پس از ترک نیروهای خارجی کمک به افغانستان ادامه خواهد یافت؟
۱۳۹۸ شهریور ۶, چهارشنبه
این بیشتر بستگی به تصمیم طالبان دارد، گروهی که گفته است با اینکه خواستار خروج نیروهای "اشغالگر" خارجی می باشد؛ اما می خواهد کمک های خارجی ادامه یابند.
اما در صورتی که این گروه شورشی که تقریباً نیمی از افغانستان را تحت کنترل خود دارد، تلاش کند تا قوانین اسلامی سختگیرانه را در این کشور حاکم سازد و به حملاتش ادامه بدهد، برخی از حامیان مالی کمک های بشر دوستانه ممکن است از این کشور فرار کنند.
شدت نیازمندی به این کمک ها در جبل السراج، منطقه ای کوهستانی در شمال کابل محسوس است. زنی برقع پوش عبدالله نوزاد هفت ماهه و نحیفش را با نگاهی سراسیمه به آغوش کشیده است.
چند روز قبل کودکش در بخش مراقبت های ویژه بستری بود. عبدالله حالا با لذت غذا می خورد و تغذیه اش تقریبا کامل شده است. او حالا در یک برنامه جدید نظارت بر تغذیه کودکان در یک کلینیک ولایت پروان شامل شده؛ کلینیکی که از سوی آژانس حمایت از کودکان در سازمان ملل متحد "یونیسف" حمایت می شود. مادران و اطفال شان بیرون این کلینیک صف کشیده اند.
به نقل از یونیسف، حدود دو میلیون کودک در افغانستان دچار سوءتغذیه هستند. حدود ۶۰۰ هزارشان به قدری سوءتغذیه شان پیشرفته است که بدون معالجه سریع ممکن است بمیرند.
فریبا هاشمی، یک پرستار شفاخانه چاریکار گفت که یک هزار کودک نیز هر ماه در برابر سوءتغذیه در این شفاخانه تحت درمان قرار می گیرند؛ بیماری ایکه در حال افزایش است: « این مسأله بیشتر یک معضل اقتصادی مادران است. آنها نمی توانند به نوزادان شان شیر بدهند؛ چراکه درآمد کافی ندارند تا بتوانند به اندازه کافی خودشان را تغذیه کنند».
همان بسکویت و آرد گندمی هم که قبلا به بیماران سوءتغذیه کمک می شد دیگر در دسترس نیست؛ چراکه در سال های اخیر کمک ها کاهش یافته اند.
به خدمات بهداشتی، درمانی و خدمات دیگر اساسی در افغانستان به شدت نیاز می رود؛ در کشوری که بانک جهانی می گوید کمک های بلاعوض حدود ۷۵ درصد از کل هزینه عمومی اش را تامین می کند. این بانک امسال در مورد عواقب ناخوشایند "هرگونه کاهش سریع روند کمک های بین المللی" هشدار داده است.
پس از تهاجم نظامی امریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، این کشور بزرگترین دریافت کننده کمک های ایالات متحده بوده است، اما با وجود مصرف میلیاردها دالر، هنوز هم نیمی از جمعیت این کشور در فقر زندگی می کنند. بیشتر این کمک ها صرف هزینه های امنیتی شده و افغان های ناامید نیز ادعا می کنند که مبالغ غیرقابل وصفی نیز در سوءمدیریت و فساد اداری حیف و میل شده اند.
سال ۲۰۱۴ بود که کمک های امریکا به افغانستان به نسف کاهش یافت؛ سالی که نیروهای امریکایی و ناتو ماموریت جنگی شان را رسما در افغانستان پایان دادند. حدود ۲۰ هزار نیرو در افغانستان باقی ماندند تا نیروهای امنیتی افغان را آموزش و مشوره بدهند.
الکس تیر، زمانی مدیر آژانس کمک های توسعه یی بین المللی امریکا در افغانستان بود. او حالا به این باور است که اگر توافقنامه ای میان امریکا و طالبان امضا شود، طولانی ترین جنگ تاریخ معاصر ایالات متحده را پایان دهد و صلح به شدت مورد نیاز را به ارمغان آورد، افغانستان می تواند شاهد افزایش کمک ها باشد.
وی که این ماه به کابل سفر کرده بود، هشدا داد: «ولی اگر روند صلح طولانی شود و یا شکست بخورد، این می تواند میان کمک دهندگان بین المللی به افغانستان افسردگی ایجاد کند». به باور وی برخی از تامین کنندگان مالی هم ممکن است تمایلی به تمویل مالی حکومتی نداشته باشند که طالبان در قدرت بوده و به حقوق زنان و دیگران احترام نگذارند.
الکس تیر با استناد به آنچه از دیپلومات ها شنیده و به نقل از افرادی که امسال با رهبران طالبان در گفتکوهای میان افغانی مسکو و قطر دیدار کرده اند، گفت که "طالبان خواهان ادامه کمک های بین المللی هستند و می دانند چگونگی حفظ این کمک ها بخشی از گفتگوهای شان با امریکا است".
وی اضافه کرد هیچ کسی نمی داند طالبان چه چیزی خواهند داد تا این کمک ها را حفط کنند: «بخشی از انگیزه طالبان در گفتگوهای صلح به وضاحت این است که نمی خواهند مانند گذشته یک حکومت منفور باشند».
توبی لانزر، هماهنگ کننده محلی کمک های بشری در سازمان ملل متحد با "تمام مسئولان ارشد در سراسر افغانستان" صحبت کرده است. وی به این باور است که کمک ها به این کشور کاهش نخواهند یافت. وی گفت وضع افغانستان آنقدر جدی است که هر اتفاقی هم که رخ بدهد، کمک ها باید ادامه یابند. وی با ایالات متحده و سایر کشورهای "بخصوص سخاوتمند" گفتگو کرده و باور دارد که سازمان های تامین کننده کمک های بشری برای مدتی طولانی در افغانستان خواهند ماند.
حکومت ترامپ علاقمند قطع کمک ها به خارج است؛ آیا این اوضاع را پیچیده تر می کند؟ لازار در پاسخ به این پرسش ۱۰ ثانیه سکوت کرد و سپس گفت: «وقتی حرف از موقعیت استراتیژیک مثل افغانستان باشد، همه باید وارد روند کمک شوند و فعلا این کار را می کنند. من روی سخاوتمندی مردم ایالات متحده و کمک شان به سازمان های مثل "یو اس ای آی دی" برای ادامه این روند حساب می کنم».
وی گفت سال آینده می تواند سالی محوری برای افغانستان باشد؛ زیرا آخرین دوره وعده های کمک های بین المللی به پایان می رسد. وی انتظار دارد سال ۲۰۲۰ نیز برای حمایت از "حکومت جدید، هر دولت احتمالی" و برای کمک به افغانستان کنفرانسی بین المللی برگزار شود.
شفاخانه اطفال اندرا گاندی ماهانه ۷۰ تا ۸۰ کودک دچار سوءتغذیه را درمان می کند. داکتر محمد بشیر قریشی رئیس این شفاخانه نگران است در صورتی که نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند و کمک های بین المللی قطع شوند، معاش داکتران و هزینه مالی داروها را چگونه و از کجا تامین کند.
وی افزود همزمان با اینکه امریکا و طالبان بدون حکومت افغانستان در مورد آینده کشور تصمیم می گیرند، همه نگران هستند که دست آوردهای روند پس از ۲۰۰۱ را از دست بدهند: «اگر ترامپ می خواهد ما را دوباره عصر حجر ببرد، پس این سیاست خودشان است».
بخش اطفال دچار سوء تغذیه که با برچسب هایی از یونیسف و جاپان، دو کمک کننده این بخش تزئین شده است. پرستار به یکی از کودکان تحت مراقبت اشاره کرد. کودکی دو ساله بود که صورتش کاملا با چسب پوشانده شده بود تا لوله تغذیه از راه بینی وثابت بماند. روی تختش نفس نفس می زد و عروسکی شبیه باربی کنارش روی بالش قرار داشت.
تخت کناری اش هم از حمیرا بود، دختری سه ساله از ننگرهار که به خاطر سوءتغذیه تحت درمان قرار داشت. بی بی وارای، کنار تخت نواسه اش نشسته بود و از او مراقبت می کرد. به تازگی یک نواسه دو ساله اش به خاطر سوءتغذیه جان باخته بود. این زن کهنسال و دخترک مریض ساعت ها در راه بودند تا به کابل رسیده بودند.
بی بی وارای خواستار مراکز صحی بیشتر در سراسر افغانستان بود تا همه به آنها دسترسی داشته باشند: «پسرم به من گفت: این وقت صبح چطور می توانی ما را ترک کنی؟ و من پاسخ دادم: نمی توانم بمانم. باید نواسه ام را برای درمان ببرم. خدای مان ما را کمک می کند و این دخترک زنده خواهد ماند».
مادربزرگ دستش را روی پیشانی نواسه بیمارش ماند و به آرامی گریه کرد.
ر.ش/ن.ف (ای پی ای)