کمیسیون حقیقت یابی وآشتی درلایبریا

درغیرآن سوء تفاهم ، بی اعتمادی وحس انتقامجویی سراپای جامعه را فلج می سازد.

گاهی حکومتهای دیکتاتوری وجنگهای داخلی درکشورهای فقیرچنان اتفاق می افتند که حقوق بشرپامال شده ، جنایات ضد بشروجنایات جنگی به میان آمده، قتل عامها ونسل کشیها صورت میگیرند.این زخمهای کاری مناسبات میان اقوام وگروههای اجتماعی ومذهبی مختلف دریک کشور را چنان تیره وتارمی سازند که نوعی بی ثباتی ویرانگر برجامعه حاکم می شود.ایجاد کمیسیونهای حقیقت یابی وآشتی که با برانگیختن وحساس گردانیدن وجدان انسانها توام می باشند، روح اعتراف، بخشایش وصلح را درجامعه تلقین وتقویت می کند.درغیرآن سوء تفاهم ، بی اعتمادی وحس انتقامجویی سراپای جامعه را فلج می سازد.

درصورتی که مسوولان امور با شجاعت وسرعت به این مسائل برخورد اصولی نکنند، حس لاقیدی وروزمرگی قضایا را حواله تاریخ کرده وناامنی را ابدی می سازد. کشور جنگزده لایبریا که درافریقای غربی واقع است، خود، نمونه شاخص این فتور معنوی است.

کمیسیون حقیقت یابی برتحقیق غیرملاحظه کارانه ای استوار است

چگونه می توان شکنجه، کشتار دستجمعی و آدمخواری را هضم کرد؟ چسان می تواند کسی با قاتل دخترش روبه رو شود؟ چگونه یک کشور می تواند خودرا ازیک جنگ ومنازعه 24 ساله نجات بدهد که نزدیک به همه مردم درآن دخیل بوده اند؟ کشور لایبریا که درافریقای غربی موقعیت دارد درمورد یک کمیسیون حقیقت یابی و آشتی تصمیم می گیرد.

این کمیسیون درسال 2005 کارش را آغاز کرد ودرتابستان گذشته گزارش نهایی خود را تقدیم کرد.

"مارتا جی واتکینز" دست راست خود را با قوت بلند کرده ودست چپ خود را روی انجیل گذشته ومی گوید:

" من مارتا جی واتکینز عهد می کنم که حقیقت را بگویم، غیرازحقیقت چیزی نگویم تا خدا بمن کمک کند".

"مارتا جی واتکینز" با 9 تن دیگر دربرابر یک جمعیت قریب 60 نفری درشهر " فیش تاون" ایالت " ریور گی" ازجنگ صحبت می کنند. شوهر "مارتا جی واتکینز" دریک بعد ازظهر ماه جنوری سال 2003 کشته شده است. او را با 368 تن دیگر کشته اند. دردستها وپاهای برخی ازاینها قبل ازکشتن با میخ کوبیده اند. ." این کار را ملیشه های چارلس تیلر رئیس جمهور پیشین کشور انجام داده اند.

اعضای کمسیون در دفترهای شان یادداشت برمی دارند. یک واقعه قتل دیگر نیز در" گلارو" واقع درایالات " ریورگی" اتفاق افتاده است که "مارتا" قاتل را می شناسد. اینها ازهمدیگر چندان دور زندگی نمی کنند.دراین روزها آنها گاهی همدیگر را درجاده می بینند و به همدیگر سلام می کنند. "مارتا" می گوید: " خوب است که او می داند که من می فهمم واکنون همه درکشورمی دانند که او چه کرده است".

"مارتا جی واتکینز" تنها یکی از 5000 شاهد می باشد که آنها درسال گذشته دربرابر کمیسیون حقیقت یابی و آشتی ودربرابرتمام لایبریا علناً شهادت داده اند. آنها از سوء استفاده های جنسی ، قتل عامها ، غارتگریها وآدم رباییها درسالهای بین1979 تا 2003 گزارش داده اند.

جیروم فردییر، رئیس "کمیسیون حقیقت یابی و آشتی" لایبریا می گوید:

" همینکه ادمها درمحضرعام می آیند ومی گویند متاسفم مهم است. زیرا این گفته زخمهایی را ترمیم می کند . نفرت و ناراحتی را زایل می سازد. همه اینها اهمیت فراوان دارند. ما طریقه ای را یافته ایم تا هر منازعه ای را حل کنیم ".

جیروم فردییر رئیس این کمیسیون شخص بسیار خردمندی است. او با انتقادات شدیدی که از او وکمیسیون صورت می گیرد با بی تفاوتی برخورد می کند. زیرا ازنظراو 250.000 کشته، ، بیش ازیک ملیون مهاجر، همه زنانی که برآنها تجاوز صورت گرفته است، اطفالی که مورد سوء استفاده قرار گرفته اند، همه براو حق دارند تا این واقعیات را روشن بسازد.

رئیس کمیسیون حقیقت یابی وآشتی درلایبریا می گوید:

" یک زخم کهنه هنوزهم یک زخم است و سرمنشای درد وعذاب درآینده می شود. وقتی که حال مسائل را می بینیم ، طبعاً درآغاز درناک اند اما بلاخره من متیقنم که این زخمها شفا می یابند.سازمان ملل متحد حدس می زندشمار مجرمان به 100.000 نفرمی رسد. ازاینرو چه وقت شروع کنیم و مجرمان را بشناسانیم ؟ ایا همینطور بگوییم که چیزی اتفاق نیفتاده است وچنانکه مرسوم بوده است، به مجازات نکردن ادامه دهیم؟ ما می توانیم اسلوبی را پیداکنیم که با آهستگی وجدان لایبریایی ها را برانگیزیم وبه ایشان اذغان کنیم که روزی می رسد تا آنچه را توانجام داده ای ، پاسخ نیز بگویی".

کمیسیون آشتی ازهمان آغاز کارش گاهی بیشتر یک روح مشاجره وغوغا را به نمایش می گذارد تا فضای آشتی را. مثلاً دیده می شود که یک آدمکش به هنگام استماعش درمحکمه با کف زدنهایی وابستگانش استقبال می شود.واقارب قربانی با عصبانیت سالون محکمه را ترک می گویند.اعضای کمیسیون تهدید به قتل می شوند. بسیاری همه چیز را پشت سرمی گذارند وبه جلو می نگرند تا کودکان شان را به مکتب بفرستند ویک کار ثابت بیابند. زندگی چنین است.

چنانکه یک نفر می گوید:

" کاملاً صادقانه بگویم که من نمی خواهم به کمیسیون حقیقت یابی بگویم که لطفاً مرا ببخشید که من جان براون را کشته وپیتر ولوسی را به قتل رسانده ام. تومی توانی ببخشی اما نمی توانی فراموش کنی . همه مسائل مانند نسل کشی وقتل عام را که مدتها پیش اتفاق افتاده اند، تاریخ دوباره زنده می سازد".

یک نفردیگرمی گوید:

"توده های رنج کشیده لایبریا این کمیسیون حقیقت یابی را نخواسته اند. ما این کمیسیون را نخواسته ایم. خویشاوندان ما کشته شده اند و ما رنج کشیده ایم ، اما ما تقاضای یک کمیسیون حقیقت یابی نکرده ایم. این حکومت وجامعه بین المللی بوده است که چنین تقاضایی کرده اند. برای من بی تفاوت است که کمیسیونی باشد ویا نباشد. یگانه نگرانی من این است که ایا به قدر کافی چیزی برای خوردن خانواده ام دارم ؟".

کمیسیون حقیقت یابی درتابستان گذشته گزارشش را تقدیم کرد. ازآن به بعد یک توفان انزجار وخشم خروشیدن گرفت. دریک گزارش 1500 صفحه ای درمورد قربانیان وقاتلان ، این کمیسیون خواهان تعزیزات وبرپایی محکمه خاصی شده است. همچنان خانم الن جانسون سرلیف را متهم می سازد که بهنگام تصدی مقام ریاست جمهوری دراغاز جنگ داخلی ازچارلس تیلر رهبر شورشیان حمایت کرده است.

خانم الن جانسون دراین مورد می گوید:

" من هرگز این را کتمان نکرده ام که من آن وقت ازچارلس تیلر حمایت کرده ام تا " سامویل دوی" یک دیکتاتور بیرحم را سرنگون سازد. اما همینکه چارلس تیلر چهره حقیقی خود را نشان داد، من یکی ازمنتقدان جدی وشدید او شدم. من همیشه درعلن گفته ام وازمردم لایبریا به خاطر برداشت نادرستی که آن وقت از تیلرداشته ام ، پوزش خواسته ام" .

توصیه های کمیسیون حقیقت یابی و آشتی اکنون به پارلمان لایبریا تقدیم شده است. درصورتی که حزب جانسون سرلیف برای آنکه این پیشنهاد را درپارلمان تا سطح قانون ارتقا دهد ، اکثریت لازم نداشته باشد، این به معنای پایان کارسیاسی خانم رئیس جمهور است .

شتیفانی دوک شتاین / رسول رحیم

ویراستار: سید روح الله یاسر