مشکلات لوژستیکی خروج نیروها از افغانستان

بیرون کشیدن این نیروها برای ناتو وظیفه ای است که تاکنون تجربه نکرده است. پایان دادن به عملیات افغانستان در شکل کنونی آن در سال 2014، بیانگر چالش های لوژستیکی منحصر به فرد حدود 50 کشوری است که به افغانستان سرباز فرستاده اند. این کشورها باید در کنار بیرون کشیدن سربازان، وسایط نقلیه، سلاح ها و سایر مواد را نیز از افغانستان به کشورهای شان انتقال دهند.

قشون سرخ که در افغانستان ضربت دیده بود، در پایان سال های 1980 مواد و تجهیزات اش را باید به کشوری انتقال می داد که با افغانستان هم مرز و همسایه بود و جزو اتحاد شوروی شمرده می شد. ایالات متحده امریکا نیروهایش را از عراق خارج کرد و به کویت انتقال داد، زمینه ای که ایالات متحده امریکا در مورد افغانستان ندارد. در کویت این اموال جمع آوری و از آنجا مستقیماً در کشتی های نظامی بار شدند.

اما در افغانستان مشکلات لوژستیکی بزرگی پیش روی ناتو و امریکا قرار دارد. این کشور بندر بحری ندارد. همچنان در درون این کشور رودخانه ای برای کشتیرانی وجود ندارد. خط آهن در شمال افغانستان فقط چند کیلومتر طول دارد. جاده ها در وضع بدی قرار دارند. نظامیان از یک زیرساخت «مشمئز کننده» سخن به میان می آورند.

علاوه بر این، تا کنون نمی توان پیش بینی کرد که تا سال 2014 خشونت ها پایان می یابند. بنابراین امکان آن وجود دارد که کاروان های وسایط نقلیه ناتو مورد حمله شورشیان قرار گیرند. ناتو به این نظر است که «واپس انتقال دادن بدون خطر» اموال و تجهیزات در چشمرس قرار ندارد.

کارستن یاکوبسن، جنرال آلمانی و سخنگوی نیروهای تحت رهبری ناتو در افغانستان به این نظر است که «برای ناتو و کشورهای جداگانه چالش های لوژستیکی نهایت زیادی وجود دارند». یاکوبسن می گوید: «با در نظر داشت شرایط موجود، من نمی توانم هیچ عملیات مشابه دیگری را تصور کنم». بنا به ارزیابی ناتو، نیروهای بین المللی در افغانستان تنها 122 هزار کانتینر و 70 هزار وسیله نقلیه دارند.

تنها در یک اردوگاه کوچک مانند فیض آباد، که کمتر از 200 سرباز آلمانی حضور دارند، مطابق به گزارش ارتش فدرال آلمان موادی به ارزش 350 تا 400 میلیون یورو وجود دارند. تنها وسیله نقلیه زرهی نوع "دینگوی دوم"(Dingo II)، حدود 900 هزار یورو قیمت دارد. بهای هر تفنگ ستندر نوع "جی36" (G36)، بیست هزار یورو می باشد.

این که به چه تعداد وسایط نقلیه در افغانستان گذاشته می شوند، تاهنوز تصمیم گرفته نشده است. معلوم نیست که کنفرانس سران ناتو در شیکاگو که به روزهای 20 و 21 ماه می برگزار می شود، در مورد ماموریت بین المللی در افغانستان بعد از سال 2014 چه تصمیمی خواهد گرفت و کدام تجهیزات برای عملیات بعدی در آنجا بازهم ضرورت خواهد بود. این که آیا آن ماموریت، به تناسب ماموریت کنونی کوچکتر خواهد بود، موضوعی است که باید در مورد آن فیصله صورت گیرد.

بیشتر موادی که اکثر آن اسلحه و وسایط نقلیه می باشند، دوباره به کشورهایی انتقال داده می شوند که به افغانستان سرباز فرستاده اند. بخش بزرگ این تجهیزات بر موترهای لاری محلی بار می شوند و از راه زمینی به یک بندر برده می شوند. بندر بعدی کراچی در جنوب پاکستان می باشد. بعد از یک برخورد مرزی نیروهای ایالات متحده امریکا با سربازان پاکستانی در ماه نوامبر سال گذشته، 24 نظامی پاکستانی کشته شدند. از آن تاریخ به بعد حکومت اسلام آباد راه اکمالاتی ناتو را مسدود کرده است. تا هنوز معلوم نیست که آیا این راه باز می شود.

از آنجایی که راه انتقالات زمینی از طریق ایران مطرح بحث نیست، تنها راهی که باقی می ماند از طریق شمال است که از جمهوری های آسیای مرکزی اتحاد شوروی پیشین یعنی ازبکستان و تاجیکستان می گذرد. در آن کشورها مواد، توسط قطار آهن انتقال داده می شوند. ارتش فدرال آلمان از این طریق می تواند تجهیزات و اموال خود را مستقیماً توسط قطار به آلمان انتقال دهند و یا از بندر «ریگا»و یا «ولادیوستوک»، از قطار به کشتی حمل کند. در این رابطه، واضح است که به این کشورها باید حق العبور خوبی پرداخته شود.

با این هم این راه ها ارزان تر از راه هوایی می باشند. البته برای انتقال این مواد از هواپیماها هم استفاده می شود. اما انتقال از طریق هوا نه تنها پرهزینه است، بلکه ظرفیت آن نیز محدود می باشد. به طور مثال هواپیمای دیوآسای باربردار "آنتونوف" در هر پروازش صرف یک وسیله زره دار"هاوتزر 2000" را انتقال داده می تواند که وزن اش 49 تن می باشد و ارتش فدرال آلمان شمار زیاد آن ها را درافغانستان به کار انداخته است.

کارشناسان مسایل لوژستیکی هزینه انتقال مواد و تجهیزات نیروهای بین المللی به کشورهای شان را میلیاردها یورو تخمین کرده اند.

برای نظامیان مهم این است که این عملیات را چه نام گذاری کنند. آنها نمی خواهند از یک «عقب نشینی» از افغانستان سخن به میان آورند، زیرا از آن بوی ناکامی می آید. به جای این واژه آنها می خواهند اصطلاح «عقب نشینی برنامه ریزی شده بعد از انجام موفقانه ماموریت» را به کار ببرند.

کن میری، دی پی آ/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند