روز جهانی زن در افغانستان همه ساله به صورت گسترده هم در سطح سیاسی با برگزاری برنامههای مختلف و هم در شبکههای اجتماعی توسط کاربران تجلیل میشود. اما آمار نشر شده توسط کمیسیون حقوق بشر نشان میدهد که زنان افغان در زندگی روزمره شان با خشونت فزاینده مواجه اند.
کمیسیون مستقل حقوق بشرافغانستان می گوید که از هشتم مارچ ۲۰۱۶ تا امروز یعنی هشتم مارچ ۲۰۱۷ به تعداد ۵۵۷۵ مورد قضیه خشونت علیه زنان در این کمیسیون به ثبت رسیده است.
عبدالاحد فرزام، رئیس دفتر ساحوی کابل کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان افزایش ۸،۶ درصدی خشونت ها علیه زنان را نگران کننده می خواند.
فرزام می افزاید: «قتل زنان یکی از فاحشترین انواع خشونت علیه زنان است که متاسفانه همه ساله قربانی می گیرد و در سال ۱۳۹۵ در حدود ۱۳۴ مورد قتل زنان به کمیسیون و دفاتر ولایتی ثبت شده است، این ها شامل قتل های ناموسی، قتل های که توسط مخالفان مسلح انجام شده و قتل های که در درون خانواده ها صورت گرفته اند، می شود.»
وی اذعان می دارد که تکان دهنده تر این است که رقم ثبت شده شامل چند جغرافیا و حوزه محدود نمی شود بلکه فراگیر بوده و از سراسر کشور به ثبت رسیده است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و امنیت
یکی از کارهای بسیار مهمی که زنان در یک و نیم دهه اخیر در کنار مردان قادر به انجامش شده اند، اشتراک در صف نیروهای امنیتی افغانستان برای تامین امنیت در این کشور جنگ زده است. شمار پولیس افغانستان به۱۵۰ هزار تن می رسد که تنها ۳۳۲۶ تن شان زن هستند. ۳۸۹ تن آن ها کارمندان ملکی وزارت داخله می باشند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و امنیت
حکومت افغانستان ابتکاری روی دست گرفته که شمار آنان را در نیروهای مسلح این کشور افزایش دهد. ۱۵۷۵ زن افغان در صفوف اردوی این کشور فعالیت می کنند که سه تا چهار درصد را تشکیل می دهند. دولت می خواهد شمار آنان را به ۱۰ درصد بالا ببرد. شمار نیروهای اردوی افغانستان ۱۹۵ هزار تن می باشد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و امنیت
نیلوفر رحمانی، پیلوت قوای هوایی افغانستان به نمادی از موفقیت تبدیل شده بود تا این که چندی پیش خبر پناهنده شدن او در ایالات متحده امریکا جنجال برانگیز شد. شبکه زنان افغان در تحقیقی یافته است که بدرفتاری ها به شمول آزار و اذیت جنسی بزرگترین مشکل زنان در نیروهای امنیتی افغان است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و امنیت
افغانستان در نیروی ویژه پولیس، اردو و استخباراتش هم ماموران زن دارد. زنان در نیروهای امنیتی افغانستان شکایت دارند که برعلاوه آزار و اذیت، به آنان به عنوان جنس دوم نگریسته می شود. مقامات از روی دست گرفتن میکانیزم هایی برای رفع این چالش ها خبر می دهند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و مدیریت
در افغانستان هنوز هم زنان به ۳۵ درصد سهم شان در ادارات دولتی دست نیافته اند و آنچنان که رهبران دولت جدید به آنان پنج وزارتخانه را وعده داده بودند، به آن هم دست نیافته اند. حتی برخورد تبعیض آمیز با زنان در اداره های دولتی نیز یک مشکل جدی است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و سیاست
آمار می رساند که در انتخابات گذشته در افغانستان بیش از ۳۵ درصد رای دهندگان زنان بوده اند. آنان همچنان در پیشبرد روند مبارزات انتخاباتی نامزدان و برگزاری انتخابات نیز نقش ارزنده ای داشتند. هرچند اشتراک زنان در انتخابات و روندهای سیاسی در افغانستان بیشتر شده، اما هنوز هم بخش بزرگی از آنان از این حق شان برخوردار نیستند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و سیاست
زنان در روندهای سیاسی در افغانستان بیشتر فعال شده اند و در کابینه این کشور نیز سهم دارند. وزارت زنان افغانستان می گوید که در حال حاضر تنها سه زن در کابینه حضور دارند و نیاز است که پنج تا شش وزارتخانه موثر به زنان واگذار شود.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و سیاست
در سال های اخیر زنان در افغانستان به پست هایی مانند ولایت در دو ولایت این کشور نیز دست یافته اند. در حال حاضر فقط یک والی در دایکندی زن است. این عکس سیما جوینده والی سابق ولایت غور را نشان می دهد که با نیروهای امنیتی این کشور گشت زنی می کند. علاوه بر رسایت های امور زنان ولایت ها، در نهادهایی دیگری چون سارنوالی نیز زنان ریاست کرده اند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و اقتصاد
در یک و نیم دهه اخیر زنان افغان توانسته اند در بخش های اقتصادی نیز پیشرفت هایی داشته باشند. مثلا در کنفرانس سالانه زنان تجارت پیشه در این کشور ۳۰۰ زن تجارت پیشه شرکت کرده و در مورد راهکارها برای پیشرفت اقتصادی شان بحث می کنند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و اقتصاد
همچنان به کمک سازمان های بین المللی، صنایع تولیدی زنان رشد چشمگیری داشته و توانسته به اقتصاد آنان کمک کند. برگزاری نمایشگاه صنایع دستی زنان و راه اندازی تجارت ها و تولیدی های کوچک یکی از ده ها برنامه برای خودکفایی اقتصادی زنان در افغانستان است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و اقتصاد
زنان افغانستان هنوز هم نقش ارزنده ای را در اقتصاد این کشور بازی می کنند که بخش عمده ای از مردمش به زراعت و دامداری مشغول هستند و از این راه تامین معیشت می کنند. زنان روستایی این کشور همواره در کنار مردان در این کارها سهم فعال دارند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و اقتصاد
زنان در این کشور در تولید بخش مهمی از کالاهای تولیدی و تجارتی سهم دارند. از آنجایی که هنوز هم روند پروسس تولیدات زراعتی و حیوانی در افغانستان کاملا مدرنیزه نشده، نیروی انسانی و مخصوصا زنان نقش مهمی در این زمینه دارند. آنها حتی در خط تولید کارخانه ها در این کشور نیز به وضاحت فعال اند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و اقتصاد
با این همه تلاش و فعالیت، هنوز هم اکثریت از زنان از نظر اقتصادی به مردان خانواده وابسته اند و استقلال مالی ندارند. این مسئاله همواره باعث می شود که حقوق آنان نقش شود. یافته های سازمان های تحقیقاتی در راستای حقوق زنان نشان می دهد که یکی از دلایل تحمل خشونت از سوی زنان، نداشتن منابع اقتصادی است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و تحصیل
هنوز هم صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد از محروم ماندن دختران افغان از رفتن به مکتب ابراز نگرانی می کند و جنگ و ناآرامی همواره باعث می شود مکاتب بیشتر دخترانه در مناطق مختلف افغانستان مسدود گردد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و تحصیل
سطح تعلیم و تربیه دختران با پسران هنوز هم نابرابر است. بنابر آمار دولتی ۳۲ درصد آموزگاران، ۴۱ درصد دانش آموزان و ۶۲ درصد از اشتراک کنندگان کورس های سوادآموزی را زنان تشکیل می دهند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و تحصیل
زنان هنوز هم در افغانستان به تساوی در تحصیلات عالی دست نمی یابند. ممانعت خانواده ها با بزرگتر شدن دختران شان به خاطر سنت های حاکم اجتماعی هنوز هم چالش بزرگی در راستای تحصیلات زنان است. اما وضعیت بهتر شده و زنان حداقل در کلان شهرهای این کشور به دانشگاه می روند؛ اما سهم شان کمتر است. وزارت تحصیلات عالی با تدوین پالیسی جندر یا تساوی جنسیتی میخواهد سهم زنان را در نهادهای تحصیلی افزایش دهد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و تحصیل
زنان و دختران افغان در سال های پس از طالبان به آموزش های گوناگون روی آورده اند. در برخی از ولایت ها برای زنان در این کشور کورس های اختصاصی برگزار می شود. کافی نت های مخصوص زنان وجود دارد و زنان این کشور به دهکده جهانی اینترنت وصل شده و سهم فعالی در شبکه های اجتماعی اینترنتی دارند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و صحت
عدم دسترسی به خدمات صحی خصوصاَ در دوره حاملگی یک مشکل اساسی برای زنان است. حتی در برخی از مناطق این کشور زنان بدون اجازه مردان شان نمی توانند داکتر بروند. شمار مرگ و میر زنان حامله و فرزندان شان نسبت به زمان طالبان بسیار کمتر شده، اما هنوز هم این اتفاق می افتد و جای نگرانیست.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و صحت
در بسیاری از ولسوالی های افغانستان در حال حاضر به شدت کمبود پرسونل صحی وجود دارد و شمار داکتران زن در سراسر این کشور به مراتب کمتر از مردان است. هنوز هم در افغانستان زنان در مناطق دور افتاده و درگیر جنگ به خاطر بیماری های پیش پا افتاده و عدم دسترسی به خدمات صحی جان می دهند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و ورزش
یکی دیگر از آزادی هایی که زنان در یک و نیم دهه اخیر به آن دست یافته اند، اشتراک در فعالیت های ورزشی است. مثلا آنان حالا تیم های دوش ماراتون دارند. مثل این زنان که در بامیان در کنار مردان و اشتراک کنندگان خارجی مسابقه دادند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و ورزش
در کنار اینکه حالا رشته های ورزشی به صورت محدود در مکاتب این کشور تدریس می شود؛ ورزش هایی که تابو بودند، حالا به ورزش هایی محبوب در میان زنان تبدیل شده اند. مثلا این کشور حالا تیم های ملی بایسکل رانی، اسکی و فوتبال دارد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و ورزش
شمار کلپ های ورزشی برای زنان در افغانستان افزایش یافته است. در کلان شهرهای این کشور زنان در رشته های رزمی و بدن سازی نیز شرکت می کنند. ورزشکاران زن افغانستان توانسته اند در مسابقه های منطقه و جهانی مدال هایی نیز به دست آورند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و ورزش
برای زنان معلول و معیوب در این کشور وضعیت از دیگران دشوارتر است. با آن هم در برخی از ولایت ها آنان نیز در بخش های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سهم دارند. مثلا این تیم والیبال زنان معلول در ولایت هرات که از سوی کمیته بین المللی صلیب سرخ حمایت می شوند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و جامعه
زنان نهادهای اجتماعی بسیار زیادی ایجاد کرده و رویدادهای زیادی را سازماندهی کرده و در آنان اشتراک می کنند. آنان همواره تلاش می کنند تا فعالیت های اجتماعی بیشتری داشته و به مساوات حقوق در جامعه دست یابند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و جامعه
زنان افغان در آزادی های بیشتری در جامعه برخوردار شده اند. مثلا می توانند رانندگی کنند؛ اما این رانندگی شان بیشتر اوقات با آزار و اذیت خیابانی همراه است. آزارهای خیابانی در این کشور از مدت ها به این سو بحثی داغ در رسانه ها بوده و می باشد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و رسانه ها
دختران و زنان در رسانه های افغانستان سهم فعال دارند. هرچند هنوز هم از این میزان اشتراک شان در رسانه ها راضی نیستند، اما رسانه های اختصاصی زنان افغان در داخل و خارج از این کشور یک پیشرفت است. زنان و دختران در رسانه های افغانستان هم با چالش های زیادی ربرو هستند. قتل زنان خبرنگار و تهدیدهای امنیتی یکی از بزرگترین نگرانی ها است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و هنر و فرهنگ
زنان در بخش های مختلف هنری نیز پیشرفت های چشمگیری داشته اند و همواره این کشور شاهد برگزاری نمایشگاه ها و رویدادهای هنری و فرهنگی مخصوص زنان می باشد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و هنر و فرهنگ
شمار هنرپیشه های زن در افغانستان افزایش یافته و آوازخوان های بانو نیز تقریبا آزادانه تر می توانند در رقابت های آوازخوانی در رسانه ها اشتراک کرده و پیشرفت کنند. فیلم ها و تولیدات رسانه ای هنری و فرهنگی زیادی در مورد زنان ساخته می شود.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و هنر و فرهنگ
در کنار دیگر همایش های هنری و فرهنگی مخصوص زنان می توان از جشنواره بین المللی فیلم زنان در هرات یادآوری کرد. هرسال شمار زیادی از زنان سرشناس سینماگر و هنرپیشه های مشهور در این جشنواره شرکت می کنند که اکثرشان زنان هستند.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و هنر و فرهنگ
زنان در عرصه موسیقی نیز پیشرفت های زیادی داشته اند. مثلا نخستین ارکستر زنان افغانستان "زهره" توانست امسال در مجمع جهانی اقتصاد در داووس پا به سکوی جهانی بگذارد. این ارکستر از سوی انستیتوت ملی موسیقی افغانستان تشکیل شده و متشکل از ۳۵ دختر میان ۱۳ تا ۲۰ ساله است.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
ادامه خشونت ها
هرچند در یک و نیم دهه اخیر تلاش های زیادی برای احقاق حقوق زنان انجام شده و زنان به آزادی هایی دست یافته اند، اما هنوز هم خشونت علیه زنان در افغانستان یک بحث داغ جهانی است و هرازگاهی خبرهای تکان دهنده ای از خشونت بر زنان نشر می شود. مثل این ریزه گل که شوهرش بینی اش را برید و در دنیا غوغا به پا شد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
شوک اجتماعی
در کنار رویدادهای خشونت علیه زنان در پانزده سال گذشته، قتل فرخنده دختر جوان افغان، کشیدن جسدش به دنبال موتر، سوزاندن جسدش در محضر عام و در حضور پولیس باعث شوکی شدید در میان جامعه افغانستان و جامعه جهانی شد. تظاهرات های گسترده ای در افغانستان و جهان راه اندازی گردید و یک بار دیگر وضعیت زنان در این کشور بحث داغ رسانه های جهانی شد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان افغان و سرخوردگی
زنان در افغانستان پس از این قتل وحشتناک و به خاطر اداره خشونت ها بر زنان با سرخوردگی و خشم، حتی به مردان اجازه ندادند که جنازه فرخنده را تا قبرستان ببرند و خودشان تابوتش را بر شانه های شان حمل کردند. حتی این هم با واکنش های اجتماعی، مخصوصا از سوی اجتماعات دینی روبرو گردید و کاری نادرست و خلاف شریعت اسلامی خوانده شد.
-
تصویر: پیشرفت و چالش های زنان افغان در یک و نیم دهه اخیر
زنان و بحث پوشش
در میان زنان افغانستان براساس محیط زندگی روستایی، شهری و سطح اجتماعی نحوه های مختلف پوشش وجود دارد. هرچند مدرن ترین زنان نیز در این کشور باید به شدت شعونات اسلامی را در نحوه پوشش شان در نظر داشته باشند، اما بحث نحوه زنان در این کشور هنوز هم موضوعی داغ است.
طی سال های اخیر خودکشی در میان زنان نیز افزایش داشته است. فرزام می گوید که هرچند آماری موثقی در این رابطه در دست نیست، ولی در سال گذشته خودکشی نیز بیشتر بوده است.
به عقیده فرزام نقش رسانه ها در گزارش دهی از رویدادهای خشونت بار علیه زنان موثر و در موارد مختلف به کمیسیون ممد واقع شده است. در عین حال آگاهی مردم نیز سبب شده ست که آمار گزارش دهی خشونت ها بالا برود.
وی علاوه می دارد: «متاسفانه موارد خشونت هم افزایش پیدا کرده، دلیلش هم این است که اکثر خشونت ها علیه زنان به صورت قانونی و جدی مورد پیگرد قرار نمی گیرد و فرهنگ معافیت وجود دارد که در نتیجه آن، کسانی که بالقوه مجرم هستند تشویق به ارتکاب جرم می شوند.»
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
میان انبوه پشم
زنان کارگر در شرکت پشم پاکی در کاروانسرایی در منطقه درب خوش ولایت هرات مشغول پاک کردن کرک از پشم مواشی هستند. عکاس: شعیب تنها/ نویسنده: ر.ش
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
کار زیاد و مزد کم
این زنان باید از ساعت هفت صبح تا چهار عصر کار کنند تا فقط ۱۷۰ افغانی دستمزد بگیرند. این حقوق برای یک خانواده پنج نفره (تعداد متوسط در افغانستان) بسیار ناچیز است. با این پول فقط می توان ۱۷ عدد نان خشک خرید.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
کارگران بیوه
در هرات چندین کارگاه کرک پاکی وجود دارد که گفته می شود بیش از ۲۰۰ زن در آنها کار می کنند. اکثر این زنان بیوه هستند و خودشان سرپرستی خانواده را به عهده دارند. آنها مجبور هستند برای حفظ موقعیت کاری شان اعتراض نکرده و سخت تلاش کنند.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
خطر بیماری ها
این زنان از آنجایی که از صبح تا شب در زیرزمین های بزرگ و نمناک روی پشم گوسفند و بز کار می کنند، در معرض ابتلا به بیماری های زیادی قرار دارند. مکان هایی که این زنان کار می کنند اکثرا نه سیستم تهویه دارد و نه خودشان ماسک و لباس مخصوصی برای پوشیدن دارند.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
نداشتن بیمه
کارگران اکثرا در افغانستان بیمه ندارند؛ آنهم این بیوه زنانی که برای کار روزانه شان معادل بهای فقط ۱۷ عدد نان خشک دستمزد دریافت می کنند. بسیاری از این زنان به بیماری های تنفسی و بینایی مبتلا شده اند. شایع ترین بیماری بین این زنان سل یا "توبرکلوز" می باشد. این زنان تقریبا به یک مرگ تدریجی و تلاش برای زنده ماندن تن داده اند.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
روزی ۳۰ کیلو
هر یک از این زنان، به قول خود شان، باید در برابر مزدی که می گیرند، روزانه حداقل ۳۰ کیلو پشم را پاک کند. برخی از آنان به این باور هستند که کار یک هفته ای را باید در یک روز انجام دهند.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
مجبوریت کارگران
نسیمه و پریگل می گویند از مجبوریت این کار را می کنند و از این طریق خرج بخور و نمیر خود و خانواده شان را تامین می نمایند. آنها باید پشم سفید را از سیاه جدا کرده، کرک و کشمیره پشم را جدا کرده، آنها را به هم ببافند و بسته بندی کنند و در نهایت پشم را در جوال های بزرگ جاسازی نمایند. هر چهار کیلو کرک در بازار هرات شش هزار افغانی و در چین فقط یک کیلوگرام تا ۸۰ دالر آمریکایی قیمت دارد.
-
تصویر: زنان کارگر و "برده داری مدرن در افغانستان"
صادرات به اروپا
کرک و کشمیره ای که این زنان در این وضعیت پاک می کنند، به کشورهای چین در آسیا و بلجیم در اروپا صادر می شود. سازمان های حامی کارگران وضعیت این زنان را "برده داری مدرن" خوانده و از دولت افغانستان خواهان بازرسی محلات کار این زنان و دیگر کارگرانی هستند که در چنین وضعیت هایی مجبورند کار کنند. اتحادیه های کارگری همواره در افغانستان از وضعیت نابسامان کارگران شکایت دارند.
او اشاره می کند که در مواردی نشانه هایی از رفتارهای خشونت بار علیه زنان در اداره های رسمی و دولتی افغانستان نیز به مشاهده رسیده است ولی اسناد کاملی در این زمینه وجود ندارد.
مقدسه کریمی، دانشجوی دانشگاه کابل می گوید که اگر خشونت ها مطابق به تعریفی که از خشونت در قانون منع خشونت علیه زنان صورت گرفته است به ثبت برسد، رقم اش بالاتر از این خواهد بود.
وی علاوه می دارد:«از محیط خانه و زندگی گرفته تا محیط کار و تحصیل در همه جا تبعیض و خشونت علیه زنان وجود دارد و متاسفانه هیچ نوع پیگرد قانونی برای افراد مجرم وجود ندارد.»
گزارش صوتی از حسین سیرت
گزارش نوشتاری از امین بهراد