مبارزه با توجيه خشونتگرايي

چند روز بعد سي امين سالروز کودتاي هفت ثورحزب دموکراتيک خلق وشانزدهمين سالروز به قدرت رسيدن تنظيمهاي جهادي فرا مي رسد. اين دوتاريخ متاسفانه ياد آور بد ترين خونريزيها وشقاوتها درتاريخ افغانستان اند. تقديس وتوجيه خشونتگرايي به هرنامي که باشد، خيانت به مردم افغانستان و بشريت است. هيچ تحول تاريخي مثبت درافغانستان نمي تواند کامل گردد، مگر اينکه بسيار آگاهانه با همه انواع ميراث اين خشونتگراييها عملاً مبارزه بکند. جامعه جنگزده بيش ازهر اجتماع بشري ديگر نياز به خشونت زدايي دارد. هرگاه رهبران سياسي اين جوامع درعرصه هاي قانونگذاري واجراي موثر اين قوانين به پايان دادن اين خشونتگراييها مدد مي رسانند، جامعه مدني ورسانه ها بايد با حساسيت بيش ازحد، هرگونه توجيه ازخشونت را برملا وخنثا بسازند.

حامد کرزي تقاضاها براي لغو مجازات اعدام را رد کرد

همه احکام حقوقي ، چه ديني وچه وضعي ازخود فلسفه اي مي داشته باشند. بسياري ازحقوقدانان مسلمان براين نظراند که درقوانين جزايي اي که درقرآنکريم بدان اشارت رفته است دفاع اززندگي و آزادي انسانها قطع نظراز همه عوارض ديگر اصل رهنما را تشکيل مي دهد. قوانين وضعي مدرن نيز مي کوشند، تا به زندگي ارج وارزش بي بديلي قايل گردند. بنابراين هرگاه پيشنهادي براي لغو مجازات اعدام دريک کشور صورت مي گيرد، يک جوهر واحد ويک فلسفه اصلي مطرح مي باشد وآن دفاع از زندگي انسانها وبشريت درمجموع وبزرگداشت ازکرامت بشري مي باشد؛ نه اينکه فرهنگ اين جامعه را بر آن جامعه تحميل نمود.

مادامي که سازمان سياسي جامعه يا دولت قادرنباشدبه طرق عادي قانونيت را دريک جامعه نافذ گرداند، حکام براي سهولت کار مي کوشند، جاي خالي اقناع ، تربيت وممارست را با ارعاب وترساندن پربکنند. ازاينرو به اشد مجازات درمسايل جرمي متوسل مي شوند وحتا گاهي محاکم صحرايي را که درآن فقط ظن وگمان جاي مدرک وسند را مي گيرد، ترجيح مي دهند. ممکن است ازکوتاه مدت اين شيوه بتواند، تمکين و آرامش ظاهري را درمتخلفان وگردن کشان به وجود آورد، اما نمي تواند ازفساد ويرانگري که ذاتي خشونتگرايي است نجات بدهد.

به روزدوشنبه 21 ام ماه اپريل آقاي حامد کرزي رئيس جمهور افغانستان ضمن کنفرانس مطبوعات مشترکي که درآن خاوير سولانا رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز شرکت داشت، درحاليکه مخالفت خود را با لغو اشد مجازات درافغانستان يعني اعدام ابرازداشته است ، گفته است که شخصاً حبس عمري را ترجيح مي دهد. چنين اظهاري ازجانب کرزي رئيس جمهور کشوري که سي سال جنگ وخشونت را درعقب گذاشته است؛ اين سوال را به وجود مي آورد که با همه تعهدات قانوني ملي وبين المللي ، چه انگيزه اي موجب اين موضعگيري شده باشد.

کرزي گفته است که :" من بسيار با تأني احکامي را که مربوط به اعدام اند، تاييد مي کنم". کرزي علاوه نموده است :" من حبس عمري را ترجيح مي دهم ، زيرا چنين چيزي مي تواند درس بهتري ( به مجرم ) بدهد".

اخيراً ستره محکمه يا دادگاه عالي افغانستان ، باوجود نگرانيهايي که ازناحيه عدم رعايت انصاف دردستگاه قضايي پرنقص افغانستان وجود دارد، حکم اشد مجازات يعني اعدام را که درصد مورد ازمحاکم پايين ترمواصلت نموده اند، تائيد نموده است. اکنون اجرا ويا عدم اجراي حکم اعدام وابسته به صوابديد کرزي مي باشد. البته کرزي گفته است که درمسائلي مانند آدم ربايي قتل افراد بيگناه ؛جانبدار تطبيق احکام شريعت دراين رابطه يعني اعدام مي باشد.

سازمان ديده بان حقوق بشر يا "هيومن رايتس واچ " که مرکز آن درايالات متحده امريکا مي باشد درهفته گذشته گفته است که درقضاياي بزرگ محاکماتي مانند تصميم گرفتن درمورد زندگي يک انسان ، دستگاه قضايي افغانستان واجد معيارات بين المللي براي رعايت انصاف محاکماتي نمي باشد. ازاين رو اين سازمان ازکرزي تقاضا نموده است تا مجازات مرگ را درمورد متهمان به زودي به تعليق درآورد.

طالبان که خود دراعدام کردن متهمان درملاء عام شهرت دارند، اکنون درمورد آن عده ازافراد شان که به نام جنگجويان زنداني مي اند، خواهان لغو حکم اعدام مي باشند.

فکرمي شود يکي ازدلايلي که کرزي با لغو حکم اعدام به مثابه اشد مجازات مخالفت کرده است، جنبه سياسي داشته باشد. اجراي حکم اعدام به مثابه اشد مجازات ، درجامعه افغانستان که عميقاً محافظه کارمي باشد، ازمقبوليت گسترده اي برخورداراست. کرزي ازآن بيم دارد که مخالفت شخصي وي با اجراي حکم اعدام ازنگاه سياسي به ضررش تمام نشود.

با توجيه فرهنگي خشونت مبارزه کنيم

درجامعه اي مانند افغانستان که سي سال جنگ را پشت سرگذاشته وهنوزهم ازشرآن کاملاً رهايي نيافته است؛ فرهنگ خشونت ، فرهنگ حاکم مي باشد وبراي رسيدن به يک صلح پايدارضرروت به يک خشونت زدايي ريشه درهمه ابعاد زندگي شهروندان ازکودکستانها تا مکاتب ، روابط مردن وزن ، تربيت فرزندان ، انتخاب انواع برنامه هاي فرهنگي دررسانه هاي گروهي وحتا درروابط خارجي وبين المللي نيز لازم است.

خشونتگرايي گاهي دانسته وندانسته با انگيزه هاي ارزشي اخلاقي وگاهي هم سودجوييهاي تجارتي وسياسي ترغيب مي گردند. درچنين مواردي هم دولت افغانستان وهم جامعه مدني مکلف اند، تا هشدارهاي به موقع جلوترويج خشونتگرايي را گرفته وبه خنثا ساختن آن اقدام ورزند.

به تاريخ 20 ام ماه اپريل " دي کنادين پريس " ازتورنتو درمورد يک نمايشگاه جديد قالينچه هاي افغاني در موزيم نساجي کانادا گزارش داده است که دراين قالينچه ها درپهلوي گل وبرگ که ديزاين عنعنوي قالينچه هاي افغانستان مي باشد، تصاويري از مسلسلها و ماينهاي زميني نيز به نظر مي رسند.

ماکس الين، متصدي اين موزيم که درعين زمان براي مدت طولاني اززمان تهاجم نظامي شورويها به افغانستان دستيارتوليد کنند برنامه هاي راديوي " سي بي سي " بوده است ، ازجمله موسسان اين موزيم در35 سال پيش مي باشد.

الين به روزچهارشنبه درمراسم افتتاح اين موزيم که موسوم به " ميدان جنگ :قالينچه هاي جنگ ازافغانستان "؛ گفته است که : "اين قالينچه ها به مثابه يک سند فرهنگي ، چيزهاي بيسابقه اي مي باشند".

دراين نمايشگاه 120 قالينچه به نمايش گذاشته شده است ودرنوع خود بزرگترين نمايشگاه مي باشد. الين اين قالينچه ها را از امريکاي شمالي ، اروپا وجاهاي ديگري خريداري کرده است.

ماکس الين درمورد اين قاليچه ها مي گويد: " بافندگان همواره چيزهايي را برقالينچه نقش مي بندند که براي شان مهم مي باشند. اين چيزهاي مهم چه گلها باشند، چه گوسفندان وچه محرابهاي نماز"

دربرخي ازاين قاليچه ها به مشکل مي توان سلاحها را درنظراول ديد. مثلاً يک هلي کوپتر بسيار با دقت درکنج قاليچه تصويرشده است. يا به سبکي بافته شده است که بيننده فقط مي تواند ازنزديک به موجوديت آن پي ببرد. دربرخي ديگرتصاويرجنگي برجسته وچشم گيراند.

نکته اي که الين درگفتارش بدان اشارت نموده است اينکه ، بسياري ازتصاويري که برقالينيچه هاي نمايشگاه موسوم به " ميدان جنگ " نقش بسته اند ، توسط ريچارد جانسون هنرمند کانادايي که دوماه را درافغانستان با سربازان کانادايي سپري نموده است، طراحي شده اند. دراين نمايشگاه يک مجموعه مارکهاي نظامي دست دوزي شده کانادايي هم به نظرمي خورند. اين نمايگشاه تا ماه جنوري 2009 ادامه مي داشته باشد.

ديده مي شود که باوجود چاشنيهاي فرهنگي اي که ماکس الين متصدي اين نمايشگاه درمورد "يک سند فرهنگي " بودن اين قالينچه هاي مملو ازتصاوير سلاحها ابرازمي دارد، با توجه به اينکه هزاران سربازکانادايي وامريکايي درافغانستان درحال جنگ اند، جنبه هاي تجارتي وکالايي اين نمايشگاه مطرح است ونه صبغه فرهنگي آن . گذشته ازآن اين نمايشگاه تصويرغلطي ازمنويات صلح آميز مردم افغانستان بعد ازسي سال جنگ به جهان معرفي کرده ، وازمردم افغانستان ، تصويريک ملت جنگجو وبه خون تشنه به آنها عرضه مي دارد.