در سال‌های گذشته زنان تجارت پیشه در ولایت بامیان صنایع دستی شان را هم در این ولایت به فروش می‌رساندند و هم برای فروش به شماری از دیگر ولایت‌های افغانستان و کشورهای همسایه می‌فرستادند.
عذرا لعلی، مسئول صنایع دستی صلصال کارش را با ۴۰۰ افغانی سرمایه ابتدایی در سال ۲۰۰۶ شروع کرد و سرمایه کار و بارش در این اواخر نزدیک به ۸۰۰ هزار افغانی رسیده بود.
خانم لعلی به دویچه وله می‌گوید که در سال‌های گذشته درآمد بسیار خوبی از فروش صنایع دستی داشت و حدود ۵۰ خانم در ولسوالی‌ها و ۳۰ زن دیگر در مرکز بامیان با نهاد او کار می‌کردند.
سالانه ده‌ها جشنواره فرهنگی و هنری در بامیان دایر می‌گردید که فرصت خوبی برای زنان تجارت پیشه برای فروش صنایع دستی شان بود. گردشگران داخلی و خارجی که به ولایت بامیان سفر می‌کردند، این صنایع دستی را خریداری کرده و به عنوان سوغات و تحفه با خود می‌بردند.
خانم لعلی می گوید که حالا به خاطر نبود گردشگران، پایین آمدن میزان فروشات، بلند بودن قیمت مواد خام و محدودیت‌هایی که طالبان بر زنان وضع کرده اند، دروازه دکانش را بسته است و با بی‌سرنوشتی روبرو است.
او افزود: «حالا همه شاگردانم بیکار شده اند و با مشکلات اقتصادی روبرو اند«.
طی ۲۰ سال گذشته ده‌ها دکان در مرکز و ولسوالی‌های بامیان، مخصوصاً برای زنان تجارت پیشه از سوی موسسات با همکاری اداره محلی ایجاد شده بود و صدها خانم مصروف دوخت، تهیه و فروش صنایع دستی بودند.
اکثر زنان تجارت پیشه سرپرست خانواده‌هایشان هستند و از همین طریق معیشت خانواده‌های شان را تامین می‌کردند. حالا تعداد محدودی از دکان‌ها فقط در بازارچه هنر در مرکز بامیان باز است و آنها نیز از نبود فروشات و بلند رفتن قیمت مواد خام شاکی اند.
شریفه مهروش توانسته هنوز هم فروشگاه صنایع دستی خود را فعال نگه داشته است و با لباس محلی و حجاب اسلامی به دکان خود می‌رود. او نیز از نبود فروشات و افزایش قیمت مواد خام شاکی است و می‌گوید که اکثر زنان تجارت پیشه توانایی خرید مواد سوخت را در فصل سرما ندارند.
او می‌گوید که در سال‌های گذشته ماهانه در حدود ۳۰ هزار افغانی درآمد داشتند، اما در ماه‌های اخیر حدود هشت هزار در ماه درآمد دارند که قیمت مواد خام را نیز پوره نمی‌کند.
مهروش افزود: «امسال به دلیل تحولاتی که در سرتاسر افغانستان آمده است، همه متضرر شده اند و در بازارچه هنر هم فروشات نیست. امیدوارم که همه چیز دوباره به حالت عادی برگردد.«
پس از این که طالبان به قدرت رسیدند، همه دکان‌های زنان تجارت پیشه برای حدود یک ماه مسدود بود، اما با درخواست رئیس بازار، تعداد محدودی از این دکان‌ها دوباره باز شدند و شماری از بانوان دوباره به کار شان برگشته اند.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
شماری از زنان تجارتپیشه در بخش صنایع دستی در بامیان فعالیت دارند و در حال حاضر در بازارچه هنر در مرکز این ولایت به فروش انواع مختلفی از صنایع دستی‌خود نظیر برک، نمد، گلیم، قالین، لباس‌های خامک، چرمه و مهره‌دوزی، واسکت و پرده‌های تزئینی سنتی می‌پردازند. آنان عدم حمایت دولت را بزرگترین مشکل خود عنوان می‌کنند.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
عذرا لعلی مسئول انجمن صلصال و یکی از فروشندگان صنایع دستی در بامیان به دویچه وله گفت که دولت به جای همکاری، هزینه‌های سنگینی را بر آنان تحمیل می کند: «بازار مشخصی برای فروش صنایع دستی وجود ندارد تا بتوانیم با بلند بردن میزان فروشات، مالیات تعیین شده از سوی دولت و معاش کارمندان‌مان را بپردازیم.»
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
زنان تجارت پیشه در بامیان با وجودیکه در بخش صنایع دستی دستاوردهای بزرگی داشته‌اند اما تا هنوز از سوی کمتر نهادی مورد حمایت قرار گرفته اند. در چند سال گذشته هیچ برنامه‌ای برای حمایت از این صنایع از سوی اداره امور زنان بامیان؛ نهادی که بیشتر زنان چشم به همیاری آن دوخته‌اند، راه اندازی نشده است. برعکس برخی از موسسات خارجی حتا به زنان کاروز در این ولایت تجهیزات و مواد لازم برای کار توزیع کرده‌اند.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
با این حال حواگل رضایی مدیر عمومی هماهنگی خدمات اجتماعی اداره امور زنان بامیان می‌گوید که این اداره همکاری خوبی با زنان تجارتپیشه داشته است: «ما زمینه برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی زنان بامیان را در کشورهایی مانند هند، کوریا و پاکستان فراهم کرده‌ایم.»
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
دولت محلی بامیان بارها کوشیده است تا در زمینه بازاریابی برای محصولات صنایع دستی این ولایت با کشورهای دیگر ارتباط بگیرد. چندی پیش مقام‌ها در این اداره اعلام کردند که گفتگوهایی با کشورهای هند و آلمان صورت گرفته است تا صنایع دستی زنان بامیان به این کشورها صادر شوند، اما با آن هم تا حال موفقیتی در این زمینه حاصل نشده است.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
زهرا پارسا از دیگر زنان تجارت پیشه در بامیان دولت را مقصر نمی‌داند و بدین باور است که زنان باید خود نیز بکوشند تا زمینه فروش صنایع دستی‌شان را فراهم ساخته و از پول حاصل از آن زندگی مرفه‌تری داشته باشند.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
زهرا می گوید: «خودمان نیز باید به این موضوع توجه کافی داشته‌باشیم، دولت تا کی می‌تواند با ما همکاری کند؟ ما باید سعی کنیم تا بهترین شرکت‌های تولید صنایع دستی را در بامیان تاسیس کرده و جایگاه صنایع دستی‌این ولایت را در بازارهای بین‌المللی بیشتر از پیش تثیبت کنیم.»
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
بامیان در مرکز کشور از ولایت‌هایی است که فرآورده‌های صنایع دستی آن به دلیل زیبایی، مرغوبیت و سازگاری با فرهنگ بومی، شهرت جهانی یافته است.
-
صنایع دستی؛ تجارتی سودآور اما دشوار برای زنان بامیان
این امر از یک سو به رشد اقتصادی خانواده‌ها کمک کرده و از سوی دیگر باعث شده است تا بامیان بتواند در بخش صنایع دستی و فرهنگ بومی، عضویت «شبکه شهرهای خلاق جهان» را بدست آورد. / تهیه کننده: زمان احمدی، بامیان
اما یکی دیگر از مشکلات جدی فرا راه این بانوان تجارت پیشه، مالیات بلندی است که طالبان می‌گیرند. این فروشندگان مدعی است که طالبان از هر دکان صنایع دستی مبلغ چهار هزار یا پنج هزار افغانی مالیه خواسته اند.
اما مسئولان اداره محلی طالبان در بامیان می‌گویند که بعضی از این مشکلات به زودی حل می‌گردد و خصوصاً مالیات از سوی اداره مستوفیت کاهش پیدا می‌نماید.
سیف الاسلام، والی طالبان در بامیان به دویچه وله گفت که زنان در این ولایت می‌توانند مصروف کار باشند و کدام ممانعت و مشکل امنیتی وجود ندارد.
وی افزود:«کدام مشکلی برای شان نیست و کل شان صبح به دکان‌های شان می‌روند و شب به خانه‌های شان برمی‌گردند و تا به حال کدام مشکل امنیتی و یا مشکل دیگری ایجاد نشده است.»
برک، نمد، قالین، گلیم، خورجین، فرش‌های سنتی، خامک دوزی، گل دوزی، مهره‌دوزی، واسکت و پرده‌های تزئینی سنتی از مشهورترین صنایع دستی می‌باشد که در مناطق مرکزی افغانستان تهیه می‌گردد.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
در حال حاضر این صنایع، بر علاوه بازار های داخلی، به بازارهای خارجی از جمله هند، تاجیکستان، ترکیه و ایران نیز راه یافته و با استقبال گرم شهروندان این کشورها روبرو شده اند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
شماری از تاجران این کشورها برای خریداری این صنایع دستی و فروش آنها در بازارهای بزرگ بین المللی، علاقه مندی نشان داده اند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
گردشگرانی که به بامیان سفر می کنند نیز، صنایع دستی زنان این ولایت را به عنوان سوغات و یادگار سفر خریداری کرده و به کشورهای خود می برند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
بیشترین خریداران داخلی صنایع دستی بامیان را زنان بویژه دختران جوان تشکیل می دهند. لباس های سنتی که با طرح های مختلف دوخته می شوند، طرفداران زیادی در میان آنان یافته است.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
هم اکنون شمار زیادی از باشندگان بامیان نیز، برای تزئین خانه های شان از صنایع دستی ای که در این ولایت تولید می شوند، استفاده می کنند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
صنایع دستی منحصر به فرد بامیان سبب شده اند تا این ولایت به عنوان یکی از شهرهای خلاق جهان در بخش فرهنگ بومی و صنایع دستی انتخاب شود.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
رشد این صنایع توانسته است در بهبود وضعیت اقتصادی خانواده های روستایی در بامیان، موثر واقع شود.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
بافت قالین، گلیم، خورجین، برگ، نمد، فرش های سنتی، سوزن دوزی، خامک دوزی و دوخت لباس های سنتی، از مهمترین صنایع دستی زنان بامیان به شمار می روند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
با آنکه مراحل تولید صنایع دستی، کاری بسیار سخت و دشوار است، اما در بیشتر اوقات، برای برخی از زن ها نوعی تفریح به حساب می آید.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
هم اکنون ده ها انجمن زنانه در زمینه رشد صنایع دستی در بامیان فعالیت دارند.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
شماری از زنان می گویند در صورتی که صنایع دستی در طرح های مناسب و با رنگ های متفاوت ساخته شوند، از جایگاه خوبتری در بازارهای بزرگ بین المللی برخوردار خواهند شد.
-
تصویر: صنعتی که بامیان را شهری رنگین کرده است
تولید کنندگان صنایع دستی در بامیان، خواهان حمایت و سرمایه گذاری دولت و موسسات کمک کننده در این راستا هستند.
نویسنده: زمان احمدی، بامیان
