"راديو- تلويزيون ملي" افغانستان درراه ملي شدن

گفتگوبا نجیب روشن رییس تلویزیون ملی افغانستان پس ازگذشت تقریباً یک سال کاردراین پست.

دويچه ويله :آقاي روشن يک سال پيش شما بحيث رييس راديوتلويزيون ملي افغانستان برگزيده شديد. البته شما درصحبتهاي تان ازبرنامه هاي تان مي گفتيد و وعده هاي تغييرات اساسي را داده بوديد. بفرماييد چقدربرنامه هاي تان را عملي کرديد؟

روشن : با تشکرازشما وشنوندگان راديو دويچه ويله صداي آلمان ؛ دراين يک سالي که من آمده ام يک جريان ازاصلاحات را براه اندخته ام که دردونکته خلاصه مي شود.

نکته اول اين که ؛ من تلاش دارم تا ازلحاظ حقوقي ، اين دستگاه يک دستگاه خدمات عامه – به قول شما درآلمان Öffentlichrechtlich تبديل شود يعني ازيک دستگاه تبليغات دولتي به يک دستگاه خدمات عامه مربوط باشد که حتا ازلحاظ محتوا وازلحاظ ملکيت به مردم افغانستان تعلق داشته باشد، تبديل شود. دراين عرصه کارهاي کرديم که هنوز به سرانجام نرسيده است ومخالفان اين قضيه به آن نتيجه نرسيده است. يکي ازلحاظ حقوق پيش مي بريم وهمچنان درمباحث ومجامع فرهنگي کوشش مي کنيم همين تفکربه فکراقلاً جامعه روشنفکرافغانستان تبديل شود تا آنها به عنوان Multiplikator ها تبديل شوند به عنوان شخصيت هاي که باديگران رابطه دارند اين بحث را وارد جامعه کنند تاجايي که ممکن است. اين يک بخش اصلاحات است . بخش دوم اين که وقتي که من آمدم اولين چيزي را که تثبيت کردم اين بود که ، راديوتلويزيون ما بيننده وشنونده ندارد يا بسيارکم دارد و اين نهفته است دربرنامه هاي آن وبرنامه هايش بخاطري خوب نيست که يکي ساختاربسيارشديد دولتي دارد و در سي سال اخيرش بيشترين کارمندان ازتفکردولتي درکار روزمره خود استفاده مي کنند و ازسويي ديگرما يگانه رسانه راديو وتلويزيون نيستيم خوشبختانه راديوها وتلويزيون هاي خصوصي اينجا وجود دارند ومردم مي توانند مقايسه بکنند. ازآن خاطرما بايد ازلحاظ ساختاري اين دستگاه را عوض مي کرديم . من دراوايل هم گفته بودم که به يک قشله عسکري مشابه است تابه يک رسانه که درآن سلسله مراتب دموکراتيک دربحث و دراموراداري مراعات شود . دراين عرصه ما کارهاي انجام داديم .

دويچه ويله : شما گفتيد مي خواستيد که اين دستگاه به يک دستگاه ملي تبديل شود اما موانع بوده است. چه موانع بوده است؟

روشن : اولاً که اين فکردرمقامات که بايد اين کار را بکنند هنوز اين فکردرآنجا کاملاً قابل قبول نيست يک تعدادي قبول دارند يک تعدادي ندارند واين طبيعي هم است . چون يک تجربه جديد درافغانستان است . ازسوي ديگرکارمنداني که ما داريم تعدادش بسيارزياد است واين ها ازتجربه کاري براي يک رسانه مدرن کنوني هم برخوردارنيستند . يک تعدادي البته هستند اما يک تعدادي علاقه مند به تبديل شدن اين دستگاه به يک دستگاه خدمات عامه نيستند. اين هم به عنوان يک مانع ولي موانع گوناگون ديگري وجود دارند درافغانستان يک تلاش است که مي گويند يک دستگاه دولتي باشد که تبليغات دولت را بکنند وزبان دولت باشد وديگررسانه هاي خصوصي . ازتجربه سومي که ميان اين دوچيزوجود دارد وخدمات عامه است يک تعدادي هنوزدر درون دولت هم با اين موافق نيستند حتا در درون پارلمان برخي ازوکيل صاحبان هستند که بااين تجربه چون آشنايي ندارند چندان با اين گپ موافق نيستند وطرفداريک راديو- تلويزيون دولتي هستند.

دويچه ويله : آقاي روشن مشکل شما دادستاني کل افغانستان (لوي سارنوالي ) هم ازاين نوع موانع است؟

روشن : نمي دانم ؛که اين گونه تفسيربکنم . بهرصورت مشکل ما اين بود که ما براي تغييرات يک مقدارپول دريک حساب بانکي مستقل راديوتلويزيون نيازداشتيم وسارنوالي ( دادستاني کل ) معتقداست که بايد هرپولي به خزانه دولت برود وبعداً از آنجا کشيده شود که ازلحاظ قانوني درست هم است .ولي پيش ازاين که اين گپ ها صورت بگيرد آنها اين گپ را به مطبوعات داده بودند که ما فعلاً به تفاهم وبه نتيجه رسيديم . ما تمام اسناد ومدارک را دراختيار افکارعامه قرارداديم واين مشکل به زودي حل مي شود.

دويچه ويله : آقاي روشن ، شما تقريباً ازپشتوانه خوبي مردمي ودولتي برخورداربوديد وهستيد . چرا نتوانستيد برنامه هاي تان را عملي کنيد؟

روشن : بخاطري که بزرگترين مشکل ما همان پشتوانه دولتي است . اصل مشکل همين است . وقتي که دولت پشتيباني کند مي خواهد که راديو- تلويزيون هم دولتي باشد . اما مردم افکار وتفکرمردم وپلوراليزم مطبوعاتي را انتظاردارند وهمکاري وحمايت مردم ازيک جانب که مايه اميد است. اما ازطرف ديگرما ازلحاظ حقوقي درموقف هستيم که نمي توانيم امکانات مالي مردم را هم براي خود داشته باشيم . بدون امکانات مالي امکان تغييردربرنامه ها و آوردن کادرهاي جديد آوردن افراد جوان که آنها معاشات بلند تر تقاضا دارند ودرسازمان هاي غيردولتي مشغول هستند ناممکن است . پشتوانه دولتي درواقع نه تنها ما را زياد کمک نمي کند بلکه دشواري هاي مار زياد ترمي کند .

دويچه ويله : شما دراولين صحبت تان با ما ازيک طرح وبرنامه صحبت مي کرديد . چقدراين برنامه ي تان عملي شده است؟

روشن : من به طورفيصدي نمي توانم همين حالا برايتان تقسيم بندي کنم . اما برايتان مي شمارم که چه کارهاي کرديم .

ما اولاً نظام خبري را که تقريباً بين 50 تا 60 دقيقه تنها خواندن خبربدون تصويربود آن را به 20 دقيقه اخباري تبديل کرديم که باتصوير، گزارش وتوازن ژورناليستي عيارشده است. دوم اخبارخارجي مارا که دويچه ويله آلمان براي تلويزيون ازبرلين تهيه مي کرد ما حالا خود ما آن را با بسيارموفقيت تهيه مي کنيم . چند برنامه کودک توليد مي کنيم وبراي اولين بار در راديووتلويزيون ملي کودک را ازديدگاه خود کودکان مي نگريم . دربخش معارف اسلامي کوشش کرديم تغييراتي بياريم که اسلام تنها به يک سلسله معاشرت ها مربوط نمي شود بلکه دربخش صلح ، درکاهش جنگ ، درآموزش وپرورش اين جنبه هاي معارف اسلامي را کوشش کرديم که روشن سازيم . برنامه ي براي زنان وچندين برنامه يي ورزشي ترتيب نموده ايم . ازلحاظ نيازمنديهاي فني ما بسياري ازتحويل خانه هاي چوپ وذغال را به استوديوها تبديل کرديم . يک ارکستر52 نفري درست کرديم و آنها مي نوازند وتمرين مي کنند. ازاين قبيل کارها انجام شده است . اما اين ها درمجموع ازيک نظام کامل وازيک ساختارحقوقي برخوردارنيست. فقط يک ريفورم کوچکي است که ما مي خواهيم بينندگان ما مخصوصاً درتلويزيون مکث بکنند وببينند که دراينجا اصلاحاتي آمده اند. تنها بينندگان رقيبان ما نباشند.

دويچه ويله : آقاي روشن شما ازکارهاي که صورت گرفته است راضي هستيد؟

روشن : ما تاحال هرکاري را که انجام داده ايم تقريباً کارهاي بوده که درمقايسه با معيارهاي افغانستان بسياربالا وقوي بوده است ومن بسياررضايت دارم . مخصوصاً که درآن با آموزش وپرورش آن را هماهنگ کرديم . رشد آنها و آينده آنها بسياردرخشان به نظرمي رسد.

دويچه ويله : به عنوان آخرين سوال مي خواستم بپرسم که برنامه هايي که روي دست داريد چه ها اند ؟

روشن : برنامه هاي که روي دست داريم مخصوصاً اين است که ما اول مي خواهيم مردم افغانستان درسي سال اخير تنها رنج برده اند وگريه کرده اند . مي خواهم برنامه هاي تفريحي داشته باشيم . اين برنامه هاي تفريحي خود را وبرنامه ها آموزشي خود را قسمي عيارکرديم که برنامه هاي تفريحي -آموزشي وبرنامه هاي آموزشي - تفريحي هستند.

دوم دربخش آموزش وپرورش به شدت کارمي کنيم که ما تاچند ماه آينده بتوانيم روزانه ازطرف صبح دوساعت برنامه هاي آموزشي براي اقشارمختلف ازلحاظ سني داشته باشيم براي کودکان ، جوانان وکهن سالان .

ماهنوزيک برنامه دقيق صبح ها نداريم ." سلام افغانستان "يک برنامه يي است که به زودي براي صبح ها توليد مي شود وآن متشکل ازاخباراطلاعات ، جايزه وسرخط اخباروژورناليزم مشاورتي وهمچنان درنظرداريم که خود مان يک سريال توليد کنيم دراين زمينه کارهاي صورت گرفته ومي خواهيم فيلم هاي خارجي را خود ما دوبلاژ بکنيم وبراي آن سامان و وسايلش تدارک ديده شده است ودرکشورهاي خارجي هم مادربرلين يک دفترنمايندگي داريم ويک خبرنگارداريم ودرواشنگتن هم تمام امکانات آن فراهم شده است ولي هنوزنفرآن را تعيين نکرده ايم . ازاين قبيل کارهايي صورت گرفته است وتلاش داريم ولايات را به کابل وکابل را به ولايات وصل بکنيم . اين تلاش ها درهمه عرصه ها صورت مي گيرد . ولي باموانع ومشکلات فراواني اداري ونظام اداري افغانستان مواجه هستيم.

دويچه ويله : آقاي روشن يک جهان تشکرازشما .