ثبت نام نامزدان و "خرید و فروش تذکره" رای دهندگان

قرار است مرحله ثبت نام نامزدان انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی به تاریخ ۵ جوزا آغاز شود. از آنجایی که مردم در مرحله ثبت نام حضور کمرنگ دارند، شماری به این باورند که نامزدان انتخابات پارلمانی در جستجوی خرید تذکره‌های استیکردار در بدل پول بر آمده‌اند.

مشکل دیگر مرحله ثبت نام نامزدان این است که آن‌ها آگاهی کافی از این روند ندارند. آگاهان مسایل انتخاباتی می‌گویند کمیسیون انتخابات در انتقال آگاهی از نحوه ثبت نام نامزدان بسیار ضعیف عمل کرده است.

محمد وریماچ رئیس پیشین دارالانشای کمیسیون انتخابات به دویچه وله گفت برخی از نامزدان فکر کرده‌اند که کمیسیون یک هزار کاپی یا نسخه اصلی تذکره را جمع‌آوری می‌کند در حالی که چنین نیست: «تا جایی که ما می‌بینیم، نامزدان یا تذکره‌های اصلی را جمع آوری کرده و یا هم کاپی آن را. آن‌ها فکر می‌کنند که باید این تذکره‌ها را در بوجی بیندازند و به کمیسیون ببرند در حالی که چنین نیست. کمیسیون نه کاپی تذکره را نیاز دارد و نه هم نسخه اصلی را. بلکه کمیسیون تنها مشخصات استیکر در این تذکره‌ها را ثبت می‌کند و به آن نیاز دارد.»

"خرید و فروش تذکره"

نهادهای ناظر انتخاباتی و مردم می‌گویند شواهد موثق وجود دارد که قضایای خرید و فروش تذکره‌های استیکردار وجود دارد و چنین اتفاقی افتاده است. براساس قانون انتخابات، هر نامزد انتخابات پارلمانی باید کاپی ۱۰۰۰ تذکره استیکردار را برای کمیسیون انتخابات ارایه کند.

نعیم ایوب زاده رئیس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان به دویچه گفت که خرید و فروش تذکره اساس و منطق برگزاری انتخابات، نمایندگی از مردم و دموکراسی را زیر سوال قرار داده است: «فروختن رای متاسفانه یک چالش است و این موضوع اساس و منطق انتخابات را زیر سوال قرار داده است.» آقای ایوبی گفت که گزارش‌های موثق از کابل و ولایات در دست دارد که نامزدان در تلاش خرید تذکره‌های استیکردار مردم هستند.

نهادهای ناظر انتخابات می‌گویند جمع آوری یک هزار تذکره به این معنا است که نامزدان با مردم در تماس شوند، شناخت بیشتر بین رای دهنده و رای گیرنده ایجاد شود و نامزدان رو در رو با مردم از برنامه‌ها و تعهدات آینده شان بگویند در حالی که خرید و فروش رای این فرصت را از مردم می‌گیرد.

ناآگاهی از روند جمع آوری تذکره سبب شده است تا شهروندان کاپی‌های تذکره شان را به چند نامزد بدهند در حالی که این امر برای نامزدان مشکل‌ساز است. نهادهای انتخاباتی می‌گویند که یک شهروند تنها می‌تواند کاپی تذکره اش را برای یک نامزد بدهد. 

نتیجه فروش رای

افغانستان پیشینه زیادی در دموکراسی ندارد. بیشتر مردم به دلیل بی‌سوادی و نداشتن معلومات کافی از نمایندگی و استفاده از رای، رای خود را در برابر پول و یا یکی دو وعده غذا، برای نامزدان می‌دهند. در انتخابات‌های پیشین در بسیاری موارد هر نامزدی که بیشترین پول را مصرف می‌کرد و به مردم غذا می‌داد، بیشترین رای را به دست می‌آورد.

نهادهای ناظر انتخابات می‌گویند وقتی نامزدان تذکره و رای را در بدل پول خریداری کنند، وقتی به پارلمان راه یابند هیچ تعهدی به سرنوشت مردم نخواهند داشت و بیشتر تلاش خواهند کرد تا با انجام معاملات پنهان سیاسی پول بیشتری به دست آورد و حتا منافع مردم را در برابر پول بفروشد.

آقای ایوب زاده گفت: «فروش رای به این معنا است که نماینده پارلمان هیچ تعهد و وابستگی به مردم نخواهد داشت. اگر این افراد انتخاب هم شوند، از رای مردم برای منافع خود و برای تجارت شخصی خود استفاده خواهند کرد؛ زیرا این تعداد از نمایندگان هیچگونه تعهد سیاسی و مسئولیت اجتماعی نسبت به مردم احساس نمی‌کنند.»

خرید و فروش تذکره حالا در بین مردم نیز به یک امر عادی تبدیل شده است. عبدالخالق یک شهروند افغانستان می‌گوید بارها برایش پیشنهاد شده که تذکره‌اش را در بدل پول به نامزدان بفروشد: «کاندیدان احتمالی با مردم به تماس می‌شوند و از آن‌ها تذکره می‌خواهند. آن‌ها برای من پیشنهاد پول هم کرده‌اند اما من نپذیرفتم.»

عبدالخالق به این نظر است که فروش تذکره و رای به معنای فروش سرنوشت است: «هر وقت که در بدل پول تذکره را دادی به این معنا است که کسی را نماینده تعیین می‌کنی که روز دیگر خودت را در برابر پول می‌فروشد و چند برابر آن را از مردم خوار و غریب بدست می‌آورد.»

یکی از دلایل بی‌اعتمادی مردم نسبت به انتخابات و انتخاب وکلای پارلمان هم ممکن است عدم موثریت کار پارلمان کنونی باشد. به گونه مثال، در پارلمان کنونی چندین بار وزیرانی که شدیداَ زیر انتقاد نمایندگان قرار داشتند، در جلسه استیضاح رای تایید گرفتند. بسیاری فکر می‌کنند که نمایندگان پارلمان وظیفه نظارتی خود را به درستی انجام نمی‌دهند.