"آماده کشتن"؛ چرا جوانان افراطی می شوند؟

خانم لمیا قدور، اسلام شناس، استاد رشته مذاهب و عضو انجمن لیبرال اسلامی در آلمان در کتابی تحت عنوان "آماده کشتن؛ چرا نوجوانان آلمانی به جهاد می روند؟" تلاش کرده است برای مشکل جلب جوانان در گروه های افراطی پاسخ بیابد. او که زاده آلمان و دختر یک مهاجر از سوریه است، در مصاحبه های تلویزویونی و میزدگردها حضور می یابد و توضیح می دهد که چرا نوجوانان آلمانی جذب تبلیغات جهادگرایان سلفی می شوند. او در کتاب جدیدش که در ماه فبروری نشر شد، بیشتر این موضوع را بررسی کرده است. او در این کتاب از چند شاگردش نیز یاد می کند که فریب تبلیغات سفلی ها در آلمان را خورده اند.

لمیا قدور به این سوال دویچه وله که چرا نوجوانان آلمانی به جهاد روی می آورند و برای شرکت در جنگ راهی سوریه می شوند، پاسخ می دهد: «چون آنها میل شدید دارند که مورد پذیرش قرار بگیرند، تکیه گاه پیدا کنند و جهت خود را مشخص نمایند. این ها مسایلی اند که ظاهراً خانواده های شان و جامعه ما از آن ها دریغ کرده اند.»

این اسلام شناس تاکید می کند که افراطی شدن جوان ها در آلمان پیش از این که دلیل ایدیولوژیک داشته باشد، دلیل اجتماعی دارد: «آنها به انزوا کشانده شده اند و خود شان را به عنوان اعضا و شهروندان یکسان در آلمان تلقی نمی کنند. احساس عدم پذیرش در مرحله هویت یابی زندگی نوجوانان، پیامدهای بسیار منفی دارد و زمینه مناسب برای به دام افتادن آنها است. اگر نوجوانی در چنگال یک شخص نادرست کاریزماتیک بیفتد و او به آنها بگوید که ما تو را به عنوان انسان یکسان در جمع خود می پذیریم، در این صورت مساله خطرناک می شود.»

سلفی های افراطی طرفدار خشونت بیش از حد هستند و به همین دلیل نیز برای شرکت در جنگ عازم سوریه و عراق می شوند. اما خانم لیما قدر که برخی از این جوانان را از نزدیک ارزیابی کرده است، می گوید این جوانان پیش از پیوستن به گروه های سلفی بسیار خوش برخورد و مودب بوده اند.

پس چگونه می توان این تناقض را تحلیل کرد؟ خانم قدور توضیح می دهد: «این در واقع روان گسیختگی یا شیزوفرنی است. آنها واقعاً نوجوانان خیلی خوش برخورد بوده اند. آنها بعد از ختم دوره مکتب به افراط گرایی روی آوردند. این بیانگر روان گسیختگی آنهاست. برای آنها احساسی خلق شده که میان مسلمان بودن و آلمانی بودن خود را گم کرده اند.»

خانم قدور تشریح می کند، بسیاری جوانانی که افراطی شده اند قبلاً مصروف خوشگذرانی بوده اند و بعداً به نوعی دیگر افراط گرایی روی آورده اند. او می گوید: «آنها به همه فقط به عنوان دوست یا دشمن فکر می کنند.»

این دانشمند علوم اسلامی به نقش انترنت در افراطی شدن بسیاری از نوجوان اشاره می کند که صرفاً با نوشتن عنوان "سوریه" یا "دولت اسلامی" در انترنت، با تبلیغات این سازمان تروریستی مواجه می شوند.

او در باره دلیل موفقیت سلفی ها در جلب نوجوانان می گوید: «چرا سلفی ها تا این حد موفق هستند؟ چون آنها خدمت گذاران بهتر اجتماعی هستند. از این باید چنین نتیجه گرفت که دولت برای نوجوانان باید خدمات بهتر عرضه کند. دولت باید بیشتر خدمات اجتماعی، تربیتی و آموزشی عرضه کند و تلاش کند که کودکانی با پیش زمینه مهاجرت، فرصت های برابر بیابند. ما باید آنها را قوی تر بپذیریم. ما باید درک کنیم که آلمانی بودن، با مسلمان بودن مغایرت ندارد.»

در جانب دیگر قضیه، خانم قدور به روشنگری دینی در میان نوجوانان تاکید می کند. او می گوید سلفی ها چنین تلقین می کنند که فقط یک اسلام واقعی وجود دارد و آن هم راهی است که این گروه ها می روند، در حالی که از همان آغاز، از اسلام تفسیرهای متفاوتی وجود داشته است.