1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

در8 مارچ امسال مشکلات زنان افغانستان بيشتر شده است

۱۳۸۸ اسفند ۱۷, دوشنبه

8 ام مارچ روزجهاني زن درافغانستان درحالي تجليل مي شود که روز به روز بر مشکلات زنان افزوده مي شود و زندگي زنان افغان را در نقاط مختلف کشور با چالش هاي جدي مواجه مي سازد.

https://p.dw.com/p/MMuT
زنان بینوای افغانستان در روز 8 مارچ درعقب یک سازمان خارجی نشسته اند تا تحفه های تبریکیه روز زنان را به دست آورند
زنان بینوای افغانستان در روز 8 مارچ درعقب یک سازمان خارجی نشسته اند تا تحفه های تبریکیه روز زنان را به دست آورندعکس: AP/ DW Photomontage

آنچه باعث نگراني زنان افغان شده وديد آنان را نسبت به زندگي شان ناباورانه ساخته است انواع خشونت برزنان است که از کانون خانواده نشات کرده و در جامعه شيوع يافته است.

خشونت عليه زنان در خانواده، از جمله موضوعات فراگيردرزندگي زنان افغان به شمار مي رود. دختران و زنان در افغانستان هر روز با انواع مختلفي از خشونت در خانواده، محل کار و بطورکل در جامعه مواجه هستند.

عزيزه محاکي رئيس دفترحمايت اززنان واطفال افغان مي گويد؛ يکي ازمشکلات دختران ازدواج آنان درسنين پايين بوده که باعث خودسوزي ها ومشکلات خانوادگي شده است. خانم محاکي اين وضع را نگران کننده مي خواند.
خشونت عليه زنان و برخورد سنتي با آنان در افغانستان از ديرزمان مشهود بوده است وموضوعي است که به گونه اي آشکار، زمينه را براي حضور يکسان زنان با مردان، به حيث شهروندان افغان محدود کرده و مانع بهره مندي آنان

ازحقوق اساسي و مزاياي دموکراسي شده است.

تا کنون درافغانستان، نهادها و افراد زيادي، براي تساوي حقوق زن، رفع

خشونت وهمچنان آگاهي زنان ازحقوق شان کارمي کنند، مگرشماري ازفعالين حقوق زنان اين حرکت ها را نمايشي و منفعت جويانه مي خوانند.

عبدالقادررحيمي رئيس کميسيون مستقل حقوق بشردرحوزه غرب کشورمي گويد؛ با اينکه تلاش هايي از سوي نهاد هاي مدافع درزمينه اعاده حقوق زنان واطفال صورت گرفته، اما هنوزهم ميزان خشونت ها کاهش نيافته است .

اکثراً خشونت عليه زنان دربرگيرنده برخورد فيزيکي و لفظي با آنان بوده است

فقر وبی حقوقی زن افغان را چنین برخاک نشانده است
فقر وبی حقوقی زن افغان را چنین برخاک نشانده استعکس: AP

.

تحقيقات نشان مي دهد که عاملان خشونت عليه زنان درکل، پدران، برادران وشوهرانشان بوده اند و دربعضي موارد خود زنان نيز به عنوان عاملان خشونت عليه زنان ديگر شناخته شده اند.

خانم فوزيه يکي از زنان کارمند درهرات مي گويد؛ به هر اندازه که آگاهي زنان از حقوق شان بيشتر مي شود، خشونت عليه آنان هم افزايش مي يابد چون ايستادگي زنان در برابر کارهايي که تخطي از حقوق زنان را نشان دهد، مي تواند واکنش هاي خشونت بار مردان را به بارمي آورد.

فقر اقتصادي

فعالان حقوق بشر و مدافعين حقوق زنان مشکلات سد راه بانوان وعوامل بازدارنده خشونت درافغانستان را دربخش هاي مختلف تقسيم بندي مي کنند. آنان باوردارند که يکي ازعوامل ايجاد خشونت درخانواده واجتماع فقراقتصادي است و به هراندازه که وضعيت اقتصادي ومعيشتي خانواده ها با لاتررفته وتنگناهاي اقتصادي رفع شود به همان اندازه خشونت ها کاهش خواهد يافت. بنا براين توانمند ساختن زنان و دختران به عنوان يکي از موضوعات کليدي در حل بحران خشونت محسوب مي شود.

ثريا دقيق از دفترحقوق بشر مي گويد؛ چون از نگاه اقتصادي زنان روي پاي خود ايستاده نيستند وجايي ندارند که محصول کار خود را به فروش برسانند، لذابيشتر مورد خشونت قرارمي گيرند.

ايجاد زمينه تامين استقلال اقتصادي زنان مي تواند آنان را در رويارويي با خشونت ها کمک کند. علاوه برآن کار شناسان عقيده دارند که رشد و توسعه افغانستان با در نظر داشت عدالت اجتماعي، تامين حقوق بشر و دموکراسي امکان پذير خواهد بود. ايجاد زمينه هاي اشتغال زنان وسهيم شدن آنان در رفع مشکلات اقتصادي خانواده مي تواند علاوه براينکه چرخه اقتصاد کشور رارونق بخشد، درزدودن مشکلات خانوادگي وخشونت ها نيز موثرواقع شود.

هنوز دوشیزگان صغیر درعقد اجباری مردان مسن وپیر درآورده می شوند
هنوز دوشیزگان صغیر درعقد اجباری مردان مسن وپیر درآورده می شوندعکس: AP

بيسوادي
- بيسوادي يکي ديگراز بزرگترين موانع پيشرفت و به ثمر رسيدن فعاليت ها در زمينه توسعه پايدار و بهبود اوضاع اجتماعي و اقتصادي شهروندان افغان و مانع مشارکت فعال انان در زندگي است. در اين بين زنان بيشترين ضربات بر آنان وارد شده است. دوران جنگ و دوران سياه حضور طالبان ومخالفت شديد آنان با تحصيل دختران در زمان حکومت داري در افغانستان؛ باعث شد که تعداد زيادي از زنان فرصت هاي تعليمي را از دست بدهند. وبيسوادي به عامل بازدارنده حضورآنان در اجتماع مبدل شود.

رئيس دفترحمايت اززنان واطفال افغان مي گويد؛ دربسياري روستاها دختران فقط حق رفتن به مکتب درسنين پايين را دارند وبيشتر خانواده ها فقط اجازه تحصيل به دختران را تا 5 يا 6 سال بيشتر نمي دهند.

تاکيد وحمايت دولت ونها دهايي که پيرامون زنان فعاليت مي کنند در راستاي حمايت از طرح هاي مبارزه با بيسوادي مي تواند در حد بالايي در ازبين بردن معضل بيسوادي زنان موثر باشد.

همچنان تدوين يک استراتژي جامع به طور مثال برپايي کورس هاي کوتاه مدت و يا بلند مدت سواد آموزي، با هدف سواد آموزي، التزام و تشويق خانواده ها به فراگيري سواد از طريق ارائه امتيازاتي خاص به افراد سواد آموز وساخت برنامه هاي راديويي و تلويزيوني ضروري به نظرمي رسد.


عدم اشتغال زنان

پايين بودن ظرفيت هاي تحصيلي وکاري زنان باعث شده است که اين نيم پيکره اجتماع به عنوان يکي ازمحرک هاي چرخه اقتصاد کشورخانه نشيني اختيار کنند وبيشتر به مثابه قشرمصرف کننده تلقي شوند. اين مهم انگيزه ديگري براي تحميل خشونت ها ونقض حقوق بشري آنان محسوب مي شود.
فقر اقتصادي يکي از بسترهاي مولد خشنونت عليه زنان مي باشد. بنابراين ايجاد فرصت هاي اشتغال براي زنان عاملي مهم در جهت توسعه توان اقتصادي زنان و خانواده ها و در نهايت کاهش خشونت مي گردد.

حميرا حبيب مدير مسئول راديو سحر، راديوي زنان هرات گفت:" يک سلسله محدوديت ها براي کارخانم ها وجود دارد. خانم حبيب از جمله مشکلات سد را ه کار بانوان در افغانستان به محدوديت هايي که از طرف خانواده ها براي کاردربيرون از خانه ايجاد مي شود ونبود امنيت اشاره مي کند.

اگر در سطح ابتدايي زنان افغانستان را به دو گروه تحصيل کرده و کم سواد يا بي سواد طبقه بندي کنيم، نوع روش ايجاد شغل براي هر گروه نيز تفاوت پيدا مي کند.

حمايت از صنايع کوچک و دستي به خصوص از طريق شرکت ها و يا اتحاديه هاي صنفي، که مجري آموزش هاي حرفه ايي، تهيه مواد لازم و بازاريابي و فروش محصولات توليدي زنان باشد، يکي از عوامل توسعه اشتغال زنان داراي تحصيلات اندک به خصوص در مناطق روستايي مي باشد.

توجه به استخدام زنان در ادارات و موسسات در سکتور هاي دولتي و خصوصي، حمايت هاي مالي و قانوني از زنان به منظور ايجاد فرصت هاي شغلي توسط خود آنها نيز، مي تواند به ايجاد شغل براي زنان کمک کند.

به باورکارشناسان حمايت از ايجاد تغييرات بنيادين در بهبود زندگي زنان از طريق به وجود آوردن زمينه هاي اشتغال، خودکفايي و استقلال اقتصادي زنان دررفع چالش هاي حقوق بشري زنان کار ساز است.

اما تنها خانواده نيست که در آن با زنان برخورد خشونت بارمي شود، خشونت با زنان افغان در محيط کارنيز رايج است که بيشتر روي رشد ظرفيت هاي کاري زنان اثرات منفي گذاشته است.

زنان برگشته ازمهاجرت با چنین وضع ابتری به آینده نامعلوم شان نگران اند
زنان برگشته ازمهاجرت با چنین وضع ابتری به آینده نامعلوم شان نگران اندعکس: picture-alliance/ dpa

ضعف درسيستم عدلي و قضايي کشور

تعدادي از زنان صاحب نظر وفعال حقوق زن در غرب کشور براين نظر هستند که قوانين که مرجع اساسي اجرات ارگان هاي عدلي و قضايي را در افغانستان تشکيل مي دهد، نياز مبرم به بازنگري دارد.آنها مي گويند؛ به همين ترتيب قوانين در افغانستان امروز نيازمند است تا با روحيه قانون اساسي و تهعدات بين المللي اين کشورعيار شود.

لازمه تامين امنيت اجتماعي و اقتصادي جامعه و پرهيز و رفع خشونت عليه زنان، تامين امنيت حقوقي و قانوني زنان و تلاش در جهت رفع قوانين تبعيض آميز وتقويت قوه قضاييه عادل است.

خانم گلثوم صديقي رئيس بنياد زنان حقوقدان در غرب کشورگفت: اصلاحات در سيستم عدلي و قضايي براي تامين حقوق بشر در افغانستان يک امر مهم تلقي مي شود. خانم صديقي مي گويد؛ زيرساختارهاي حقوقي فعلا روي آن کارمي شود چيزي که براي من نگران کننده است، عدم انفاذ آنها درسيستم عدلي وقضايي است ما قوانين خوبي داريم اما با انفاذ آن مشکل داريم ولي با تصويب آن هيچ نوع مشکلي نداريم.

عدم دسترسي زنان به وکيل مدافع

البته يکي از معيارها براي محاکمه عادلانه دسترسي به وکلاي مدافع است.

قانون اساسي افغانستان حق اتباع افغانستان به مساعدت هاي حقوقي را به رسميت شناخته و دولت را مکلف به ارايه خدمات در اين زمينه دانسته است.حتا قانون اساسي افغانستان در مواردي که افراد توانايي تامين مصارف مساعدت هاي حقوقي را ندارند دولت را ملزم و مکلف دانسته تا اين خدمات را فراهم کند.

گلثوم صديقي رئيس بنياد زنان حقوقدان درهرات دسترسي زنان به مراجع قانوني را اندک مي داند. وي مي افزايد؛ که تنها 30 فيصد اززنان به مراجع قانوني دسترسي دارندواين تعداد اززنان درحقيقت با مراجعه به اين نهادها، همه اي راه ها را پشت خود مي بندند؛ به اين معنا که زنان با مراجعه به نهادهاي عدلي و قضايي براي احقاق حقوق شان فرصت کمتري به برگشت به خانه هاي شان دارند.زيرا شهروندان افغان ، مراجعه و شکايت زن را به مراجع قضايي در رابطه به يک قضيه خانوادگي و يا قضيه خشونت، بر خلاف سنت ها و اصول قبول شده محلي خود تصور مي کنند.

عدم حضور زنان در اين مراجع، در بيشتر موارد ساير زنان را وا مي دارد تا سکوت اختيار کرده و براي داد خواهي، به اين مراجع نروند.

ازاین نوع ابتکارات که زنان با کار شان درآمدی بیابند درافغانستان بسیار اندک اند
ازاین نوع ابتکارات که زنان با کار شان درآمدی بیابند درافغانستان بسیار اندک اندعکس: AP

ساختارهاي سنتي قضايي در کشور

يکي از چالش هاي اساسي ديگر در زمينه دسترسي شهروندان افغان به عدالت موجوديت ساختارها و تشکيلاتي است که به صورت سنتي در امور قضايي سهم مي گيرند.

جرگه ها و شوراهاي مردمي از شاخصه هاي بارز و از جمله ارزش هاي مهم تاريخي افغانستان است، اما تصميم گيري اين ساختارها در قضاياي جزايي سبب ايجاد خدشه در تامين عدالت مي شود.

رئيس بنياد زنان حقوقدان در اين رابطه مي گويد،علاوه بر اصلاح قوانين، بيشتر توجه به اين بشود که سنت ها تغيير کند ومفکوره مردم متغييرشود واين تغييرات درخانواده ها و در سيستم خانوادگي نفوذ کند، براي کساني که عامل اين مشکلات هستند قابل قبول تر هست.

چالش هاي سد راه زنان براي داد خواهي

وجود نهادهاي مدافع حقوق زنان نمي تواند مشکلات سد راه زنان را تا زمانيکه آنان به مراجع قانوني دسترسي نداشته باشند. اعاده کنند. تعدادي از کارشناسان نيز براين باور هستند که تا زمانيکه قانون بر مجرمين تطبيق نشود روند خشونت عليه حقوق بشر همچنان يکي از نگراني هاي دولت و جوامع بين المللي باقي خواهد ماند.

سنتها و رسم و رواج هاي ناپسند از جمله مشکلات اساسي است که زنان را در اين زمينه با مشکلات مواجه مي کند.
زنان در افغانستان همه روزه با خشونت هاي فراواني روبرو مي شوند، از سوي اعضاي خانواده هايشان مورد ضرب و شتم قرار مي گيرند، آزار و اذيت مي شوند، آزادي هايشان محدود مي شود و حتي در مواردي در اثر خشونت به قتل مي رسند.

رئيس بنياد زنان حقوقدان مي گويد؛ خانمها درقسمت دادخواهي هيچ نوع کمک وهمکاري از طرف دولت نمي شوند و حتي دوسيه هايي راما داريم که درمحبس هم اکنون آنها متهم هستند،اما مجرم نيستند ولي ساليان سال درمحبس به سر مي برند چون ما نظارت خانه زنانه نداريم وهيچ نوع پيگيري دردوسيه آنها نمي شود وکسي براي آنها ارزشي هم قايل نمي شود.

مبارزه برای تامین حقوق زنان درافغانستان ادامه دارد
مبارزه برای تامین حقوق زنان درافغانستان ادامه داردعکس: AP


فرهنگ معافيت براي مرداني که مرتکب اعمال خشونت بار عليه زنان مي شوند سبب شده است تمامي راه هاي دادخواهي براي زناني که قرباني خشونت مي شوند، بسته شود وروز به روز زنان را با چالش هاي جدي تر مواجه سازد.

گزارشگر: پروانه عليزاده

ويراستار: رسول رحيم