ایران و بازار سیاه جنگ‌افزارهای امریکایی در افغانستان
۱۴۰۱ اردیبهشت ۸, پنجشنبه
وزارت داخله طالبان هفته گذشته یک کلیپ ویدیویی را در کانال یوتیوب خود نشر کرد و در آن از «پایان موفقانه یک عملیات پیچیده» برای جلوگیری از قاچاق یک بالون نظامی به ایران خبر داد.
در این کلیپ ویدیویی گفته شده است که ادارات امنیتی طالبان از یک تجارت غیرقانونی اسلحه با ایران جلوگیری کرده‌اند. طالبان گفته اند که یک مرد جوان در قندهار که می‌خواست یک بالون نظارتی (Aerostat) امریکایی را به ایران بفروشد، بازداشت شده است.
در این گزارش ویدیویی فرد بازداشت شده به نام مصطفی می‌گوید که یک تاجر سلاح به او گفته بود که در منطقه در جستجوی یک چنین بالونی می‌باشد.
نیروهای آلمانی نیز چنین بالون‌هایی را در قرارگاه نظامی شان در افغانستان به منظور نظارت به محلات اطراف استفاده می‌کردند.
براساس این کلیپ ویدیویی نشر شده توسط طالبان، مصطفی صاحب یک اینترنت‌کلب در قندهار است و او از طریق اینترنت فرد علاقمند به چنین بالون‌ها از ایران را یافته بود که می‌خواسته است برای آن ۴۰۰ هزار دالر امریکایی پرداخت کند.
پرداخت این پول قرار بوده است به صورت نقدی از طریق دو صرافی در افغانستان و امارات متحده عربی صورت بگیرد. به گفته مقام‌های طالبان، زمانی که او می‌خواسته است پول را از یک دکان صرافی در قندهار بگیرد، دستگیر شده است.
طالبان فروش سلاح‌های امریکایی را رد می‌کنند
براساس گزارش رسانه‌هایی چون «بی بی سی» و «نیویارک تایمز»، فروش غیرقانونی سلاح‌های باقی‌مانده امریکایی در افغانستان به یک تجارت پررونق تبدیل شده است.
در این گزارش‌ها آمده است که این تجهیزات توسط طالبان یا افغان‌های دیگر که قرارگاه‌ها و انبارهای نظامی سابق نیروهای امریکایی را چپاول کرده و یا از قرارگاه‌های اردوی حکومت پیشین افغانستان پس از فروپاشی آن گرفته اند، در بازار سیاه به فروش رسانده می‌شود.
براساس گزارش رویترز، ایالات متحده امریکا از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ تجهیزات نظامی به ارزش تخمینی ۲۸ میلیارد دالر به اردوی حکومت سابق افغانستان کمک کرده بود که شامل ۶۰۰ هزار میل اسلحه پیاده نظام، ۱۶۰ هزار دستگاه مخابره و ۱۶ هزار دوربین شب‌بین بوده است.
در آغاز ماه سپتمبر سال ۲۰۲۱ طالبان سلاح‌ها و تجهیزاتی را که بعد از خروج نیروهای امریکایی به غنیمت گرفته بودند، در یک رژه نظامی در شهر قندهار به نمایش گذاشتند. یک و نیم ماه بعد «نیویارک تایمز» در باره فروش چنین جنگ‌افزارهای نظامی در بازار سیاه قندهار گزارش داد.
بلال کریمی، سخنگوی طالبان در آن وقت در یک مصاحبه با «نیویارک تایمز» این خبر را رد کرده و گفته بود: «من این را کاملا رد می‌کنم. حتی یک گلوله نیز ممکن نیست که در بازار فروخته و یا از افغانستان قاچاق شود.» او تأکید کرده بود که همه سلاح‌های به جا مانده از نیروهای امریکایی ثبت شده و برای اردوی آینده طالبان نگهداری شده اند.
ساخت هواپیماهای بی‌سرنشین توسط ایران
نیکلاس مزور، کارشناس امور امنیتی در مرکز مطالعات امنیتی (سی اس اس) در دانشگاه تخینکی زوریخ به دویچه وله گفت که ایران به‌خصوص به شناخت سیستم‌های ارتباطی اردوی ایالات متحده امریکا علاقمندی دارد.
بیشتر بخوانید: رئیس باند جاپانی "یاکوزا" به اتهام قاچاق اسلحه از افغانستان بازداشت شد
او توضیح داد: «اصولاً [به جا گذاشتن] سیستم‌های ارتباطی دیجیتالی و غیردیجیتالی، زیان دردآوری برای نیروهای نظامی ایالات متحده امریکا در افغانستان است، زیرا ایران و چین احتمالاً از آن‌ها سود خواهند برد. همین‌طور سیستم‌های الکترونیکی اخلال‌کننده سیگنال که در وسایط نقلیه نیروهای امریکایی نصب شده بود تا از انفجار ماین‌های جاسازی شده از راه دور جلوگیری کنند، مورد علاقه ایران می‌باشد. این کشور می‌تواند با شناخت این دستگاه‌ها، نسل جدیدی از تله‌های انفجاری را توسعه دهد. طبعاً که برای جنگ سایبری نیز ابزارهای به جا مانده اردوی ایالات متحده امریکا مورد علاقه می‌باشند.»
براساس اظهارات کارشناسانی که نخواستند نام شان ذکر شود، بالون اکتشافی که قرار بوده به ایران فروخته شود، با سیستم کمره « Wescam MX-20» مجهز است که قابلیت بیش از اندازه بالا دارد و می‌تواند در استفاده از سلاح‌های دقیق لیزری نیز کمک کند.
ایران همواره تلاش می‌کند به چنین فن‌آوری‌های مدرن دست یابد و آن‌ها را انکشاف دهد. به طور نمونه این کشور توانست در پایان سال ۲۰۱۱ یک هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده امریکا از نوع «RQ-170» را در نزدیکی مرزش در غرب افغانستان به دست بیاورد.
ایران چند ماه بعد ادعا کرد که با تحلیل و بررسی این هواپیمای بدون سرنشین، معلومات با ارزشی در باره فن‌آوری‌های جاسوسی سازمان استخبارات ایالات متحده به دست آورده است و می‌خواهد خود این فن‌آوری‌ها را به کار ببرد.
بیشتر بخوانید: جنرال هندی: سلاح های باقی مانده نظامیان امریکایی در افغانستان از کشمیر به دست آمد
در این میان ایران دارای یک زرادخانه هواپیماهای بدون سرنشین است که با کمره‌های توسعه داده شده توسط خود این کشور مجهز اند. دستیابی به سیستم کمره‌های مجهز از نوع «ام اکس-۲۰» از طریق افغانستان، به ایران این امکان را فراهم خواهد کرد تا این فن‌آوری پیشرفته را تحقیق و بررسی کند و از یافته‌هایش برای بهتر ساختن صنعت تسلیحاتی خود استفاده کند.
فن‌آوری با کیفیتی که برای طالبان قابل استفاده نیست
به نظر می‌رسد که ایران از سلاح‌های ایالات متحده امریکا که به دست طالبان افتاده اند، چندان احساس تهدید نمی‌کند.
نیکلاس مزور، کارشناس امور امنیتی در این باره توضیح داد: «حفظ و مراقبت فن‌آوری‌های غربی اغلباً دشوار است. این فن‌آوری‌ها قبل از همه در چهارچوب سیستم‌های عظیم لوجستیکی کارکرد دارند. استفاده هدفمند از این ابزارها نه تنها به قابلیت‌های فنی، بلکه به آموزش و تجربه نیاز دارد. طالبان این قابلیت‌ها را ندارند، البته این طبعاً به این معنی نیست که وسایط نقلیه غربی یا سلاح‌های پیاده نظام آن‌ها [در افغانستان] استفاده نخواهند شد.»
شبنم فون هاین/ ح. م.