1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

نقصان ها در امور انكشافي جهان عرب و موقف غرب در برابر آن ها

۱۳۸۸ مرداد ۲۰, سه‌شنبه

كشور هاي عربي از منازعات سياسي و اقتصادي رنج مي برند، از مداخلات از خارج، نقصان هاي سنگين در امور آموزشي و ميزان بالاي بيكاري جوانان در مقايسه با ساير كشور هاي جهان.

https://p.dw.com/p/J7ob
همايش اقتصادي آلمان و كشور هاي عربي در برلين ۲۰۰۹
همايش اقتصادي آلمان و كشور هاي عربي در برلين ۲۰۰۹عکس: DW

اين خلاصه اي بعضي از نتيجه گيري هاي سازمان ملل متحد در ”گزارش عربي در باره ي رشد انساني سال ۲۰۰۹” است. متن آلماني اين گزارش، امروز سه شنبه در برلين در حضور هايده مري ويچوريك– سويل، وزير امور انكشافي آلمان به وسيله ي نويسندگان عربي اين گزارش معرفي شد.

بايد زياد ورق زد، تا درين گزارش چيز مثبتي را کشف کرد. اما مي توان به چنين چيزي برخورد: ميزان آلودگي هوا در کشور هاي عربي – به هرصورت- اين نازل ترين ميزان آلودگي هوا در تمام جهان است. اما اگر کسي فکر کند، اين وضعيت پيامد يك سياست الگويي محيط زيست يا پيدايش موتر هاي با گاز هاي کمتر مضراست، در اشتباه خواهد بود. گرچه حد اوسط احصائيوي کيفيت هوا در جهان عرب به صورت غير مترقبه اي خوب است، اما امكان آن است كه وضعيت در اين رابطه خرابتر شود: بنابر ارقام سازمان ملل متحد، کيفيت بهتر هوا در كشور هاي عربي فقط نمايانگر کمبود در روند صنعتي شدن است.

و همين کمبودي همزمان يکي از مفاهيم مركزي گزارش جديد انکشافي است. زيرا در کشور هاي عربي کمبودي در زمينه هاي زيادي وجود دارد، نه تنها در بخش صنعتي شدن، در بخش نظام صحي کارا و موثر و در بخش آب آشاميدني – به خصوص در بخش ديموکراسي و”حکومت داري خوب”، در بخش حقوق بشر و در بخش احترام در برابر شهروندانش، اين کمبودي ها نمايان ترهستند. يکي از ويژگي هاي غم انگيز در جهان عرب اين است که با وصف جنبش هاي اصلاحي اميد بخش سال هاي گذشته، تا به امروز هيچ کشوري وجود ندارد که حکومت آن دست كم عنوان ”مستبد” را کمايي نکرده باشد: ديکتاتوري هايي چون ليبيا، سوريه و نظام هاي سلطنتي در کشور هاي خليج، کشور هاي که با وجود تا حدي باز بودن، به سادگي مي توان آن ها را ديموکراسي هاي قلابي گفت، مانند مصر: يکي از همکاران وفادار غرب در منطقه، يکي از ستون هاي محکم براي آشتي اعراب با اسراييل - اما همزمان دولتي که شکنجه در ادارات پليس را دست كم تحمل مي نمايد و در سياست خواهان هيچ نوع حق مشارکت براي باشنده هايش نيست.

تصوير نمادين همكاري هاي مشترك آلمان در كشور هاي عربي
تصوير نمادين همكاري هاي مشترك آلمان در كشور هاي عربيعکس: DW

باوجود آن كه مشکلات امروزي جهان عرب را نمي توان با سياست هاي مبني بر علاقمندي غرب توضيح کرد. اما سياست غربي نيز در اين رابطه هميشه نقش سازنده اي را بازي نمي کند. هدف سياست غرب اکثراَ و واضحاَ نگهداشت وضعيت موجود در شرق ميانه و شمال افريقا بوده و به اين ترتيب باعث از نابودي خوشبيني نسبت به غرب مي شود. حتي فعالان جامعۀ مدني در کشور هاي عربي همواره به اين نتيجه مي رسند که ثبات و علايق اقتصادي براي غرب ارجحيت دارد. اکثراَ از تخطي ها از حقوق بشر چشم پوشي صورت مي گيرد، تقاضا براي ديموکراسي صرف به اظهارات لفظي محدود مي ماند: دست كم از زماني که نيرو هاي افراطي اسلامي به پيشرفت هاي زيادي نايل آمده اند، اشتياق غرب براي تجربه هاي ديموکراسي عربي فلج شده و بار ديگر بر عملكرد هاي ظاهراً ثبات بخش حاکمان خودکامۀ ”طرفدار غرب”، تکيه مي شود.

اما اين واضح است که هستۀ مشکلات انکشافي کشور هاي عربي، فقط مي تواند از داخل حل شود. براي اين منظور به طرح و انديشه هاي دراز مدت، ايده ها و ابتکارات جديد ضرورت است - بيش از همه در بخش معارف، زيرا کمبودي ها به خصوص درين بخش بطور خاص برجسته بوده و مانع پيشرفت هاي اساسي اجتماعي مي شود. از بسياري رژيم ها و حکومت هاي موجود نمي توان به جز از يک ادارۀ ناسالم، غير آن انتظار داشت - آنها بيش از همه به حفظ قدرت خود علاقمند اند. گرچه غرب بايد با آنها همکاري کند، ولي بايد موازي با آن بيش از پيش بر نيرو هاي جامعۀ مدني اتکا کرده و آن ها را بيشتر تقويت نمايد – آن هم براي علايق خود نيز. در صورتي که جهان عرب با نيروي خودش راه خروج را ازين معضله پيدا نکند، در صورتيکه رشد نفوس در بسياري کشور هاي آنجا مانند بيکاري جوانان و فشار ترک کشور هاي شان بالا برود، در صورتيکه بخاطر نبود آيندۀ روشن، خطر افراط گرايي نسل هاي آينده موجود باشد - در آن صورت اين بيش از همه براي اتحاديۀ اروپا نميتواند بي تفاوت باشد. اين خطر احتمالي يي است در همسايگي مستقيم، که بايد جدي پنداشته شود.

سوليچ/صديقي

ويراستار: مبلغ