عصر تویتر؛ نیچه هنوز زنده است
۱۳۹۱ دی ۱۵, جمعه
در عصر شتاب و سرعت دیجیتالی که چت و «اس ام اس» کتابخوانی را کمرنگ ساخته، چگونه می توان این پدیده را توضیح داد؟
اگر فریدریش نیچه را در گوگل جستجو کنید، ممکن است سر از یکی از حساب های تویترش دربیاورید.
این فیلسوف آلمانی که 130 سال از مرگش می گذرد، 100 فید تویتر فعال به نام اش وجود دارد. پدیده ای که واقعا تعجب آور است، اما جالب تر این است که بدانیم چه شخصیت های دیگری در کنار او، از حساب تویتر برخوردار هستند. از آن جمله می توان از ویلیام شکسپیر (1616-1564)، شاعر و نمایشنامه نویس انگلیسی نام برد که حدود 400 سال از وفاتش می گذرد. همچنین عیسی مسیح نیز از حساب تویتر بی نصیب نمانده است.
برخلاف دیگر فیلسوف ها، آثار نیچه جزء نصاب درسی نیستند و در سال های پایان لیسه یا دانشگاه است که دانش آموزان با آثار او آشنا می شوند.
شاید فیلسوف های آلمانی مُد روز شده اند؟ امانویل کانت (1804-1724)، که پدر عصر روشنگری در آلمان به شمار می آید و اثر «امر مطلقش» در صدها سمینار فلسفه در سراسر جهان تدریس می شود، 15 حساب کاربری تویتر دارد.
اما این امر در مورد فریدریش هِگِل (1831-1770) صدق نمی کند که نویسنده آثاری همچون «حکمرانی و نوکری» و «پدیدارشناسی روح» می باشد. او تنها یک حساب کاربری بسیار کوچک و تقریبا بدون طرفدار تویتر در دنیای مجازی دارد.
پس محبوبیت نیچه در تویتر را چگونه می توان توضیح داد؟ او را دانشمندان به عنوان پدر «کلام قصار» و یا به عبارت دیگر سخنان کوتاه فیلسوفانه و مناسب برای یک تویت می شناسند. منظور از آن ابراز یک اندیشه در یک یا دو جمله کوتاه است:
به طور مثال: «بدون موسیقی، زندگی اشتباهی بیش نیست».
«پدیده های اخلاقی اصلا وجود ندارد، بلکه تنها می توان از تفسیرهای اخلاقی یک پدیده سخن گفت.»
«کسی که زیاد راجع به خود صحبت می کند، شاید می خواهد عیب های شخصی اش را بپوشاند.»
این ها سه مثال از «تویت» های کلاسیک نیچه هستند، تنها سه جمله از هزاران کلمه قصار این فیلسوف آلمانی.
کِرک وترز، پروفیسور زبان و ادبیات آلمانی در دانشگاه یِیل امریکا می گوید: «نیچه نثری جذاب و خواندنی دارد، در حالی که (دیگر فیلسوف های آلمانی) به طور مثال کانت، نثری فلسفی و متراکم دارند». او ادامه می دهد: «نیچه را بسیاری یک فیلسوف فردگرای افراطی می بینند. جالب است که این فلسفه به اصطلاح فردگرایانه می تواند به تولید 100 مقلد بیانجامد».
فریدریش نیچه در جوانی تحت تاثیر صراحت کلام شوپنهاور و طرز تفکرش قرار گرفت که بعدها به آن اذعان داشت. نیچه، شوپِنهاور را به صراحت معلم خود می خواند و سعی می کرد این سبک او را تقلید کند.
دو تویت دیگر از نیچه: «هرکس که می داند شخصیتی عمیق دارد، سعی بر صراحت و روشنی کلام دارد».
«سعی من بر این است که آنچه را که دیگر مردان برای بیانش به نگارش یک کتاب نیاز دارند، من آنچه را که از قلم می افتد، در ده جمله بگویم».
آن چه را که نیچه از بسیاری فیلسوف های آلمانی تقلید نکرده است، پرحرفی شان است. این فیلسوف آلمانی می گفت که چنین جملاتی تنها مانعی بر سر راه کسب علم و دانش می باشند.
پس به این ترتیب متفکران امروزی در سراسر دنیا باید طرز نوشتن شان را تغییر دهند؟ آیا افکار آن ها باید قابل تویت باشند؟ کاربران انترنت به این سوال پاسخ مثبت می دهند.
جای دادن فلسفه متراکم کانت و هگل در قالب یک تویت کار مشکلی است، اما نیچه با مختصرنویسی اش در این زمینه مشکلی ندارد. این فیلسوف بزرگ می گفت که به 200 سال زمان نیاز است تا مردم حرف هایش را درک کنند، به این ترتیب ما 70 سال دیگر فرصت داریم که از خواندن کارهایش لذت ببریم.