گفت وگو با دکترنظیف شهرانی استاد دانشگاه اندیانای آمریکا

چندی پیش چندنماینده ی سنای آمریکا پایگاهای دایمی درافغانستان رامطرح کردند.این موضوع را باپروفیسوردکترنظیف شهرانی کارشناس و تحلیلگرامورافغانستان و استاد دانشگاه اندیانای آمریکا طی گفت وگویی درمیان گذاشته ایم.

صدای آلمان: آقای شهرانی همانطوریکه در جریان هستید، پنج تن از نمایند گان مجلس سنای آمریکا به افغانستان رفتند و بحث پایگاه های دایمی نیرویهای آمریکارا مطرح نموده اند، به نظر شما این موضوع چقدر با واقعیت های افغانستان تطابق دارد؟

دکترنظیف شهرانی : البته این پیامد تازه غیر قابل تصور نبود، بخاطریکه آمریکایی ها بصورت عموم وقتیکه در کشور های بیرون از قاره امریکا و اروپا میروند، با اهداف تقریباً درازمدت میروندو این حرف هاییکه اینها در افغانستان و عراق برای پخش دیموکراسی آمدند، اصلاً همه اش گپ است.

اینها سرمایه گذاری درازمدت را در آنجا براه انداخته اند، و ممکن است مردم افغانستان واقف باشند یانه ، اینها بیشتر از ده میلیارد دالر سالانه در افغانستان تا هنوز سرمایه گذاری کرده اند.

بیشتراین کمک در قسمت مسایل نظامی بوده نه کمک به افغانستان و اینکه اینها میخواهند حالا پیشنهادی را طرح بکنند که پایگاه های دایمی در منطقه داشته باشند؛ تا از علایق امریکا در آنجا حفاظت شود و به معنی اینکه اینها باید به ایران که افغانستان یک نقطه بسیار استراتیژیک و مهم است نزدیک باشند، و هم گاز و نفت آسیای میانه را برای خود شان برای دایم حفاظت بکنند جای تعجب نیست و این کا را البته خواهند کرد.بخاطراینکه در گذشته ها معامله گرهای سیاسی در افغانستان وجود داشته و باکشورهای خارجی معامله کرده اند تاخود شان را سرقدرت نگاه بکنند حالا هم ممکن این چیزواقع شود.این برای مردم افغانستان است که تصمیم بگیرند، که آیا بیست وچند سال که خون میلیون ها شهید افغان در راه مبارزه برای آزادی افغانستان صرف شده بود ، حالا حاضرهستند که دوباره مملکت رابدون مبارزه به یک کشوردیگری تسلیم بکنند که در انجا قوا ی دایمی وپایگاه های نظامی دایمی داشته باشد و مملکت را درحقیقت به شکل یک مستعمره مستقیم برای ابد نگاه بکنند.

صدای آلمان: آقای شهرانی! یعنی شما فکر میکنید که امریکا از افغانستان به عنوان پولیس منطقه و یک مرکز سود جوی استفاده میکند؟

دکترشهرانی : شمااز وقتیکه امریکایی ها به افغانستان آمده اند اگر ببینید، دو هدف بسیار مهم را اینهاپیشنهاد کرده اند یکی آن به میان آوردن یک قوه ی نظامی 70000 نفری و به میان آوردن یک قوه ی پولیس 62500 نفری است که شما در یک کشور جنگ زده که البته در ان شرایط مردم اینطور فکر میکنند که البته به همینطور یک چیزی ضرورت دارند. در حالیکه در افغانستان جنگ زده به میان آوردن همچو قوای پولیس و قوای نظامی بزرگ به جزبه مفاد کسانیکه سر قدرت استند، تا مردم خود را بکوبند و یا اینکه پولیس برای کشور دیگری باشد کدام هدف دیگری نخواهد داشت.ساختن اینقدر قوه ی نظامی بزرگ برای آوردن دیموکراسی حساب شده نمیتوانند، تنها این موضوعات ریا است، نه دیموکراسی.

واقعاً هدف امریکا همین است که در افغانستان یک تعداد معامله گرهای سیاسی را ب توانند به خدمت بیاورند در حقیقت ملیشه های منطقوی که رهبر های مجاهدین یا رهبرهای دیگررا در افغانستان فکرمیکنند ،اینها میخواهند، تمام کشور را به حیث یک کشور ملیشه یک دولت مرکزی ملیشه در خدمت خود داشته باشند، واقعاً هدف همینست.

صدای آلمان:واکنش کشور های منطقه و ذینفع در افغانستان، مانند روسیه چین، هند و دیگر کشور ها چه خواهد بود و چه تاثیرخواهد داشت؟

دکترشهرانی :من یقین دارم که روسیه و چین در این موضوع ممکن است، اضطرابی داشته باشند، البته این به مقابل علایق آن دو کشور است.

وهند و جنوب آسیا ممکن است آنقدرواکنش شدیدی نشان ندهند . بخاطر اینکه ممکن است این نفت و گاز آسیای میانه که دارند لوله های آ نرا میکشند، بطرف قاره جنوب آسیا است، ممکن است انها به نام اینکه از این بازار نوع نفت و گاز مستفید شوند ممکن است انقدر زیاد مضطرب نباشند.

اما پایگاه دایمی امریکا در افغانستان ممکن است بالای ایران که همسایه نزدیکتر و هم از جمله دشمنان تازه امریکاست ممکن است موثرتر بوده باشد و این مسایل اواخر که در هرات واقع شد، هم بستگی مستقیم با پالیسی های امریکا به ارتباط ایران و شرق میانه دارد دیگر از آن لحاظ ممکن است یعنی عکس العمل های کشور های مختلف تا حد فرق داشته باشد اما بصورت عموم کسانیکه از این زیادتر اضطراب داشتند روسیه و چین خواهد بود.

صدای آلمان: آقای شهرانی نیروهای مخالف داخلی در این امر چقدر توانایی مخالفت را دارند؟

دکترشهرانی :نیروهای داخلی که فعلاً به شکل طالبی یا القاعده استند، آنقدر موثر نخواهند بودند و نیستند. این موضوع که آنها را تاحال شکست ندادند یا نخواستند شکست بدهند هم همین است که موضوع را باید مخشوش نگاه بکنند وازاین استفاده بکنند برای ماندن خودشان برای درازمدت. این بصورت عموم مربوط ملت است که آیا آنها می خواهند مقاومت بکنند یا خیر، مقاومت های طالبی مقاومت نیست. درحقیقت آنها نیز جزبرنامه ی وسیعتر امریکا بوده باشند که از طریق آنها پای خود را به افغانستان آورد.وحالاکه آمده برای دایم بتواند خود را آنجا نگهداشته باشند.

صدای آلمان : آقای شهرانی ! نظامیان آمریکا، القاعده و طالبان را یک تهدید میدانند اما سفیر امریکاآنهارابه صلح دعوت میکند، آیا در امریکا سیاست واحد در قبال افغانستان وجود دارد؟

دکترشهرانی : واقعیت امر اینست که در امریکا سیاست خارجی بدست کساینکه در اونجا روان شدند به انها سپرده شده است. حکومت جورج بوش تقریباً تمام فیصله مسایل پالیسی امریکا را درافغانستان بدست آنها سپرده و هر چیزی راکه آنها پیشنهاد بکنند و بخواهند پیش ببرند به مفاد امریکا حساب میشوند. و از اول هم اگر شما متوجه باشید در سالهای 1999 وقتیکه آقای خلیلزاد جز دولت نبود، ووقتیکه دیموکراتها سرقدرت بودند در اینجا هم پیشنهادی داشت که باید با طالب هاامریکاکناربیاید وبا آنها مذاکره بکنند و از طریق مذاکره ومصالحه مشکلات را حل بکنند. و از روز اول از روزیکه اینها به مسایل افغانستان دست بردند به کمک طالبان بودندو حالا هم میخواهند طالبان در کنار شان بیایند و با طالبا ن معامله بکنند. در حالیکه با دشمنان طالبان اینها یک معامله دیگری را گرفتند که آنها را بایدازصحنه سیاست در افغانستان کنار ببرند اما با طالبان یکجا شوند این یک مساله است که جز پالیسی عمومی سفیر امریکا در افغانستان بوده واست.از آن لحاظ موضوعاتی را که نظامی های امریکا طرح میکنند در حقیقت ممکن است که این دوتا پالیسی ، پالیسی دوگانه نبوده باشد . فقط پالیسی یگانه است که دو جناح مختلف به اصطلاح هم در نل میزنند و هم در میخ.

صدای آلمان :یک جهان سپاس وتشکرجناب دکترنظیف شهرانی ،ازاینکه وفرصت تانرادراختیارمان گذاشتید وبه سوالهای مان پاسخ دادید.

دکترشهرانی : لطف ازشماست .من همیشه درخدمت کشورمان ومردم مان هستم .