رویای بلند پروازانه ولیعهد عربستان سعودی برای اصلاحات

زمامداران عربستان با یک معضل کلی مواجه اند؛ مشکل گسترش جمعیت. با توجه به امکانات اقتصادی ای که در حال حاضر در عربستان سعودی وجود دارند، رقم جمعیت این کشور خیلی بیشتر می باشد. از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۵ جمعیت سعودی به چهار برابر افزایش یافته است. در حال حاضر حدود ۳۰ میلیون نفر به شمول ده میلیون خارجی در این کشور زندگی می کنند. اما فقط به همین نیز باقی نخواهد ماند، زیرا جمعیت این کشور سالانه نیز حدود ۲،۲ درصد درحال افزایش است و آنهم جمعیت جوان این کشور؛ زیرا درست دو سوم حصه جمعیت عربستان سعودی را جوانان زیر ۳۰ سال تشکیل می دهند.

اکثر این جوانان پس از تحصیل برای اشتغال یابی در بازار کار آماده می شوند، اما در بازار کار امکانات کمتری برای آنان وجود دارد. همین اکنون نیز، بر اساس ارقام رسمی ۱۲ درصد جمعیت عربستان سعودی بیکار اند. به ویژه حدود ۴۰ درصد جوانان زیر ۲۴ ساله در جستجوی کار اند، آنچه که از همین حال آینده را چندان خوب نشان نمی دهد.

پادشاه عربستان پسر خود را ولیعهد تعیین کرد

براساس محاسبه گروپ تجارتی ایالات متحده و سعودی، تا سال ۲۰۲۰ جمعیت عربستان سعودی دو و نیم میلیون نفر دیگر افزایش می یابد. در صورتی که این افراد بیکار بمانند، احتمال اینهم می رود که در درازمدت به نفع حکومت تمام نشود.

این که با افزایش جمعیت و بیکاری چه اتفاقی خواهد افتاد، یکی از نمونه های آن در انقلاب کشورهای عربی در سال ۲۰۱۱ تجربه گردیده است. علاوه بر این سقوط بهای نفت در سال ۲۰۱۵ نیز سبب کسری ۹۸ میلیون دالری در درآمد نفت شد. سال ۲۰۱۶ این کشور مؤفق گردید که این کسیر درآمد را به ۷۹ میلیارد بهبود بخشد. اکنون براساس منابع مجتمع اطلاعات اقتصادی، تجارتی و سرمایه گذاری آلمان، احتمال دارد در سال جاری این کسری درآمد عربستان سعودی به منفی ۵۳ میلیارد برسد.

عربستان آینده

بنابراین، باید در این زمینه تغییراتی به میان آید. برای این تغییرات محمد بن سلمان فرزند شاه سلمان پادشاه این کشور که امسال به عنوان ولیعهد انتخاب گردید، برنامه های بلندپروازانه دارد. بن سلمان که در سال ۱۹۸۵ متولد گردیده است، مثل هزاران جوان هم نسل اش در ماه فبروری سال روان در گفتگویی با مجله "دِ ایکونومیست" تأکید کرد که انتظار او از آینده سعودی بیشتر است. او افزود: "عربستان سعودی ای که من انتظارش را دارم، یک کشوری باید باشد که تنها وابسته به نفت نیست. کشوری با اقتصاد در حال انکشاف، کشوری با قوانین شفاف، کشوری که موقف قوی در جهان دارد؛ یک کشوری که رویاها و انتظارهای هر شهروند عربستان سعودی را به واقعیت مبدل کند."

نه فقط این اظهارات امیدوارکننده، بلکه ولیعهد عربستان سعودی اهداف خود را زیر عنوان " چشم انداز ۲۰۳۰" بیشتر مطرح کرد که اعمار یک شهر جدید بسیار بزرگ از جمله این برنامه ها می باشد.

زنان عربستان سعودی اجازه رانندگی می‌یابند

شهری به نام "نئوم" که قرار است در مساحت ۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع ایجاد گردد و در این شهر عربستان سعودی، مصر و اردن سهیم باشند. براساس برنامه های ولیعهد عربستان سعودی این شهر باید مرکز فناوری مدرن، انرژی و آب و نیز بخش سرگرمی را در بر داشته باشد.

کثرت گرایی در جامعه؟ اساساً نه

با وصف آن، اینکه این کشور همچنان از وجه فرهنگی با تجدید و تغییر به سمت "اسلام معتدل" برود، آنچه که بن سلمان گفته است، سبستیان سانس نویسنده یکی از مطالعات معتبری در مورد عربستان سعودی تقریباً آن را غیر محتمل می داند. سانس در گفتگویی با دویچه وله تأکید کرد که او تصور نمی تواند که خانواده شاهی عربستان سعودی از وهابیت منصرف گردد. او افزود: "نباید فراموش کرد که خانواده شاهی عربستان سعودی بدون ائتلاف و حمایت مذهبی وهابی ها نمی توانست قدرت سیاسی داشته باشد. بنابراین، این ائتلاف را به نحوی حفظ خواهند کرد."

به گفته او، یعنی در آینده نیز بهبود بنیادین برای وضعیت پیروان مذاهب دیگر در عربستان سعودی دیده نخواهد شد. او در ادامه گفت: "احتمال آن نمی رود که اصلاحات مذهبی صورت گیرد، اصلاحاتی که آزادی های مذهبی و یا کثرت گرایی اجتماعی را در پی داشته باشند و یا مثلاً یهودها یا مسیحی ها بتوانند به طور آزاد مراسم دینی خود را در این کشور انجام بدهند و یا هم شیعه ها بتوانند بهتر در جامعه ادغام گردند.»

با وجود آن، بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی احتمالاً از حمایت مردم در این زمینه برخوردار خواهد بود. به گفته سانس به ویژه او می داند که نسل جوان از او پشتیبانی می کند. آنان می خواهند کشوری داشته باشند که در آن زمینه هایی به آنان مهیا گردد، که در حال حاضر برای اکثر آنان ممکن نمی باشد. برنامه های ولیعهد بلند پروازانه می باشند، بنابراین او در سال های آینده با چنین برنامه هایی خیلی مصروف خواهد بود.

کیرستـِن کنیپ/ ن.ف

عربستان سعودی؛ جنگ علیه اقلیت شیعه؟