مذاکرات ژنيو درمورد برنامه اتومي ايران آغاز پايان تشنجها ميان امريکا وجمهوري اسلامي

با آنکه تهران آرزومندي اش را براي يک ديدار سازنده در ژنيو ابراز داشته است، طرفين مذاکره در مورد انتظارات شان از اين ديدار زياد حرف نمي زنند. دليل آن در دو نکته نهفته است که از قبل نميتوان در مورد شان حدس زد: يکي اينکه ايران با وجودي که يک ماه قبل در برابر پيشنهاد خاوير سولانا پيشنهادهاي متقابلي را انجام داد، اما يک جواب قاطع از جانب آن کشور تاکنون شنيده نشده است. دوم اينکه با ويليم برنس براي اولين بار يک سياستمدار ارشد ايالات متحدۀ امريکا نيز در رسيدگي به قضيه سهم دارد.

زمانيکه در چهاردهم جون سال روان خاوير سولانا مسوول امور خارجي اتحاديۀ اروپا پيشنهادهاي جديد پنج قدرت بزرگ داراي حق ويتو در شوراي امنيت و آلمان را به ايران ارايه کرد، راه هاي وسيعي را براي حل معضله باز کرد. مجموعۀ پيشنهادات وي تنها شامل ساحات انرژي و انرژي خاص هسته يي نبود، بلکه همکاري هاي اقتصادي، اجتماعي و انکشافي را نيز دربر ميگرفت.

"به گمان من ما در وضعيتي قرار داريم که به سود همه جوانب است. هر که در آن منفعتي دارد. ايران همکاري جامعۀ بين المللي را دريافت ميدارد، يعني از کشور هاي که درينجا نماينده دارند، و بيشتر از آن را! و جامعۀ بين المللي تضميني را بدست مي آرد که برنامۀ اتمي ايران تنها اهداف ملکي دارد."

حساس ترين نکته همانا غني سازي يورانيم است. جامعۀ بين المللي از ايران ميخواهد که غني سازي يورانيم را متوقف سازد. اما تهران پيش شرط ها را درين رابطه غير قابل پذيرش ميداند، زيرا بر اساس قرارداد منع توليد سلاح اتمي هر کشوريکه اين قرارداد را امضاء کرده، بشمول جمهوري اسلامي ايران، حق دارد يورانيم را براي مقاصد ملکي غني سازد.

با آنهم ايران از خود انعطاف پذيري نشان داده است. چنانچه منوچهر متکي وزير خارجۀ آنکشور در پايان ماه جون پيشنهادات خود را درين رابطه به بان کي مون دبيرکل سازمان ملل متحد ارايه کرد. درين پيشنهادها منجمله گفته شده بود که فعاليت هاي هسته يي ايران ميتواند تحت نظارت مراجع مشترک بين المللي قرار داشته باشد.

اما در هرصورت فهميدن موضعگيري دقيق ايران بسيار دشوار است، چه آيت الله علي خامنه يي رهبر روحاني ايران چند روز قبل تأکيد کرد که کشورش فشار خارجي را قبول نکرده و مشي ايران واضح و آشکار است. با کلام ديگر انصراف از غني سازي يورانيم مثل گذشته غير قابل پذيرش است. با آنهم گفته مي شود که پس از آخرين ديدار سولانا فضاء بوضوح بهتر شده است. اين مسأله را متکي وزير خارجۀ ايران هم در ديدار ديروزۀ خود از انقره تأکيد کرده است.

هنوز معلوم نيست که ايران حضور ويليم برنس را در اجلاس ژنيو چگونه مي پذيرد. پس از سي سال اين اولين مقام بلند پايۀ ايالات متحدۀ امريکاست که در مذاکرات مستقيم با جمهوري اسلامي ايران سهم ميگيرد. حضور وي درين مذاکرات در سطح بين المللي آغاز ختم تشنجات پنداشته ميشود. افزون بر آن واشنگتن ميخواهد پس از تقريباً 25 سال باز هم يک نمايندگي ديپلوماتيک خود را در تهران باز کند. منوچهر متکي ديروز در انقره از اين مفکوره استقبال کرد.