پیامدهای وخیم کرونا بر مراجع فرهنگی افغانستان

شماری از کتاب فروشان و ناشران کتاب در افغانستان با ابراز نگرانی از وخامت اوضاع در قبال پاندمی کرونا می‌گویند: شیوع ویروس کرونا و وضع قرنطین زمینه کار آنها تا آخرین حد محدود نموده و امکانات درآمد مالی آنان به صفر رسیده است. بنابر اظهارات فعالان این عرصه، در صورت خلای حمایت مالی از جانب حکومت، این عرصه به ورشکست شدید مواجه شده و آنان قادر به ادامه کار در این زمینه نخواهند بود.

شاهد فرهوش مسئول اجرایی شهر کتاب، یکی از مراکز مهم فرهنگی درکابل به دویچه وله گفت: «ما شهر کتاب را در کابل با هزاران آرزو و هزینه ده میلیون افغانی سه سال قبل ایجاد کردیم؛ اما انتظاری که ما از این مرکز داشتیم برآورده نشد و با شیوع ویروس کرونا و اقتصاد ضعیف، کار ما با مشکلات شدید و ضعف مالی مواجه گردید. امیدوارم با وصف این وضعیت، ناگذیر به بستن دروازه این مرجع فرهنگی نشویم.»‌

فرهوش مسئول اجرایی شهرکتاب کابل، تاکید کرد: «هدف ما از ایجاد شهر کتاب ترویج فرهنگ کتاب خوانی و مطالعه بود و است. ما می‌خواستیم و می خواهیم که به جای استفاده از تفنگ، کتاب خوانی را ترویج کنیم؛ امیدوارم شیوع  کرونا و مشکلات ناشی از گسترش این ویروس مانع فعالیت های ما در این زمینه نگردند.»

 مسؤول اجرایی شهر کتاب در دامه گفت: چند ماه می‌شود که مصارف مکان کتاب فروشی را از پول شخصی خود  و یا با اخذ قرضه پرداخت می‌کنیم و آنهم بدون اینکه یک افغانی درآمد داشته باشیم..

فرهوش علاوه کرد: «در مرکز شهر کتاب ۳۰ تن اشتغال دارد  و اکنون این همکاران ما به دلیل شیوع ویروس کرونا بیکار شده اند.  اکنون اگر  ما این مکان فرهنگی را کاملاً مسدود کنیم انها برای همیشه بیکار خواهند شد.»

مرکز شهر کتاب در دو سال اخیر کارهای تازه برای ترویج فرهنگ کتاب خوانی در کابل انجام داده است که از جمله می‌توان به برگزاری چندین نمایشگاه کتاب و نمایشگاه های خیابانی کتاب،  اشاره کرد. اکنون با وجود مسدود شدن چند بخش مهم دیگر این مرکز فرهنگی، فروشگاه کتاب، کافه کتاب، نگارستان و آموزشگاه این نهاد فعال می باشد.

مرکز شهر کتاب با شیوع ویروس کرونا و وضع قرنطین، فروش کتاب به صورت انلاین را نیز روی دست گرفت اما این اقدام شهر کتاب با جواب مثبت همراه نشد که شاید ترس از مبتلا شدن به ویروس کرونا یکی از عوامل عدم علاقمندی افغان‌ها به سفارش کتاب به شکل انلاین بوده است و یا هم ضعف اقتصادی شهروندان افغانستان.

فرهوش تاکید کرد: «من و دوستانم تمام تلاش خود را به خرج می‌دهیم تا فعالیت مرکز شهر کتاب را حفظ کنیم و در نقاط دور دست افغانستان،‌ که به جای قلم و کتاب از تفنگ استفاده می‌کنند، کتاب خوانی را ترویج دهیم؛ اما این امر بدون حمایت مالی دولت امکان ندارد و ما خواهان حمایت دولت از کتاب فروشان و ناشران هستیم.»

مرکز شهر کتاب ۱۵هزار عنوان کتاب با خود داشت که اکنون بخش هایی از این مرکز به دلیل شیوع ویروس کرونا و عدم حمایت مالی مسدود شده است.

از سوی دیگر ذکی احمدی مسئول کتاب فروشی اقرا به دویچه وله گفت: با شیوع ویروس کرونا تمام نهادهای آموزشی تعطیل شده اند که چاپ و فروش کتاب نیز به صفر رسید.

احمدی گفت: «ما انتظار داشتیم که با وضع قرنطین میزان فروش و تقاضای کتاب بلند رود اما نگرانی مردم از مبتلا شدن به ویروس کرونا و اقتصاد ضعیف مردم سبب شد که اکثر مردم جرئت سفارش کتاب را نداشته باشند.»

این کتاب فروش علاوه کرد: کتاب فروشی اقرا در سه ماه که ویروس کرونا در افغانستان شیوع پیدا کرده است، ۸۰ درصد مشتریان خود را از دست داده است و در این مدت از کرایه جایداد متضرر شده است.

احمدی تاکید کرد: با اینکه فرهنگ کتاب خوانی در افغانستان رو به افزایش است اما کار بنیادی برای ترویج این کار نشده است و فرهنگ کتاب خوانی و مطالعه هنوز در مراحل ابتدایی باقی مانده است.

کتاب فروشی اقراء قبل از شیوع ویروس کرونا روزانه یک هزار مشتری داشته است اما با شیوع ویروس کرونا مشتریان این کتاب فروشی انگشت شمار شده اند.

کمیته اضطراری جلوگیری از شیوع ویروس کرونا به رهبری محمد سرور دانش معاون رئیس جمهور افغانستان گفته است که تنها بسته‌های کمکی به مراکز آموزشی ارائه می‌شوند و حمایت مالی از دیگر سکتورهای ذکر نشده است.  چندی قبل سکتور خصوصی افغانستان نیز خواهان معافیت مالیاتی این سکتور در سال مالی ۱۳۹۹ خورشیدی شده بود.

شهروندان افغانستان از مسدود شدن کتاب فروشی‌ها با ابراز نگرانی  می‌گویند: دولت باید از کتاب فروشان و ناشران حمایت مالی کنند تا زمینه ادامه فعالیت آنها فراهم باشد.

محمد یکی از دانشجویان در کابل گفت: «شیوع ویروس کرونا تاثیر منفی روی کار کتاب فروشان گذاشته است و اگر دولت از کتاب فروشی‌ها حمایت مالی نکند، آنان توان تأمین هزینه مکان‌های که کتاب فروشی می‌کنند را ندارند.»

زهرا باشنده دیگر کابل گفت: «در حال حاضر مراکز کتاب فروشی در کابل کافی نیست و اگر همین تعداد کتاب فروشی هایی که در کابل وجود دارند مسدود شوند، تاثیر منفی بر فرهنگ مطالعه در  پایتخت افغانستان می‌گذارد.»

او تاکید کرد: درغرب کابل که بیشتر از یک میلیون جمعیت دارد،‌تنها یک مرکز کتاب وجود دارد. اگر همین مرکز نیز مسدود شود، زمینه برای مطالعه و کتاب خوانی در این مکان وجود نخواهد داشت  و دانشجویان و علاقمندان مطالعه با مشکل مواجه می‌شوند.