بحران قرضداری، نیاز به ایجاد تغییرات در ناتو

از سال 1999 بدین سو برداشت ها و ماموریت های ناتو دست کم هفت بار دچار اصلاحاتی مختلف شده اند که به نام های "سی دی آی" (CDI)، "پی سی سی"(PCC)و یا "ان آر اف" (NRF)یاد می شود.

در عقب این همه نام های مخفف و تغییرات همیشگی اراده ای دیده می شود تا ظرفیت های مشترک را بهبود بخشد و تعیین اهداف ناتو را دقیق تر سازد. مولف گزارش دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن به این نظر است که در این بخش نیز «نیروهای ناتو در بخش های مهمی بهتر گردیده اند».

اما اصلاحاتی که در ده سال گذشته صورت گرفته اند، در مقایسه با چالش هایی که این اتحادیه نظامی در آینده با آن رو به رو می باشد، بسیار بطی بوده است.

دست آورد بیشتر در برابر پول

نتیجه اساسی تحقیق دانشگاه دفاع ملی این است که ناتو باید سرعت اصلاحات اش را از این هم بیشتر گرداند و این ایجاب می کند که بودجه نظامی کشورهای عضو را به طور موثرتری به کار گمارد - این امر برای بسیاری کشورها بی نهایت مهم است.

دانشمندان این سوال را مطرح می کنند که «چه سان می توان هنگام پایین آمدن پیوسته رشد اقتصادی و حتا با کاهش بودجه نظامی، به این اهداف رسید؟». از سال 2010 بدین سو وضع اقتصادی بسیاری کشورهای عضو ناتو نه تنها بهبود نیافته است، بلکه بسیار خرابتر نیز شده است.

دقیقاً در این جا لازم است تا "طرح دفاعی هوشمند (سمارت)" ناتو به اجرا در آید. هدف این است تا شرکای این اتحادیه نظامی را برانگیزد که ظرفیت های شان را روی هم گذارند، با همدیگر شریک گردانند، اولویت های مشترکی را تدوین کنند و همکاری با همدیگر را بهبود بخشند.

یک ناتوی دیگر

کارل هاینز کمپ، مدیر تحقیقات دانشگاه دفاعی ناتو در روم می گوید این تلاش ها تغییر اساسی در تعریف بودجه نظامی دفاعی ناتو را ایجاب می کند که از تدابیر متعارف بودجه یی فراتر می رود. او می افزاید: «بالاخره مساله بر سر چند نیروی هوایی و یا شماری از تانک ها نیست... بیشتر مساله بر سر این است که چگونه نیروهای نظامی می توانند الگوهای عملکرد شان را طور دیگری، اما موثر سازماندهی کنند».اومعتقد است که «هنوز همه نمیدانند که اوضاع واقعا چقدر دراماتیک است».

سال گذشته، رابرت گیتس، وزیر دفاع پیشین ایالات متحده امریکا، پیش از این که از مقام اش کنار رود، تصویر تیره ای از این اتحادیه نظامی ترسیم کرد. او افزود که ایالات متحده امریکا، به تنهایی دو سوم مجموع بودجه دفاعی ناتو را تامین می کند. گیتس تصریح نمود که از جمله 28 عضو این اتحادیه نظامی، تنها پنج کشور (ایالات متحده امریکا، بریتانیای کبیر، فرانسه، یونان و البانیا) به این هدف نایل شده اند که دو درصد تولیدات ناخالص داخلی شان را به امور دفاعی اختصاص بدهند.

بنا بر بحران های دوامدار قرضداری، در حال حاضر این پنج کشور نیز دیگر در این موقعیت قرار ندارند. همهء این کشورها کاهش بودجه نظامی شان را تصویب کرده اند. با این هم اقدامات بیشتری محتمل می باشد.

تعهد کمتر ایالات متحده امریکا

طرح کاهش زیاد بودجه نظامی می تواند قابلیت های ناتو را متاثر سازد. تا حال طوری بوده است که سایر دولت های عضو ناتو می توانستند این امر را به قدرت ضربتی ایالات متحده امریکا محول کنند.

هانس پنگ، معاون رییس موسسه تحقیقاتی "رند" اروپا در دانشگاه کمبریج می گوید چنین چیزی می تواند تغییر بخورد، و البته نه تنها به دلیل کاهش بودجه نظامی ایالات متحده امریکا. پنگ می افزاید: «من معتقدم، عامل دومی که با بحران اقتصادی ارتباط ندارد، عبارت از این است که ایالات متحده امریکا به طور چشمگیری نیروهای خود را به تازگی در آسیا متمرکز کرده است.و من به این نظرم که چنین امری احتمالاً موجب آن می گردد که ناتو نسبت به گذشته با سهولت کمتر بتواند متکی به تجهیزات و امکانات عملیاتی امریکا باشد».

برای آن که در چنین وضعیت اقتصادی و استراتژیک بتوان وضع موجود را حفظ کرد و یا این که ظرفیت های نظامی را به خوبی توسعه داد، ناتو باید "طرح دفاع هوشمند" را به طور کامل آن به اجرا در آورد. کارل هاینس کمپ به این نظر است که چنین واقعیتی همراه طرح استراتژیک جدید، اهمیت تغییر کامل ناتو را خاطر نشان می نماید. در آن صورت جایی برای "گاو مقدس ملی" نمی ماند. باید ظرفیت های دست داشته دوگانه از میان برده شوند و امکانات مساعد فراهم گردند. بدین معنا که باید منابع رویهم گذاشته شوند و در مورد کاهش بودجه مشترکاً فیصله صورت گیرد. همۀ این ها نه تنها باید مشترکاً همآهنگ ساخته شوند، بلکه باید همچنان این کار شکل دایمی به خود بگیرد.

کمپ می گوید نتیجه این کارها "ناتو"یی خواهد بود غیر از آنچه که ما امروز می شناسیم. او می گوید: «ما نیروهای ایستای بسیار کمتری خواهیم داشت. ما نیروهای در حال آماده باش بسیار بیشتری خواهیم داشت. ما در کشورها حضور نظامی فزیکی بسیار کمتری خواهیم داشت». "دفاع هوشمند" هنگامی می تواند موفق گردد که برخی کشورهای ناتو از روحیه «سوار کار فارغ البال» را که کارشناسان مطرح می کنند، دست بردارند. منظور این است که برخی کشورها در هزینه پولی دست نگه می دارند و آن را به کشورهای دیگر حواله می کنند. اجبارهای خارجی روز افزون باید بر هر کشور عضو چنان روشن گردد که سهم شان را در اکمال ظرفیت های آینده ناتو انجام دهند. از نگاه پنگ، کارشناس امنیتی سیاسی، این مساله حتا مربوط به همه اروپاییان نیز می باشد. او می افزاید: «مهم است که روی این موضوع تاکید صورت گیرد، چون من فکر می کنم این امر تنها به ناتو مربوط نیست، بلکه برای چهارچوب بزرگتر اروپایی نیز از اهمیت برخوردار است».

میشاییل کنیگه/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند