وداع با هلموت کول؛ مراسم بزرگداشت دولتی چیست؟

مراسم بزرگداشت دولتی

تنها رئیس جمهور فدرال آلمان می تواند دستور برگزاری مراسم بزرگداشت دولتی را بدهد که برگزارکننده آن وزارت داخله فدرال می باشد. طبق تجربه، این کار فقط چند روز اندک پس از اعلام وفات و بعد از مذاکرات نزدیک با وابستگانش صورت می گیرد. خلاف میل وابستگان، رئیس جمهور دستور چنین مراسمی را نمی دهد. این نکته برای واقعه جاری وفات هلموت کول بسیار روشن است که خودش و همسرش مایکه ریشتر نمی خواستند مراسم تشییع رسمی دولتی صورت گیرد، بلکه آرزو داشتند تا قدردانی در چهارچوب اروپائی صورت گیرد.

در برلین تخریشات و هم گمانه زنی ها در این مورد محسوس بود که آیا یادبود اروپائی از کول به مفهوم نقش برجسته او در سیاست های اروپایی است یا این که معنی دور نگه داشتن او از آلمان را خواهد داشت. دریک نشست جناح حزبی اتحاد احزاب دموکرات و سوسیال مسیحی (یونیون) انگلا مرکل صدراعظم آلمان، شاید به طور تاکیدی گفت که طبعاً آرزومندی خانواده کول را احترام می نماید.

نوربرت لامرت رئیس پارلمان فدرال (بوندس تاگ)  وقتی که در آغاز نشست پارلمان برای ۲۰ دقیقه از هلموت کول تمجید نمود، بسیار با وضاحت گفت: «ناگفته پیداست که نوع و محل تمجید از یک شخصیت برازنده سیاسی که برای همه مورد احترام است، تنها یک مسأله خانوادگی نیست. و بوندس تاگ یا پارلمان فدرال آلمان برای آن جای مناسبی است.» این دیدگاه وی مورد استقبال زیاد واقع شد. همچنان در لوژ بازدیدکنندگان از پارلمان سه رئیس جمهور آلمان نیز حضور داشتند که عبارت بودند از فرانک والتر اشتاینمایر رئیس جمهور بر سر کار و دو رئیس جمهور سلف وی یعنی هورست کوهلر و یواخیم گاوک.

یک مراسم بزرگداشت دولتی حتماً در محل خاصی دایر نمی گردد. عمدتاً این کار در تالار مجمع عمومی پارلمان برگزار می شود. اخیراً در کلیسای جامع برلین نیز برپا شده است. ( برای رؤسای جمهور هر یک یوهانس راو، ریشارد فون وایسکر و رومان هرتسوک). مراسم والتر شیل  در تالار فیلارمونی برلین و از هلموت شمیت در میشل هامبورگ برگزار شد.

مراسم تشییع جنازه دولتی

علاوه بر این، به مثابه بزرگداشت رسمی، مراسم تشییع جنازه دولتی نیز مطرح می باشد. از زمان تاسیس جمهوری فدرالی آلمان به اینسو درست ۳۰ مراسم تشییع  جنازه دولتی وجود داشته است. این ها برای رؤسای جمهور فدرال، صدراعظمان فدرال و همچنان سیاستمداران خاصی در امور پارلمانی برپا شده اند. پس از قتل زیگفرید بوباک لوی سارنوال آلمان توسط "ار آ اف"  در سال ۱۹۷۷، نه تنها مراسم تشییع جنازه دولتی برای وی گرفته شد بلکه همچنان برای راننده و تیم امنیتی وی نیز برپا شد. این یک مراسم تشییع جنازه دولتی مشترک بود که در کالسروهه برپا شد.

تاکنون آخرین مراسم تشییع جنازه دولتی برای کای – اوه فون هاسیل رئیس جمهور آلمان فدرال  در سال ۱۹۹۷برگزار شد و مراسم کلیسائی آن در "کرویزکیرشه" بن و مراسم ادای احترام دولتی در تالار پیشن مراسم تشییع پایتخت همان وقت آلمان در یکی از قبرستان های منطقه  برپا گردید. از ۲۰ سال به اینسو کدام مراسم تشییع رسمی و دولتی جنازه صورت نگرفته است، چنین مراسمی برای چهار رئیس جمهور پیشین آلمان فدرال نیز بر پا نشده است که از سال ۲۰۰۶ به اینسو وفات نموده اند.

ناظرانی که از زمان های دور به اینسو اوضاع را مطالعه می کنند به این نظراند که مراسم تشییع و تدفین رسمی و دولتی که طبق آن یک پروتوکول اکید وجود دارد و تا پایان تدفین این پروتوکول مراعات می گردد و سرانجام به اعضای خانواده اجازه تودیع داده می شود، دیگر منقضی شده است.

مراسم سوگواری رسمی

این مراسم عبارت از یک مراسم دولتی است که با قواعد نظامی دقیق برای عزاداری توام بوده و برای یک ربع ساعت تودیع دولتی به عمل می آید.

و اکنون مراسم عزاداری

در مورد هیلموت کول آلمان و نهاد های اتحادیه اروپا یک طریق تازه را انتخاب می کنند. آن ها از نگاه دیپلوماتیک واژه "مراسم رسمی عزاداری" را انتخاب کرده اند. از آنجائی که در روزهای پس از مرگ کول به دلیل تخریش ها از یک "مراسم دولتی اروپائی" سخن در میان بود، باید گفت که در جائی که دولتی وجود ندارد، مراسم دولتی نیز وجود نمی داشته باشد. اتحادیه اروپا نمی خواهد یک دولت باشد و بنابراین نمی تواند این تشریفات را تقلید نماید. شکل دقیق این "مراسم رسمی عزاداری" می تواند در پارلمان اروپائی در اشتراسبورگ صورت گیرد. وزارت داخله آلمان فدرال گفته است که حکومت آلمان فدرال برای آماده ساختن این مراسم عزاداری اروپائی "در تماس نزدیک با نهاد های اتحادیه اروپا قرار دارد."

دست کم یکی از عناصر سنتی آلمانی نیز در این روز به عمل در می آید. این طوری است که نخست مراسمی در اشتراسبورگ برگزار می شود و پس از آن در کلیسای جامع اشپیر که دارای اهمیت اروپائی است، نیایش عزاداری ادا می شود. مراسم در این کلیسا در سطح اروپا از اهمیت برخوردار است، زیرا که در جنگ جهانی دوم مورد بمباران قرار گرفته بود. و در پایان آن یک مراسم عزا داری دولتی با اعزاز نظامی و سرود ملی برپا می شود. به زودی پس از آن دولت دو باره پا پس می کشد و در اخیر مراسم عزا داری خصوصی برگزار می شود.

کریستف اشترک/ ر.ر