پوشش جدید برای نیروگاه سانحه دیدۀ چرنوبل

در اپریل 1986 میلادی در بلاک چهارم نیروگاه اتمی چرنوبل ذوب هسته یی صورت گرفت که انفجار عظیمی را در پی داشت. چندین تن مواد رادیواکتیو از نیروگاه به فضاء پراکنده شد. دلیل این سانحه یک آزمایش ناکام و همچنان نواقص بزرگ ساختمانی در رآکتور نوع "آر بی ام کی" اتحاد شوروی وقت بود. رقم قربانیان این رویداد تا حال مورد اختلاف است. آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان جهانی صحت از تلف شدن 4000 مدد رسان در این سانحه از اثر بیماری سرطان سخن می گویند. اما سازمان های حامی محیط زیست، مثل «گرین پیس»، رقم این افراد را که در اثر تشعشع رادیواکتیو جان باخته اند، ده ها برابر بیشتر می دانند.

پوشش جدید محافظتی بیشتر از 100 سال مقاومت خواهد داشت

گفته می شود پوشش موجود از سال 1990 به این طرف با خطر فروپاشی رو به رو است. اما پوشش جدید بیشتر از یک صد سال مقاومت خواهد داشت. اعمار این پوشش جدید را کنسرسیوم فرانسوی به نام "نووارکا" به عهده گرفته است. این کنسرسیوم شامل شرکت های فرانسوی "وینچی" و "بوئیک"، شرکت های آلمانی "نوکیم" و "هوختیف"، و همچنان چندین شرکت اوکرایینی است.

پوشش جدید جمعاً تقریباً یک میلیارد یورو خرج بر می دارد. بخش اعظم این مخارج از صندوق کمکی برای چرنوبل از اتحادیۀ اروپا تمویل می گردد. ایالات متحدۀ امریکا، کانادا، جاپان، اوکرایین و کشورهای دیگر نیز در این مخارج سهم می گیرند.

پوشش جدید 257 متر طول و 109 متر ارتفاع دارد. از آن جایی که میزان تشعشع رادیواکتیو در محل هنوز بسیار بلند است، پوشش جدید، با وزن 29000 تن، نخست در ساحۀ مجاور ساخته می شود و سپس بر بالای پوشش قبلی نقل داده می شود. به اساس برنامه، کار ساختمانی پوشش جدید تا تابستان سال 2015 میلادی به اتمام خواهد رسید، اما نیکولای یانوویچ ازاروف، نخست وزیر اوکرایین اظهار امیدواری کرده است که این پروژه زودتر از وقت به اتمام برسد.

تردیدها برای دفع زبالۀ اتمی

اداره مسوول نیروگاه خاموش شدۀ چرنوبل گفته است که پیش از آغاز کار ساختمانی، پوشش قبلی یک بار دیگر مستحکم ساخته شده است. این اداره گفته است پس از ساختن پوشش جدید مواد آلودۀ رادیواکتیو باید از مخروبۀ نیروگاه بیرون کشیده شوند. اما ولادیمیر اوساتینکو، کارشناس اتمی اوکرایین این طرح را سوال برانگیز می خواند. به قول اوساتینکو تا امروز هیچ کسی حتی تصور کرده نمی تواند که در پشت این نیروگاه سانحه دیده چه خطراتی تا هنوز باقی مانده اند. او در مصاحبه ای با صدای آلمان گفت: «اطلاعاتی که تا کنون در مورد میله های سوختی هسته یی در رآکتور چهارم داده شده اند، همچنان گزارش های که در مورد وضعیت این نیروگاه هسته یی ارایه شده اند، همه تقلبی بوده اند. پس طرح ها برای مصون گردانیدن بعدی این نیروگاه مبنای روشنی ندارند».

آیا تنها روی مشکلات پوشانیده می شود؟

یوری کوستینکو، وزیر پیشین محیط زیست اوکرایین و رییس هیات این کشور برای مذاکرات با کشورهای "گروه هفت" در سال های 1990 میلادی، می گوید که واقعاً در نظر است پوشش موجود نخست مستحکم گردد و زبالۀ اتمی از آنجا انتقال داده شود. کوستینکو در مصاحبه اش با صدای آلمان گفت: «اوکرایین نه توانایی مادی و نه تکنالوژی لازم را در اختیار دارد... بالاخره کار به جایی رسید که مشکلات را در واقع در زیر یک پوشش جدید پنهان می کنند».

به اساس طرح کنونی، پوشش جدید امکان آن را میسر می سازد تا در گام بعدی پوشش قبلی هم از بین برده شود. آنگاه مواد آلودۀ رادیواکتیو را، بدون این که به محیط زیست صدمه برسد، گویا می توان از آنجا برطرف کرد.

الکساندر ساویتسکی/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند