آیا عراق می‌تواند پلی میان ایران و عربستان باشد؟
۱۳۹۷ خرداد ۴, جمعه
مقتدی صدر با به دست آوردن ۵۴ کرسی از ۳۲۹ کرسی در پارلمان عراق، از تشکیل اکثریت فاصله زیادی دارد. اما ائتلاف انتخاباتی شیعه‌ها، کمونیست‌ها و احزاب چپ دیگر در موقعیتی قرار دارند که حکومت جدید را تشکیل بدهند. صدر در روزهای اخیر با رهبران جناح‌های انتخاباتی بیشتر از جمله هادی العامری دیدار کرده است. هادی العامری رهبر شبه نظامیان بسیج مردمی عراق یا حشد الشعبی می‌باشد که این جناح از طرفداران ایران پنداشته می‌شود. مقتدی صدر همچنان با حیدرالعبادی که فعلاَ سمت نخست وزیری این کشور را به عهده دارد نیز گفتگو داشته است.
حیدر العبادی در این انتخابات در جایگاه سوم قرار گرفت. بسیاری‌ها معتقد اند که العبادی با وجود شکست در انتخابات احتمال می‌رود که رئیس حکومت شود. از ویژگی‌های العبادی شهرتی است که او به دلیل میانجیگری میان قدرت‌های بیرونی با منافع متضاد، یعنی ایران و ایالات متحده، کسب کرده است. از جانب دیگر، مقتدی صدر نیز مخالف انتخاب مجدد العبادی نخواهد بود.
شانس تأریخی برای عربستان سعودی؟
برای عربستان سعودی این به عنوان فرصتی تلقی خواهد شد تا در کشور همسایگی خود دامنه نفوذش را بیشتر گسترش دهد. به همین دلیل، هم عبادی و هم صدر برای این کشور حایز اهمیت خواهد بود تا نفوذ ایران در این کشور را مهار کند. در ماه جولای سال گذشته، صدر با استقبال گرم و قدردانی شهزاده محمد بن سلمان روبرو شد. سه ماه پس از آن، عبادی در جریان یک سفر به ریاض پایتخت عربستان سعودی در حضورداشت ریکس تیلرسن وزیر خارجه پیشین ایالات متحده یک شورای هماهنگی اقتصادی و سیاسی را ایجاد کرد.
در واقع، روابط میان عربستان سعودی و عراق پس از انتخاب عبادی به عنوان نخست وزیر این کشور در جریان چهار سال گذشته رو به بهودی نهاده است. در سال ۲۰۱۶ عربستان سعودی برای نخستین بار پس از هجوم صدام حسین به کویت که در سال ۱۹۹۰ صورت گرفته بود، سفارت خود را در بغداد بازگشایی نمود. عراقی‌ها علاقمند هستند که عربستان سعودی در بازسازی کشور جنگ زده شان نقش بگیرد و در برابر ریاض خواستار گسترش نفوذ در این کشور است.
دانیل گرلاخ، یکی از آگاهان شرق میانه و سردبیر یک مجله اختصاصی برای شرق می‌گوید: «صدر یک عوامگرای واقعی است. او در زمان حکومت مالکی از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴در بسیاری وزارت‌خانهها سهیم بود و در موضعگیری‌های عمومی خود همیشه مانند یک اپوزیسیون عمل کرد. این عمل را ادامه می‌دهد. او از یک طرف بخشی از ائتلاف خواهد بود و از جانب دیگر همیشه تلاش خواهد کرد که صدای مردم باشد. به همین دلیل او یک شریک ائتلاف دشوار می‌باشد.»
مقتدی صدر همچنان یکی از چهره‌هایی سازش ناپذیر در برابر دخالت خارجیان، در امور عراق است. پس از تهاجم ایالات متحده و متحدانش به عراق در سال ۲۰۰۳ "نیروهای مهدی" او جنگ چند ساله را در برابر نیروهای امریکایی به پیش بردند. ایالات متحده در آن زمان صدر را دشمن حکومت عراق و تهدید برای ثبات این کشور اعلام نمود.
دانیل گارلاخ افزود: «عراقی ها به شدت از نفوذ ایران و عربستان سعودی علیه یکدیگر بهره می گیرند. آنان خواهند گفت که نفوذ ایران یک موضوع طبیعی است. ایرانی‌ها اینجا از سال‌های زیادی حضور دارند. از طرف دیگر به این معنی نیست که ما به طور کامل از تأثیرات عربستان سعودی و دیگر دولت‌ها فرار می‌کنیم. آنها تلاش خواهند کرد که از هر دو جانب سود حد اکثر را ببرند.»
نزدیکی میان ریاض و تهران؟
در فرجام این قضیه می‌تواند به نفع عربستان سعودی و ایران نیز بیانجامد. دانیل گرلاخ همچنان علاوه کرد: «عراق به عنوان یک میانجی برای تأمین صلح در شرق میانه به گونه کامل دست کم گرفته می‌شود. عراقی‌ها چنان که اذعان می‌کنند، نفوذ قابل توجه در روابط میان عربستان سعودی و ایران دارند. عراق در هر صورت می‌تواند یک محلی باشد که روابط حسنه میان عربستان سعودی و ایران را ترویج کند و گفتگوها را نیز تسهیل خواهد کرد.»