دورنمای نقش زنان درانتخابات پارلمانی یا ولسی جرگه افغانستان

قراراست در27 ماه سنبله امسال انتخابات پارلمانی یا انتخابات ولسی جرگه، وانتخابات شوراهای ولایات درافغانستان برگذارگردد. نتایج این انتخابات نشان خواهد داد که پس ازسرنگون شدن رژیم طالبان توسط نیروهای ایالات متحده امریکا چه تحولات سیاسی واجتماعی درافغانستان رونما گردیده است.

مشکلات ومعضلات یک انتخابات دموکراتیک درافغانستان یکی دوتا نیست تا برآن انگشت گذاشته شود. دراینجا نمیتوان انتظارات را صرفاً به برخورد حکومت ویا نیروهای سیاسی عامل درافغانستان محدود گردانید. قبل ازهمه ذهنیت عمومی جامعه درشکل گیری نظام سیاسی ازاهمیت فراوانی برخورداراست.

درپهلوی سایرمسایل نقش زنان یا نصف جامعه دراین انتخابات با توجه به محرومیت تاریخی آنان ازحقوق سیاسی برابر بامردان ، وستمهایی که دردوران طالبان برآنها رواداشته شده است ، توجه دانشمندان ، روزنامه نگاران وتحلیلگران را بخود جلب نموده است.

پروژه رهایی وتساوی زنان درافغانستان

ازقرارمعلوم،پیرو به " کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان"، که می گوید:

" دول عضو باید درتمام زمینه ها به ویژه زمینه های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی وفرهنگی کلیه اقدامات مناسب ازجمله وضع قوانین را برای تضمین توسعه وپیشرفت کامل زنان ونیز بهره مندی آنان ازحقوق بشر وآزادیهای اساسی برمبنای مساوات با مردان به عمل آورند."،

قانون اساسی جدید افغانستان ، جولانگاه وسیعتروامتیازات نسبی ایرا که درگذشته چندان ملموس نبوده است ، برای زنان افغانستان قایل گردیده است. با اینهم به مشکل میتوان تصورنمود که زنان افغانستان دراین دورانتخابات پارلمانی بتوانند، جایگاه شایسته ایرا که مستحق آن میباشند، بدست آورند.

آنچه روشن است اینکه ، یک سلسله حقوق وآزادیهایی که زنان افغانستان بدان نایل آمده اند، بیشترمحصول تصمیم واراده دولتها بوده است، تااینکه ثمرهء مبارزات رهایبخش خودزنان باشند. این واقعیت تا امروز وفرداهایی که زنان افغانستان خود قادرگردند تا با اتکا به نیروی خود، حرف شانرا به کرسی بنشانند، یک سلسله نوسانها را دردادوگرفت حقوقی زنان وجامعه ترسیم خواهد نمود.

رهایی زنان درکشورهای صنعتی محصول یک مبارزه ی طولانی ، هدفمندانه ، ودردناکی بوده است ، که ازچند قرن بدینسو آغازیافته وتاکنون نیز به فرجام مطلوبش نرسیده است، یعنی ما با یک پروسه ویا روند تاریخی چند قرنه وپرفرازونشیب روبرومیباشیم ، حالانکه طرحهایی جهت تامین مساوات زن ومرد درافغانستان ، بیشترپروژهای دولتهای افغانستان یا آنچه جامعهء بین المللی خوانده میشود بوده است. ازآنجاییکه پروژه ها میکوشند زمان صرف شده دریک روند تاریخی را هرچه کوتاه تربسازند، تعیین هدفهای درازمدت ومقطعی، انسجام وهمآهنگی وبرنامه ریزی درآنها ،ازجمله ی ارکان موفقیت به شمارمیروند.

تحولات درساحه آگاهیها، حقوق سیاسی واجتماعی زنان افغاستان

پس ازسرنگونی رژیم طالبان

وتاثیرات آن برانتخابات پارلمانی

خانم دکترعالمه کارشناس اموراجتماعی وکسیکه ازنزدیک بازنان افغانستان وآمادگیهای آنتخاباتی شان آشنایی دارد، مشکلات زنان افغانستان را درآستانهء انتخابات پارلمانی اینطورارزیابی می نماید:

"متاسفانه نظربه شرایط اجتماعی ایکه برافغانستان حاکم بوده است، زنان کمترآگاهی سیاسی دارند، کمترحق دارند که دراجتماع ظاهرشوند، همچنان جامعه ی افغانی که یک جامعه ی سنتی است کمتربه زنان اجازه می دهد.

زنان یک پروبلم (مشکل) دیگرنیزدارند، وحال که کمپین (مبارزات ) انتخاباتی شروع شده است ، ما شاهد پلاکاتها وپوسترهای اکثریت مردان هستیم – بیشترین پوسترها را مردان دارند- درحالیکه زنان درمقایسه با ایشان کمتردارند، کمپین شان کمرنگ است."

درماه مارچ سال جاری ملل متحد ووزارت امورزنان ازاحزاب سیاسی افغانستان تقاضا نمودند که ازحقوق نامزدان زن برای انتخابات پارلمانی حمایت نمایند . این درحالیست که خانم حبیبه سرابی وزیرپیشین زنان ووالی کنونی بامیان هشداردادکه:

" ما باید بسیاربسیارجدی باشیم ونباید سهل انگاری نماییم ، درغیرآن جنگسالاران ، این حق را ازما سلب می کنند.... متاسفانه ما واضحاً خشونت سیاسی علیه زنان را مشاهده می نماییم."

خانم سرابی با عطف توجه به مظاهره ایکه به تحریک یک سلسله عناصرمغرض به هنگام تقرروی بحیث والی بامیان تشکیل داده ومردم را تحریک می نمودند که شعاربدهند : ماوالی زن نمی خواهیم ؛ افزوده است :

" مردم اززنان به مثابه ی نماینده ی پارلمان، والی ووزیرحمایت می کنند، فقط هنوزهم عناصری وجود دارند که می خواهند جلو انکشاف زنان را بگیرند."

خانم میشیلینه سنت لیور – دیمونت Micheline Centlivers-demont ، پروفیسورانسانشناسی در دانشگاه نیوچاتل سویس بدین نظراست که:

" افغانستان امروز، اندکی کمترازدیروزنسبت بزنان ستمگراست. اماباوجود آنکه اوضاع بطورقابل ملاحظه ای بهبود یافته است، بسیاری چالشها هنوزوجود دارند... بسیاری زنان هنوز برای مشارکت درامور عامه دچارمحدودیت میباشند."

پروفیسورنامبرده می گوید: بسیاری اصلاحات درقسمت حقوق زنان ازبالا وتوسط دولتها ضمن تلاشهایی برای عصری ساختن یا مدرانیزاسیون زنا ن صورت گرفته است، تا اینکه نتیجه ی یک جنبش واقعی زنان باشند. درتمام تلاشهایی که درجریان قرن بیستم برای بهبود بخشیدن به امورزنان صورت گرفته است، هرگزکدام زنی این تلاشها را رهبری نکرده است. ازآنجاییکه این روند رهایی زنان با عصری ساختن ویا مدرانیزاسیون درارتباط بوده است، پیشرفت بسوی رهایی کامل با این موانع فکری برمیخورد که تصورمی کند، که گویا رهایی زنان یک پدیده ی غربی است، حالانکه رهایی زنان به مفهوم بی عفتی وجنگ میان زن ومرد نیست. با اینهم اومعتقد است که چنین دیدگاه های محافظه کارانه ای ، طرزتلقی تمام جامعه را درمورد مساله رهایی زنان بازتاب نمی دهد.

روزنامه ی دولتی انیس زیرعنوان زنان وانتخابات این چنین می نویسد:

" یکی ازعواملی که زنان افغان همیشه درحاشیه رانده شده اندعبارت ازجدال سرسختانه ی سنتهای ناپسندیده دیرپای جامعه ی ماست که اکثراً روی تعصب وافراطیت دگماتیک استواربوده است.

همین سنتهای خرافاتی و تعصبات بیمورد وغیرشرعی وغیراخلاقی است که دست وپای زن افغان را بیرحمانه درغل وزنجیرکشیده ونمی گذارد تالیاقت وشایستگی ودرایت خویش را درجامعه واجتماع به ظهوربرساند"

خانم دکترعالمه درمورد نتایج انتخابات پارلمانی افغانستان ونقش زنان درآن اینطورارزیابی می نماید:

" من ترس اینرا دارم که شاید درپارلمان تعداد ناچیز زنان راه پیداکنند. شاید کمیتی ( کرسی های اختصاصی زنان ) را که قانون اساسی به آنان داده است، پوره نمایند – ازاین بیشترفکرنمی کنم .

ترس دیگری که من دارم اینست که ممکن زنان دموکرات کمتربه پارلمان راه پیداکنند. یکتعداد زنان دیگری که خودرا کاندید نموده اند- که ازنظرمن زنان دموکرات نیستند- ازحمایت شوهران خود ، ازحمایت فامیلهای خود وقوم خود برخورداراند. آنان ازلحاظ امکانات اقتصادی همه چیزرادارند"