چهرۀ دیگر افغانستان در نمایشگاهی در برلین

رفتار مردم افغانستان و نگاه آرام آنها در این عکس ها جالب و جذاب است. کودکان نگاه آرامی به زن موطلایی خارجی دارند که با لباس تابستانی اروپایی، در حال عکس گرفتن از قلعه باشکوهی در گردیز است.

چهره های متعجب، پسربچه ء کوچک با اعتماد به نفس، الاغی که در عقب مردی ایستاده است و بایسکلی که در پس منظر آن ها قرار دارد، همه و همه در عکس هایی جا یافته اند که یفونه فون شواینتس بیشتر از پنجاه سال پیش گرفته است.

این خانم جوان سفرش را با یک موتر "استیش واگون" بسیار راحت از شهر زوریخ سویس به همرایی هانس فاو ماینس توفن، عکاس سویسی و کمره های "رولی فلیکس"، "لیکا ام 3" و یک کمره "پلوراید"، شروع کرد. آنها مدت هفت ماه را در سفرهایی به ترکیه، اردن، اسراییل، عراق و سرانجام افغانستان و پاکستان سپری کردند.

عکس ها نخستین بار به نمایش گذاشته می شوند

پیش از این، عکس های یفونه فون شواینتس هرگز به نمایش گذاشته نشده اند. او پس از برگشت از افغانستان، این عکس ها را در آرشیف ویلی پراگر، عکاسی که هنگام تحصیلات اش در فرایبورگ با وی کار می کرد، به امانت گذاشت.

این خانم پیش از این که این عکس هایش را به نمایش بگذارد، وفات کرد. بعد از مرگ خانم شواینتس، این عکس ها بخشی از کلکسیون عکس های وی شدند که در آرشیف دولتی بادن ورتمبرگ آلمان نگهداری می شوند.

سپس یکی از پسران کاکای یفونه فون شواینتس موضوع عکس ها را با کلاوس فیریده، خبرنگار، کارشناس و مدیر کلکسیون ها مطرح می کند. حس کنجکاوی وی برانگیخته می شود و می خواهد به آرشیفی دسترسی پیدا کند که صدها قطعه عکس و فلم (عکس های نیگتیف) با احتیاط در پاکت های ضخیم و نصواری رنگ نگهداری می شدند.

ماتیاس فون مارکارد، همکار فیریده با مشاهده این عکس های یفونه فون شواینتس شگفت زده می شود. زیرا این عکس ها افغانستان متفاوت از امروز را نشان می دهند، افغانستانی که در آن خبری از جنگ، لشکر و حملات نیست؛ بلکه آنچه دیده می شود، سرزمینی است صلح آمیز با غنای متنابه و فرهنگ متنوع.

 در زمان سفر شواینتس به افغانستان، می شد به نقاط دور دست این کشور به سادگی سفر کرد، سفر در جاده های خاکی و خیمه افراشتن در هوای آزاد و فضای باز کار بی خطری بود. مردمی که خانم شواینتس با آنها تماس گرفته بود، با دید باز از او پذیرایی کرده بودند. او با چند کلمه زبان محلی و علایم و اشارات، با آنها مفاهمه می کرد و سپس از آنها عکس می گرفت.

تصویری از غنا و تنوع

عکس های این خانم در برگیرندهء کوچی های دلاور، مردان یخ آبفروش در جاده های کابل، عریضه نویسان، زنان چادری پوش، شمشیر بازان، بازارها، مردم در حال نوشیدن چای، قبرستان ها، جاهایی که اسپ ها و گادی ها را می شویند، ویرانه ها، دشت ها، تاکستان ها و مجسمه های بی نظیر بودای بامیان می باشند که در سال 2001 توسط طالبان تخریب شدند. این عکس ها تنوع مردمان، سنت ها، رسم و رواج ها، آبده ها، شهرها و روستاهای افغانستان را به زیبایی به تصویر می کشند.

این عکس ها در عین زمان آثار ویرانی هایی نشان می دهند که این کشور در سرتاسر تاریخ متلاطم اش بر اثر جنگ ها، جهانگشایی ها و زمین لرزه ها تجربه کرده است. همچنان این عکس ها آثاری را در بر می گیرند که فاتحان مختلف از خود به جا گذاشته اند. علاوه برآن مال التجاره هایی مانند آلات موسیقی هندی، سماوار روسی و ماشین خیاطی "سِنگر" در این عکس ها دیده می شوند.

عکس هایی نیز از بند کجکی - نمونه ای از نخستین پروژه توسعه ای به کمک خارجی ها- وجود دارند که ساحه وسیع دشت ها را آبیاری می کند.

در فرجام بیننده خارجی این نمایشگاه به این برداشت می رسد که افغانستان چقدر غنی و متنوع است. برای آن خارجی هایی که نام افغانستان را با جنگ و خشونت و حملات انتحاری و انفجار شنیده اند، این عکس ها چهره دیگر افغانستان را به نمایش می گذارند.

زیلکه بارتلیک/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند