آیینه ای دربرابر نوروز

بسياري از پژوهشگران اين جشن را به جمشيد پيشدادي نسبت داده اند .

به باور اين محققان ، وقتي جمشيد به يک سلسله اصلاحات و دستاوردهاي اجتماعي نايل آمد ، برتخت زريني نشست و با شرکت مردم روز اول فروردين را بنام روز زايش و نو شدن جشن گرفت ، و چنانچه اين روز يعني جشن شادي و سرور و شکر گذاري بود ، بنابر اصل تازگي بخشيدن به طبيعيت و روح آدمي همچنان پايدار ماند .

بر اساس رسم کهن ايران باستان ، در نوروز هم مثل جشنهاي ديگر سفره هايي گسترده مي شد و مي شود که سفره هاي نوروز همان هفت سين ، هفت شين و هفت ميوه بوده اند.

اول اين که چرا هفت سين ؟

عدد هفت در آيين مهر يا ميترا تقدس خاصي داشته است ؛ چنانچه در اين آيين هفت مرحله براي رسيدن انسان به مقام عالي و آسماني، وجود داشته است .

در ادبيات و گفتار هاي بزرگان نيز از عدد هفت به منظورگوناگون ياد آوري گرديده است ، چنانچه هفت دريا ، هفت آسمان ، هفت کوه ، هفت ستاره و ...

در اسناد تاريخي هم از هفت امشاسپندان و برپايي سفره ي هفت سين به ياد آنان ذکر شده است .

اين هفت امشاسپندان مقدم اينها بودند : اهورا مزدا ( يعني سروز دانا ) هومن ( يعني انديشه ي نيک ) ارديبهشت ( يعني پاکي و راستي ) شهريور ( يعني شهر ياري آرزو شده با کشور جاوداني ) سپندار مزد ( عشق و پارسايي ) خداد ( يعني رسايي و کمال ) و امرداد ( يعني نگهبان گياهان ) .

سفره ي هفت سين را با سيب ، سرکه ، سمنک ، سماق ، سير ، سنجد و سبزي تزيين مي نمايند که هريک مفاهيم خاص خودرا دارد .

سيب نماد باروري و زايش ، سنجد نماد عشق و دلباختگي، سبزه نماد شادابي و سرسبزي ، سماق و سير ، چاشني محرک شادي در زندگي پنداشته مي شوند.

اما بر علاوه ي اينها سفره ي هفت سين را با آيينه که نماد روشنايي است و آب و ماهي که نشانه ي برکت در زندگي است نيز تزيين مي نمودند و مي نمايند .

در ضمن سکه که نماد برکت و درآمد است نيز بر سفره ي هفت سين گذارده مي شود .

علاوه براينها شاخه ي سرو ، دانه هاي انار ، گل ، شير نارنج شمعدان و شراب نيز براين سفره پر برکت با کتابهاي مقدس اديان چيده مي شوند . مثلآ در ميان مسلمانان قرآن مجيد به عنوان برکت افزاء بر سفره ي هفت سين حتميست. البته ديوان خواجه حافظ شيرازي نيزدرميان همه جاي ويژه اش را درسرسفره دارد.

جهان انجمن شد بر تخت اوي از آن بر شــــــده فره بخت اوي

به جمشيد بر گوهر افشاندنـــد مر آن روز را روز نو خواندنـد

سر ســـال نو هرمز فروديـن بر آسوده از رنج تن، دل ز کين

به نوروز نو شاه گيتي فروز بر آن تخت بنشست فيـــروزروز

بزرگان به شـــادي بياراستند مي و رود و رامشگران خواستند

***********************

بوی بهار

بوي گل نرگس نه که بوي خوش عيد است

شو پنجره بگشاي که نسيم است و نويد است

رو خار غم از دل بکن اي دوست که نوروز

هنــــگام درخشــــيدن گلــــهاي اميـــــد است

گزيده اي از باور هاي عاميانه پيرامون نوروز:

*کسي که در هنگام تحويل سال و روز نوروز لباس نو بـپوشد، تمام سال از کارش خرسند خواهد بود.

*موقع تحويل سال از اندوه و غم فرار کنيد، تا تمام سال غم و اندوه از شما دور باشد.

*هر کس بامداد نوروز، پـيش از آن که سخن گويد، سه مرتبه عسل بچشد و سه پاره موم دود کند از هر دردي شفا يايد.

*کساني که مرده اند، سالي يکبار، هنگام نوروز، آنها به خانه بر مي گردند. پس بايد خانه را تميز، چراغ را روشن و ( با سوزاندن کندر و عود ) بوي خوش کرد.

*کسي که روز نوروز گريه کند، تا پايان سال اندوه او را رها نمي کند.

*روز نوروز بايد يک نفر " خوش قدم " اول وارد خانه شود. زنان خوش قدم نيستـند.

*اگر قصد مسافرت داريد پـيش از سيزده سفر نکنيد. روز چهاردهم سفر کردن خير است.

*روز سيزده کار کردن نحس است.