افزایش بازگشت افغان‌ها از ایران به دلیل سقوط ارزش ریال

خروج یکجانبه ایالات متحده امریکا از توافقنامه اتومی ایران و وضع مجدد تحریم‌ها بر این کشور تاثیرات مستقیمی بر صدها هزار مهاجر افغان در ایران گذاشته است. از یک جانب نرخ کار تغییر نکرده و از جانب دیگر، قیمت بسیاری اجناس بلند رفته است.

پیش از این اکثر مهاجران بازگشتی افغان از ایران را کسانی تشکیل می‌دادند که به دلیل نداشتن کارت اقامت، از سوی نیروی انتظامی ایران اخراج می‌شدند. اما در این روزها شمار کسانی که به دلایل اقتصادی ایران را ترک می‌کنند بیشتر شده است.

محمد، باشنده ولسوالی شیندند هرات که تازه از ایران برگشته، می‌گوید که روزانه ۵۰ هزار تومان کار می‌کرد که ۴۰ هزار آن هزینه بود و باش خودش می‌شد. او به دویچه وله می‌گوید: «از یک طرف کم‌کاری بود. از طرف دیگر مزد ما پائین بود. علاوه بر این، گرانی هم بود و تومان ارزش خود را از دست داد. وضعیت افتضاح بود.»

در این روزها در ایران نیز به دلیل وضعیت بد اقتصادی اعتراض‌هایی جریان دارد و دشواری‌ها برای مهاجران افغان که فقط اجازه کارهای سنگین و طاقت‌فرسا را دارند، بیشتر است. بخشی از مهاجران افغان که در ایران با خانواده‌های شان زندگی می‌کنند، دیگر نمی‌توانند هزینه زندگی را پوره کنند.

مونسه حیدری، باشنده ولایت بامیان که تازه از ایران وارد هرات شده است، به همین مشکلات اشاره می‌کند. او می‌گوید که روزانه میان ۲۰ هزار تا ۲۵ هزار تومان در مزارع ایرانی کار می‌کردند: «خرج زندگی پوره نمی‌شد. ۲۵ هزار تومان پول مکتب بچه‌ها می‌شود؟ کرایه خانه می‌شود؟ هزینه آب و برق و گاز می‌شود؟ هیچ چیزی هم نمی‌شد.»

در گذشته کار در ایران یک منبع عایداتی مهمی برای افغان‌های مهاجری بود که خانواده‌های شان در افغانستان هستند. آن‌ها به تنهایی عازم ایران شده و از آنجا برای خانواده شان پول می‌فرستادند. اما حالا به دلیل سقوط بی‌سابقه ارزش ریال ایرانی در برابر افغانی، دیگر کارگران افغان در ایران نمی‌توانند خرج خانواده‌های شان را در افغانستان تامین کنند.

عبدالکریم، باشنده ولایت کندز از این که توسط نیروهای انتظامی ایران رد مرز شده خوشحال است. او می‌گوید: «مبلغ پولی که روزانه در مقابل کار بنایی به دست می‌آوردم در مقابل مخارج زندگی ام ناچیز بود. حالا خوشحالم افغانستان برگشتم و تلاش می‌کنم در کشورم مصدر خدمت شده و خرج زند‌گی ام را کمایی کنم.»

علاوه بر این، مهاجران بازگشت‌کننده از ایران شکایت دارند که با بدتر شدن مشکلات اقتصادی در ایران، بسیاری کارفرمایان از پرداخت دستمزد کارگران افغان خودداری می‌کنند و این کارگران که اکثر شان مدرک قانونی اقامت ندارند، نمی‌توانند علیه آن کارفرمایان اقامه دعوی کنند.