توافق امریکا و روسیه در مورد قطعنامه سوریه

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز پنج شنبه (4 میزان/ 26 سپتمبر) تایید کرد که بعد از هفته ها مذاکره با ایالات متحده امریکا بر سر قطعنامه تخریب سلاح های کیمیایی سوریه به توافق رسیده است. لاوروف به خبرنگاران در شورای امنیت گفت: «ما با ایالات متحده امریکا بر سر پیش نویس قطعنامه به تفاهم رسیده ایم». او جزییات بیشتری در این رابطه ارائه نکرد.

همه 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل شام پنج شنبه برای گفتگو در مورد این پیش نویس فرا خوانده شدند. هنوز زمان رای گیری در مورد این پیش نویس مشخص نشده است، اما یک مقام امریکایی گفته است که ممکن است شام جمعه این قطعنامه به رای گیری گذاشته شود.

این نخستین قطعنامه ای خواهد بود که از شروع ناآرامی های سوریه در ماه مارچ 2011 به این سو در مورد این کشور تصویب می شود. چین و روسیه، دو قدرت دارای حق ویتو در شورای امنیت، پیش از این سه قطعنامه مورد حمایت کشورهای غربی علیه بشار اسد رییس جمهور سوریه را رد کرده اند.

تلاش برای سازش

بعد از این که ایالات متحده امریکا و روسیه در مورد تصرف و تخریب سلاح های کیمیایی سوریه به توافق رسیدند، وزرای خارجه دو کشور بعد از دو هفته گفتگو در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک در مورد پیش نویس این قطعنامه به توافق رسیدند.

توافق مسکو و واشنگتن از حمله احتمالی نظامی ایالات متحده امریکا علیه رژیم بشار اسد جلوگیری کرد. ایالات متحده امریکا گفته بود شواهدی در دست دارد که نشان می دهد رژیم بشار اسد به تاریخ 20 آگست در حمله ای از گاز سمی استفاده کرده که منجر به کشته شدن 1400 تن گردیده بود. اما روسیه که متحد کلیدی بشار اسد است، تاکید کرده است که این گاز زهری از سوی شورشیان استفاده شده است.

یکی از نکته های مورد اختلاف در این قطعنامه، خواست ایالات متحده امریکا، بریتانیا و فرانسه برای گنجانیدن فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در آن بود. این فصل به شورای امنیت اجازه می دهد که در صورت نقض شرایط قطعنامه، تحریم هایی وضع کند یا دست به اقدام نظامی بزند. اما روسیه همواره با این امر مخالفت کرده است.

براساس یک کاپی از این پیش نویس که خبرگزاری رویترز به آن دست یافته، به نظر می رسد که قدرت های غربی از بسیاری خواست های مقدماتی شان در این قطعنامه صرف نظر کرده اند. هرچند این قطعنامه از نظر قانونی الزام آور است، اما زمینه ای برای تحریم یا اقدام نظامی اتوماتیک را مهیا نمی سازد.

براساس این پیش نویس، هرگاه سوریه در انجام تعهدات مندرج در این قطعنامه ناکام بماند، شورای امنیت می تواند مطابق فصل هفتم منشور ملل متحد دست به اقدام های تنبیهی بزند، اما چنین کاری نیاز به قطعنامه دوم دارد که در آن نیز روسیه حق ویتو دارد.