آیا دادگاه لاهه توانایی تحقیق در مورد جنگ افغانستان را دارد؟
۱۴۰۱ شهریور ۱۲, شنبه
در سال ۲۰۲۰ حکومت پیشین افغانستان از دیوان کیفری بین المللی خواستار تعلیق این تحقیقات شده و گفته بود که خودش می خواهد این قضایا پیگیری کند.
سارنوال دیوان کیفری بین‌المللی خواستار از سرگیری تحقیقات راجع به جنایات جنگی در افغانستان شد
شماری از کارشناسان و تحلیلگران از این خواست سارنوال ارشد دیوان کیفری بین المللی استقبال می کنند، اما می گویند که تسلط طالبان بر قدرت این تحقیقات را دشوار می سازد، چونکه این تحقیقات شامل بخش زیادی از جرایمی می شود که توسط خود این گروه صورت گرفته است.
داکتر هادی احمدی، کارشناس امور سیاسی به دویچه وله گفت که در دو دهه اخیر جرایم زیادی در افغانستان صورت گرفته که می تواند جنایت جنگی یا حتی "جنایت علیه بشریت" باشد.
تبصره: جنایات جنگی فقط بخش کوچکی از همه جنایات در افغانستان است
به گفته احمدی، نه تنها طالبان، بلکه نیروهای امریکایی و نیروهای نظامی حکومت پیشین افغانستان نیز به "نقض قوانین جنگی و ارتکاب جنایات جنگی" متهم هستند. وی افزود: «دادگاه کیفری بین المللی و بسیاری از نهادهای دیگر تامین عدالت، صلاحیت و قوه اجرایی ندارند. کار این نهاد تحقیق است و در موارد بسیار نادر رسیدگی قضایی شده و حکم صادر می‌گردد.»
احمدی می گوید که چالش های زیاد بر سر راه محکمه بین المللی وجود دارد، مثلاً ایالات متحده امریکا عضو محکمه بین المللی نیست و فیصله این نهاد را قبول ندارد. امریکا نیز با تحقیق در مورد ماموریت نظامی افغانستان مخالف است.
به گفته آقای احمدی حکومت سابق افغانستان علاقمند همکاری با دیوان کیفری بین المللی نبود و حالا "همه می‌دانند که طالبان هیچ گونه روحیه همکاری با جامعه بین‌المللی و نهادهای تامین کننده عدالت ندارند".
افغانستان در سال ۲۰۰۳ عضو کنوانسیون بین المللی رُم شد و پذیرفت که دادگاه کیفری بین المللی صلاحیت تحقیق و بررسی قضایای مربوط به کشورهای عضو را دارد.
فعالین حقوق بشر از دادگاه لاهه می خواهند که هرچه زودتر کار تحقیق و بررسی شان را در افغانستان آغاز نمایند. نعیم نظری، سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر که بیرون از کشور فعالیت دارد، گفت که "جنایات مختلف مانند جرایم جنگی، جنایت علیه بشریت، نسل کشی اقلیت های قومی و خصوصآ هزاره و شیعه ها" هنوز هم جریان دارد. افزود: «پیش از اینکه شواهد و مدارک جنایاتی که رخ داده از بین برده شود، دادگاه کیفری بین المللی باید بررسی را آغاز نماید و عاملان جنایات جنگی را محاکمه کند.»
عفو بین الملل: تیرباران سربازان تسلیم شده افغان جنایت جنگی است
به گفته نظری، در جرایم جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل کشی، طالبان، داعش، برخی نیروهای خارجی و مقامات حکومت پیشین دست داشته اند و باید از سوی دادگاه کیفری بین المللی شناسایی و محاکمه شوند: «اگر کارمندان و بازرسان دادگاه لاهه توانایی رفتن به افغانستان را ندارند، نهادهای حقوق بشری، فعالان مدنی و خانواده های قربانیان جنگ اسناد و مدارکی دارند که می توانند با آنها شریک سازند.»
فعالین حقوق بشر و تحلیلگران حتی بحث در مورد آغاز تحقیقات در زمینه جنایات جنگی و نسل کشی احتمالی در جنگ افغانستان را برای ممکن ساختن آغاز تحقیقات و تامین عدالت موثر می دانند.
سازمان ملل متحد در گزارش سالانه اش که در ماه جون امسال به نشر رسانده بود، از افزایش انفجار و انتحار، خشونت علیه زنان، نقض حقوق بشر و جرایم جنگی، قتل، شکنجه و بازداشت های خودسرانه از سوی نیروهای طالبان و گروه داعش اظهار نگرانی کرده بود.