با اردوی محلی نوع فعالیت این نیروها است. براساس اظهارات مقام‌ها در وزارت دفاع، نیروهای اردوی محلی تنها از مناطقی که در آن مستقر می‌شوند، دفاع می‌کنند و در عملیات‌های دیگر سهم نمی‌گیرند.
اما نمایندگان و سناتوران با این طرح مخالفند و می‌گویند که این ملیشه‌ها وضعیت امنیتی را بدتر می‌کنند. هاشم الکوزی، رئیس کمیسیون امنیتی و دفاعی مشرانو جرگه گفت: «این طرح برای مردم افغانستان تازه کردن مرحله دیگر جنگ است و این به معنای ایجاد ملیشه است. این به صورت مطلق در مخالفت با منافع ملی افغانستان قرار دارد.»
سرنوشت پولیس محلی
در سال‌های گذشته پولیس محلی در روستاهای افغانستان به فعالیت آغاز کرده بود. سرنوشت پولیس محلی هنوز معلوم نیست که آیا با تشکیل اردوی محلی، پولیس محلی نیز به فعالیتش ادامه می‌دهد و یا لغو خواهد شد. پولیس محلی که از چند سال به این سو در افغانستان فعالیت می‌کند، متهم به نقض حقوق بشر است و اتهامات زیادی در مورد آزار و اذیت مردم توسط این نیروی محلی وجود دارد.
آقای رادمنش در این مورد گفت: «هنوز پیش از وقت که من در این مورد صحت کنم زیرا آن‌ها زیر اداره پولیس است و این‌ها زیر اداره اردوی ملی هستند.»
نگرانی دیگر این است که وظایف همسان اردو و پولیس محلی ممکن است سبب برخوردهای مسلحانه بین این دو نیروی نظامی شود، زیرا هردو تشکیل برای اهداف یکسان ماموریت دارند. اما وزارت دفاع می‌گوید تداخل وظیفوی در بین این دو نیرو وجود ندارد، زیرا یکی در چوکات وزارت دفاع و دیگری در تشکیل وزارت داخله فعالیت خود را به پیش می‌برد.
نگرانی از نفوذ جنگسالاران
در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که ممکن است جنگسالاران و زومندان محلی با استفاده از قدرت و نفوذی که در ولایات دارند، از اردوی محلی برای گسترش نفوذ خود استفاده کنند و با استفاده از این نیروها دست به انتقام‌گیری‌ها و آزار و اذیت رقیبان محلی خود بزنند.
رادمنش در باره این نگرانی‌ها گفت: «چون این‌ها سربازان و بریدملانی هستند که قبلا در اردو خدمت کرده و ترخیص گرفته‌اند این امکانات بسیار کم موجود است.»
اعضای پارلمان اما به این نظرند که با ایجاد اردوی محلی، زورمندان و جنگسالاران قوی‌تر می‌شوند و قربانی اصلی این طرح مردم عادی خواهند بود. آقای الکوزی گفت: «بازهم زمینه برای مسلح کردن جنگسالاران و قدرتمندان محلی فراهم شده است. این به ضرر مردم است زیرا با عملی شدن این طرح زنان و کودکان امن نیستند.»
تهدیدی علیه حکومت؟
افغانستان تجارب تلخی از مسلح کردن ملیشه‌های محلی دارد. این طرح در زمان حکومت‌های کمونیستی نیز تجربه شده و بعضا نتایج وارونه نیز داشته است. ملیشه‌هایی که قرار بود به نفع حکومت مرکزی با مجاهدین بجنگند، زمانی به دشمن سرسخت حکومت تبدیل شدند و با سلاح‌های حکومت علیه حکومت به پا خاستند که نتیجه آن سقوط دولت داکتر نجیب الله بود.
در سال‌های اخیر نیز در برخی موارد پولیس محلی با تمام وسایل و امکانات شان به طالبان پیوسته‌اند. اما وزارت دفاع می‌گوید افسران این نیروها محلی نیستند و کسانی‌اند که در گذشته در وزارت دفاع خدمت کرده‌اند. تحلیلگران مسایل نظامی می‌گویند این نیروها زمانی می‌توانند موثر عمل کنند که در چوکات وزارت دفاع و به صورت رسمی و قانونی وظایف شان را به پیش ببرند.
جنرال طاهر یرغل، کارشناس مسایل نظامی می‌گوید هرگونه فعالیت نظامی خارج از چوکات رسمی نهادهای امنیتی همواره مشکل ساز بوده و این را تجربه نیز ثابت کرده است.
ح. همراز