نمایش قدرت قوه ی مقننه وقوه ی مجرییه / گفتگوبا حمزه واعظی

دويچه ويله : آقاي واعظی همانطور كه درجريان هستيد، روند معرفي كابينه جديد افغانستان جريان دارد و روزانه تنها دو وزير موفق به ارائه برنامه هايشان مي باشند، دركل ارزيابي شما از اين روندچه است؟

حمزه واعظي : همه تصوربراين بود درصورتي كه آقاي كرزى دركابينه جديد يك سري ملاحظات جدي را درجهت بهبود روند كارو تجربياتي كه بدست آورده بدست بگيرد و پيش ببرد . اما متاسفانه تركيب كابينه ومعرفي كابينه جديد نشان داد كه تغيير اساسي چندان در روند كار ويا درواقع بهبود كارگذشته پيش نخواهد آمد.به اضافه اي كه معرفي برخي از وزراء حساسيت هاي بسيار شديد وبزرگي را هم درداخل پارلمان بوجود آورده ورابطه دولت وپارلمان را يك رابطه درواقع بيشتر سياسي كرده تابه يك رابطه قانوني وحقوقي . به اين معنا كه معرفي برخي از وزراء مورد رضايت پارلمان نيست واكثريت پارلمان كه متشكل ازجناح جمعيت وبرخي از جناح هاي مجاهدين است با بعضي از وزراي معرفي شده ،از جمله مشخصاً با آقاي سپنتا موافق نيستند بلكه شديداً مخالف هستند واين قضيه را به نوعي توهين به مجاهدين مي دانند و روند به اصطلاح بيرون كردن جهادي ها ازكابينه و از دولت مي پندارند.

به همين دليل؛ ما بايد ببينيم كه درروز هاي آينده چه خواهد شد وچه تحولاتي پيش خواهد آمد ودولت خواهد توانست با توجه به فشارهاي پشت پرده و زدو بندي هاي سياسي كه معمولاً رايج شده ، مي تواند برخي ازعناصري كه مورد نظرش است بالاي پارلمان بقبولاند يا اينكه تنش هاي جديدي را خلق خواهد كرد.

دويچه ويله : منظورشما از زدو بندي هاي سياسي ، چه زد و بندهاي سياسي مي تواند باشند وچه جناح هاي مي تواند باشند؟

حمزه واعظي : ببينيد ؛ حالا مشخصاً رابطه دولت وپارلمان كاملاً مشخص شده كه جهادي ها ونيروهاي جهادي مشخصاً اپوزيسيون قدرتمند مرتبط با جمعيت اسلامي دريك جناحي سنگر گرفته كه متشكل ازعناصر پارلماني مي باشند و درجناح ديگر بيشتر نيروها ي تا حدودي مي گويم كه ديگر انديش ويا به هر صورت آنچه كه متفاوت با مجاهدين مي انديشند ونيروهايي كه عمدتاً پيرامون آقاي حامد كرزى سنگر گرفته اند. اينها تا حال يك جناح متقابل و متخاصمي را تا حدودي تشكيل داده اند. تصور من اين است كه معرفي برخي از وزراي كه تا حدود حساسيت برانگيز بود يك نوع نشانه يى از سنجش ميزان قدرت دولت محسوب ميشد، تصور من اين است كه بركناري آقاي داكتر عبدالله به حيث يك چهره متشخص جهادي ودرواقع يكي از اركان مهم شوراي نظار وجمعيت اسلامي مي توانست اين آزمايش را به منصه ظهور بگذارد ودر واقع نوع آزمايش قدرت باشد كه دولت مي توانست تجربه بكند.

دويچه ويله : يعني شما فكر مي كنيد كه قدرت نمايى بين دوقوه ؛ يعني قوه مقننه وقوه اجرائيه صورت مي گيرد؟

حمزه واعظي : طبعاً به خاطري كه سير بر كناري يا تضعيف جناح مجاهدين به رهبري آقاي رباني ومشخصاً چهره جوانتر وپرشورتري كه درشخصيت آقاي قانوني تبلور كرده ؛ دراين دوسه سال نشاندهنده اين است كه به هرصورت جناح مجاهدين يا جناح، حتا جمعيت اسلامي با توجه به نظم وترتيبي كه درتشكيلات سياسي خود بوجو د آورده ، خواهان اين است كه نوعي توازن قدرت را درافغانستان بوجود بياورد. به اين معني كه آنها تصور مي كنند كه به هر صورت حاكميت درافغانستان هنوز هم در ترازوي سنگين پشتون ها قرار دارد وبه هرصورت قوه غالب يا حاكم يا تصميم گيرنده اصلي دردست جناح متعلق به پشتون هااست به همين دليل من فكر مي كنيم كه متاسفانه بازهم آن ديد قومي وآن رابطه قومي تعيين كننده اصلي سياست درافغانستان وجناح بندي ها درشرايط موجود تركيب قدرت درافغانستان مي باشد .

دويچه ويله : به هرحال؛ اگر اكثريت گفته نتوانيم شمار زيادي بالاخره به اساس رأى مردم به پارلمان آمدند،فكرمي كنيد درگزينش وياتائيد ويا رد وزراء همانطوري كه مردم فكر مي كنند ومي خواهند ،نماينده ها هم عمل خواهند كرد؟

حمزه واعظي : ببينيد اصلاً بسياري از كارشناسان يا ناظران متعقد به اين هستند كه پارلمان كه بوجود آمد هم، نتيجه يك سري ملاحظات ومعاملات پشت پرده بود. واشخاص عمدتاً جهادي كه در پارلمان سنگر گرفته ومتعلق به نيروهاي جهادي ومتعلق به نيروهاي احزاب جنگ سالار ي كه فعلاً نام نهاده مي شوند ، اينها سعي دارند وسعي كردند كه د ر پارلمان سنگر بگيرند وسنگر پارلمان را به عنوان كسب امتيازات سياسي تلقي بكنند . به همين دليل من تصور مي كنم كه نماينده هاي پارلمان هم كه بوجود آمده ، طبعاً نميتوانم بگويم كه نمايندگان واقعي اكثريت مردم افغانستان هستند.

دويچه ويله : يک موضوع ديگر،عدم موفقيت کابينه گذشته است که خيلي ها شکايت دارند وانتقاد مي کنند که کابينه گذشته موفق نبوده وازسويي تعداد زيادي وزراي قبلي هم دراين کابينه هستند. فکرمي کنيد که اين جابجايي وزرا مي تواند تغييري درعملکرد وزارء بيا ورد؟

حمزه واعظي : من فکرمي کنم اصلاً مابا يک مشکل عمده تروبزرگتري درافغانستان مواجه هستيم وآن ، مشکل نبود يا درواقع تعيين صلاحيت ها وتشخيص مسووليت ها درافغانستان است . تا آنجايي که من درجريان هستم وزرا متاسفانه به دليل که درمجموع يک سيستم ناسالم وجود دارد وسيستم تاهنوز بازسازي نشده ، طبعاً هروزيرلايق وشايسته اي هم که دراين سيستم قراربگيرد خواه ناخواه بامسووليت محدودي که دارد ويا اينکه توان محدودبراي اصلاحات دارد؛ ودرواقع پاکسازي سيستم خراب، کارپيش نمي رود. به همين دليل است که تصورمن اينست که تاسيستم بوجود نيايد وتاسيستم سالم نشود ، درمجموع افراد واشخاص مهره هاي بيش نيستند. من فکرمي کنم که به هرصورت تجربه اي سه – چهارسال گذشته نشان داد که با همه ي هزينه هاي که انجام شد ، باهمه ي بودجه هاي بسيارزيادي که درافغانستان سرازيرشد ، هيچ کدام ازوزراء و وزارت خانه ها نتوانستند به نحو شايسته اي عمل بکنند. چه درعرصه ي سيستم سازي وچه درعرصه ي فرهنگ سازي وچه درعرصه ي توليد تفاهم ملي وهمچنين چه درعرصه ي بازسازي واقتصاد.

دويچه ويله : درنتيجه ما انتظار چگونه يك كابينه را داشته باشيم.؟

حمزه واعظي : زمان مشخص خواهد كرد . ولي به هرصورت برخي ازچهره هايي كه دركابينه وجود دارند اگر حمايت دقيق ودرستي ازطرف رياست دولت انجام شود واگر درواقع بودجه كافي درجهت تعيين اصلاحات وتغيير دركار هاي گذشته انجام شود به نظر من ما بايد اميد وار باشيم اما آنچه كه مشخص است نگراني بسيار عمده يى كه وجود دارد اين است كه اولاً ما درعرصه كلان هنوز داراي يك سيستم مشخص نيستيم ودوم اينكه مناسبات قدرتيكه درافغانستان است اين هميشه تعيين كننده وتضعيف كننده استراتيژي ملي وتفاهم ملي بوده ،واين دو مشكل عمده هنوز درافغانستان وجود دارد .

دويچه ويله : يک جهان سپاس ازشما.