بلاتکلیفی دانشجویان افغان که بورسیه تحصیلی هند گرفته اند

دانشجویان افغان که در هندوستان مصروف تحصیل بودند و به دلیل بیماری کرونا و تعطیلات تابستانی پیش از تصرف قدرت توسط طالبان به کشورشان برگشته بودند، هفت ماه است که تلاش می‌کنند به درس‌های خود حاضر شوند، اما موفق نمی‌شوند.

پس از آن که دانشگاه‌های هند به خاطر محدودیت‌های کرونایی درس‌های شان را آنلاین ساختند و همچنین به دلیل تعطیلات تابستانی، شمار زیادی از دانشجویان افغان در تابستان به کشور شان برگشتند. اما مدتی است که درس‌های دانشگاه‌ها در هندوستان به صورت حضوری شروع شده است، اما دانشجویان افغان نتوانسته‌اند به درس‌ها حاضر شوند.

عبدالحق آزاد، سخنگوی سفارت افغانستان در دهلی جدید گفت: «حدود دو هزار دانشجوی افغان که به دلیل بیماری کرونا و مسدود بودن دانشگاه‌ها و تعطیلات تابستانی به افغانستان برگشته بودند، به دلیل قطع پروازها و تغییر حکومت نتوانستند به درس‌های خود حاضر شوند.»

هندوستان که بزرگ‌ترین کمک‌دهنده منطقه‌ای برای دولت پیشین افغانستان بود، برای چند سال متمادی سالانه یک هزار بورسیه تحصیلی به دانشجویان افغان داده است. علاوه بر این، شمار زیادی نیز شخصی در دانشگاه‌های هند تحصیل می‌کردند.

پس از تصرف قدرت توسط طالبان، هندوستان نیز مانند بسیاری کشورهای دیگر سفارت خود در کابل را تخلیه کرد که هنوز فعال نشده است. علاوه بر نبود خدمات قونسلی، پروازهای عادی میان افغانستان و هندوستان نیز وجود ندارد.

عیسی سعادت، دانشجوی دوره ماستری اداره و تجارت در دانشگاه بین المللی نویدا در ایالت اوتارپرادش هند، می‌گوید پنج ماه تلاش‌اش برای دریافت ویزای هند نتیجه نداده است. این جوان افغان حتی به ایران سفر کرده است تا از سفارت هندوستان در تهران ویزا بگیرد، اما در آنجا هم موفق نشده است.

سعادت به دویچه وله گفت: «در کابل زیاد تلاش کردم تا از طریق آنلاین ویزای هند را بگیرم، اما نشد. من برای گرفتن ویزای هند به ایران آمدم و گرفتن ویزا از ایران نیز کار بسیار دشوار است و مدارک خود را به سفارت هند در تهران تحویل دادم. سفارت به من گفت که تنها به افغان‌های که بیمار باشند [و برای تداوی به هندوستان بروند] ویزا می‌دهد... هیچ راه امیدوارکننده‌ای تا هنوز پیدا نکردم که به سر درس‌های خود حاضر شوم.»

شکیل زازی، دانشجوی دوره دکترا در یکی از دانشگاه‌های هند می‌گوید که پس از به قدرت رسیدن طالبان ویزای او و دیگر دانشجویان افغان در هند لغو شده است. او می‌گوید که اگر به سر درس حاضر نشود، احتمال این وجود دارد که تمام تلاشی که برای پروژه دکترای خود انجام داده است، هدر برود.

این دانشجوی افغان می‌گوید: «سرنوشت همین می‌شود که پروژه دکترایم لغو خواهد شد. یک سال می‌شود که ما سر درس‌ها نرفته‌ایم و باید وقت می‌رفتیم. یک بار دفاعیه آنلاین برگزار شد و بعد از آن دانشگاه گفت که باید حضور داشته باشیم.»

زازی می‌گوید که چندین بار ویزای هند را به شکل آنلاین درخواست کرده است، اما جوابی نگرفته است. او نیز می‌گوید که برای دریافت ویزای هند به ایران و سپس به پاکستان رفته است، اما موفق به دریافت ویزای این کشور نشده است.

خانم زازی که شخصی تحصیل می‌کند، با مشکل دیگر نیز مواجه است و می‌گوید که در حال حاضر به دلیل نبود معادلات بانکی نمی‌تواند به حساب دانشگاه پول واریز کند.

در عقب این مشکلات، ابهام در مناسبات سیاسی آینده دو کشور نیز وجود دارد. هندوستان از حامیان بزرگ توسعه‌ای دولت پیشین افغانستان بود و بعد از بازگشت طالبان به قدرت، برخلاف برخی کشورهای دیگر منطقه‌، میان دهلی جدید و طالبان تعاملی وجود ندارد.

هندوستان به لحاظ سیاسی طالبان را یک گروه تحت حمایت رقیب سرسخت و دیرینه‌اش پاکستان می‌داند و معلوم نیست که مناسبات آینده دهلی جدید و کابل چگونه خواهد بود.

ظاهراً طالبان نیز نمی‌دانند که سرنوشت دانشجویان دارنده بورسیه‌های تحصیلی هند چه خواهد شد. مولوی احمد تقی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان به دویچه وله گفت: «مشکل پیش آمده برای دانشجویان افغان از سوی امارت اسلامی صورت نگرفته است، بلکه از سوی خود این کشورها به وجود آمده است.»

حافظ ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان نیز به صورت کلی گفت: «وزارت خارجه از راه‌های مختلف تلاش می‌کند که مشکلات دانشجویان افغان در هند را حل کند و این مشکل به زودی حل می‌گردد.»

سفارت افغانستان در هندوستان که توسط دیپلومات‌های حکومت پیشین رهبری می‌شود، می‌گوید تمام تلاش خود را به خرج می‌دهد تا راه حلی برای این مشکل پیدا کند، اما تا هنوز هیچ راه حلی وجود ندارد.

عبدالحق آزاد، سخنگوی سفارت افغانستان در دهلی جدید به دویچه وله گفت که با وجود این، سفارت با دولت هند و دانشگاه‌های این کشور در ارتباط است تا آینده تحصیلی دانشجویان افغان با مشکل مواجه نشود.

تحصیل ۶۰ هزار افغان در هندوستان

اعطای بورسیه‌های تحصیلی دولت هندوستان به افغانستان در سال ۲۰۰۵ شروع شد که تعداد این بورسیه‌ها تا سال ۲۰۱۱ میلادی ۵۰۰ بورسیه بود و از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ به ۱۰۰۰ بورسیه در سال افزایش یافت.

علاوه بر بورسیه‌های تمویل شده توسط دولت هندوستان، افغان‌ها با پول شخصی یا با بورسیه‌های فراهم شده از سوی سازمان‌های دیگر نیز برای تحصیل به هند رفته اند.

آمار سفارت افغانستان در دهلی جدید حاکی است که به صورت مجموعی در ۱۶ سال گذشته بیشتر از ۶۰ هزار دانشجوی افغان از دانشگاه‌های هند سند فراغت گرفته اند و در حال حاضر ۱۳۵۰۰ محصل افغان در هند مصروف تحصیل اند.