حمله به سفارت ایران در سوریه: پاسخ به پنج پرسش
۱۴۰۳ فروردین ۱۵, چهارشنبه
مشخصاً چه چیزی در دمشق اتفاق افتاد؟
روز دوشنبه، اول اپریل، انفجاری در ساختمانی در جاده مزدحم فایض منصور در منطقه مزه غربی دمشق، پایتخت سوریه، جایی که قونسلگری سفارت ایران موقعیت دارد، رخ داد. این ساختمان به طور کامل ویران شد.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
بر اساس آخرین گزارش‌ها، حداقل ۱۳ نفر از جمله دو تن از اعضای ارشد سپاه پاسداران ایران به نامهای محمد رضا زاهدی یک فرمانده سپاه قدس و معاونش محمد هادی حاجی رحیمی کشته شدند. گفته شده که زاهدی ارتباط نزدیکی با حسن نصرالله رهبر حزب‌الله لبنان داشته است.
مرتبط: ایران اسرائیل را متهم به کشتن فرماندهان نظامی اش کرده است
این ساختمان همچنین محل سکونت حسین اکبری سفیر ایران در دمشق است. او از این حمله جان سالم به در برد زیرا در هنگام حمله در ساختمان مجاور در سفارت بود. به گفته اکبری، شش راکت شلیک شده از جنگنده‌های اف-۳۵ یکی پی دیگر به ساختمان قونسلگری اصابت کرد. در همین حال، وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که هواپیماها راکت‌هایی را از بلندی‌های اشغالی جولان شلیک کرده اند.
سپاه قدس چه گروهی است؟
این حمله ضربه سختی به ایران است. نیروی قدس یک واحد نخبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است که در استقرار نیروها در خارج تخصص دارد. سپاه قدس به صورت رسمی حدود ۵۰۰۰ جنگجو دارد و مستقیماً به رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه ای پاسخ پاسخگو است. سپاه قدس در اوایل دهه ۱۹۸۰ و در جریان جنگ ایران و عراق تاسیس شد و هدف آن گسترش فعالانه اهداف انقلاب سال ۱۹۷۹ ایران در سراسر جهان اسلام بوده است.
«القدس» نام عربی اورشلیم است و قطعاً تعیین نام «قدس» برای این نیرو منعکس‌کننده اهداف آن است: فتح شهری که مسلمانان، یهودیان و مسیحیان همگی آن را مقدس می‌دانند، یکی از اهداف درازمدت‌این سازمان است.
برای این منظور، سپاه قدس با دیگر سازمان‌های اسلام‌گرای تندرو ضد اسرائیلی مانند گروه فلسطینی حماس یا حزب‌الله لبنان همکاری می‌کند. مانند حماس و حزب‌الله، سپاه قدس نیز توسط ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی شده است. اما هنوز سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی اتحادیه اروپا قرار نگرفته است. اعضای ارشد سپاه قدس، به طور منظم به عنوان «مستشار نظامی» در عراق، سوریه و لبنان فعال هستند و در آنجا گروه‌های نظامی و شبه نظامی را هماهنگ میکنند و در نتیجه نفوذ تهران را در این کشورها افزایش می‌دهند.
سوریه و ایران چگونه واکنش نشان دادند؟
خامنه‌ای رهبر ایران و ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور این کشور، اسرائیل را مسئول این حمله هوایی دانستند و تهدید به انتقام کردند. رئیسی در بیانیه‌ای که از سوی دفترش منتشر شد، اعلام کرد که این «جنایت بزدلانه بی‌پاسخ نخواهد ماند.»
مرتبط: ایران دخالت در حمله بر نیروهای امریکایی را رد کرد
رئیسی حمله دمشق را یک «عمل غیرانسانی، تجاوزکارانه و تهاجم نفرت انگیز» و «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» خواند. حزب الله در سوریه نیز اعلام کرد که حمله هوایی در دمشق «بدون مجازات و انتقام از دشمن نخواهد ماند.»
چندین کشور عربی و همچنین روسیه و چین این حمله را محکوم و تاکید کردند که امنیت تاسیسات دیپلماتیک نباید نقض شود. شورای امنیت سازمان ملل متحد روز سه شنبه به درخواست روسیه برای بحث در مورد این حمله جلسه اضطراری علنی برگزار کرد.
چرا اسرائیل به طور فزاینده به اهدافی در سوریه حمله می‌کند؟
ارتش اسرائیل معمولاً در مورد حملات در سوریه اظهار نظر نمی‌کند و تاکنون در باره این حمله نیز چیزی نگفته است. با این حال، نیروی هوایی اسرائیل اغلب اهدافی در سوریه و لبنان را به هدف کاهش نفوذ نظامی رو به افزایش ایران در این کشورها بمباران می‌کند.
مرتبط: گزارش: امریکا طرح حمله به اهدافی در سوریه وعراق را تائید کرد
تعداد این حملات از زمان آغاز جنگ غزه که شش ماه پیش آغاز شد، افزایش یافته است. ارتش اسرائیل روز یکشنبه چهار راکت بر یک مرکز تحقیقاتی نظامی در نزدیکی دمشق شلیک کرد. فقط دو روز قبل، بیش از ۵۰ نفر در حملات هوایی شدید در حلب در شمال غرب سوریه کشته شدند. گفته میشود که کشته شدگان بیشتر پرسنل نظامی سوری و شبه نظامیان حزب الله بوده اند.
اسرائیل و متحدانش نیز بارها حملات هدفمند را برای کشتن اعضای ارشد سپاه قدس انجام داده اند. حمله چهار سال پیش هواپیمای بدون سرنشین ارتش ایالات متحده که منجر به کشته شدن قاسم سلیمانی رهبر این سازمان شد، به خصوص جلب توجه کرد. با این حال، حمله هوایی مظنون اخیر در دمشق به ویژه حساس است، زیرا ساختمان سفارت ایران را هدف قرار داد که از نظر قانونی، خاک ایران شمرده میشود.
احتمال تشدید تنش چقدر است؟
در واکنش‌ها از تهران، به طور فزاینده صداهایی شنیده میشود که پاسخ نظامی را رد نمی‌کنند. زهرا ارشادی، سفیر ایران در سازمان ملل تنها چند ساعت بعد از این حمله در نامهای به انتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نوشت: «جمهوری اسلامی ایران حق مشروع و ذاتی خود را بر اساس حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل برای پاسخ قاطع به این گونه اقدامات محفوظ می‌داند.»
مرتبط: گزارش: یک افسر سپاه پاسداران ایران در سوریه کشته شد
حمیدرضا عزیزی، عضو مهمان انستیتوت امور بین‌الملل و امنیت در برلین (SWP)، در رشته نوشته‌هایی در شبکه اجتماعی ایکس گفت که این حمله نشان‌‌دهنده تشدید تنش بین دو کشور است.
عزیزی گفت که حمله اخیر در دمشق «از نظر برخی‌ها در داخل ایران، به عنوان اعلام جنگ توسط اسرائیل علیه ایران تلقی میشود.» او نوشته که شاهد «تغییر» در انتخاب اهداف توسط ارتش اسرائیل است. به گفته او، در گذشته ارتش اسرائیل از رویارویی مستقیم با اهداف ایرانی اجتناب می‌کرد، اما از زمان شروع جنگ فعلی در غزه، اسرائیل به طور فزاینده‌ای فرماندهان بلندپایه ایرانی را در کشورهای هم‌مرز خود هدف قرار داده است.
مطالب ویدیویی را در یوتیوب دویچه وله تماشا کنید
با این حال، این کارشناس سیاسی متولد ایران معتقد است که ایران اکنون در وضعیت دشوار قرار گرفته است. او می‌گوید که عدم پاسخگویی می‌تواند به طور قابل توجهی موقعیت ایران را در برابر متحدانش تضعیف کند و نیروهای مسلح و فرماندهان آن را در معرض حملات بیشتر قرار دهد. بنابراین، او معتقد است که تهران ممکن است خود را ملزم به پاسخ نظامی بداند: اما سوال این است که چگونه، کجا و تا چه حد.