بمب و برقع؛ مقابله علیه خشونت با فکاهی

همراه با روزنامه ها و تلویزیونی هایی که هر روز خبرها و تصاویر بمبگذاری های انتحاری و ترورها را نشر می کنند، طنزپردازان پاکستان تلاش می کنند تا برخی از قصه های غم انگیز را به هجو و شوخی تبدیل کنند.

سعد هارون و سمیع شاه، دو فرد 33 ساله، توانسته اند در انترنت هزاران نفر هواخواه از داخل و خارخ از کراچی بیابند. کراچی، شهری که این دو طنزپرداز زندگی می کنند، در سال جاری شاهد کشته شدن بیش از یک هزار نفر در درگیری های قومی و سیاسی بوده است.

حملاتی که به جنگجویان طالبان و گروه های مرتبط با القاعده نسبت داده می شوند، در چهار سال گذشته بیش از 4700 کشته در پاکستان بر جای گذاشته اند.

هارون که در طنز نقش "تروریست" را بازی می کند، می گوید: "شما در همه خبرها می شنوید که تروریسم در پاکستان وجود دارد". او به شوخی می افزاید: «من به این مساله یک ثانیه باور ندارم، چرا که فلم های امریکایی می بینم و می دانم که تروریست ها در کجا ملاقات می کنند. تروریست ها همیشه در یک جایی ملاقات می کنند که به آن تشناب می گویند».

هارون ادامه می دهد: «هیچ تشناب های عمومی پاکستان را دیده اید؟ هیچ تروریستی که به خود احترام داشته باشد، به چنین جاهایی نمی رود».

هارون که پسر یک کارخانه دار نساجی است، در هنگ کنگ و ایالات متحده درس خوانده است. او پس از حملات 11 سپتمبر پیشه خانوادگی را ترک کرد و به دنبال علاقه خود یعنی، طنز و کمدی رفت. او می گوید: «من فکر کردم که کمترین خواست این است که ما به کمدی و فکاهی نیاز داریم».

اما حمله امریکا و متحدان اش به افغانستان سبب شد تا ناآرامی در پاکستان، این کشور مجهز به سلاح اتمی نیز افزایش یابد. یکی از بدترین حملات بمبگذاری موتر بینظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاکستان بود که در اثر آن 140 نفر در کراچی کشته شدند. بوتو دو ماه پس از آن حادثه در راولپندی ترور شد.

سمیع شاه در آن هنگام به عنوان تهیه کننده خبر در تلویزیون کار می کرد، اما مشاهده خرابی ها توسط کسانی با باورهای پوچ، سبب شد که او به کمدی و طنز روی بیاورد.

او می گوید: «من غرق خون بودم. من بسیار عصبانی بودم پس از آن (حادثه کراچی)... کبود شده بودم... و چند هفته نمی توانستم کاری انجام دهم. خنده دار است، پس از مرگ 140 نفر این تنها راهی بود که دریافتم چگونه عصبانیت خودم را از بین ببرم».

سمیع شاه نیز در یک دانشگاه امریکایی درس خوانده است. شغل اصلی او مدیریت یک شرکت تبلیغاتی در کراچی می باشد. او در مورد برنامه های طنز و کمدی اش می گوید: «من فکر می کنم خوب نیست که یک کشور به این گونه تسلیم (خشونت) شود. من نمی توانم چیز خنده داری در نومیدی بیابم».

هارون درباره دیگر محدودیت ها و ممنوعیت ها درباره طنز و شوخی می افزاید: «شما نمی توانید در مورد ارتش فکاهی بسازید، شما هرگز نمی توانید در مورد حزب جنبش متحده قومی فکاهی بسازید. جنبش متحده قومی بزرگترین حزب سیاسی در کراچی است که متهم به داشتن عاملان خشونت و قتل می باشد».

با این همه، در این کشور مذهب می تواند کمی به شوخی گرفته شود، آن چنانی که هارون در دوست داشتنی ترین تولیداتش نشان داده است. او یکی از آهنگ های مشهور روی اوربیسون به نام "زن زیبا" را به "زن برقعی" تبدیل کرده است.

هارون تصمیم گرفته است که گوشه های تاریک مسلمانان را به شوخی بگیرد. او شعر و آهنگی را تنظیم کرده است که به کنایه با معشوق و چادری اش شوخی می کند.

هارون می گوید: «برای من این یک راه بسیار جالب بود که درباره موضوع برقع گپ بزنم». او اعتراف می کند که این آهنگ باعث بروز درگیری در فامیل خودش هم شده است. هارون می افزاید: »مشکلی نیست، چرا که حداقل من توانستم درباره آن سخن بگویم».

در کشوری که بسیاری از نویسندگان درآمد اندکی دارند، هارون تصمیم گرفت که به طنز و فکاهی بپردازد، اما او حالا توانسته است به اندازه کافی هوادارانی در کراچی، دوبی و ایالات متحده داشته باشد.

طنز و شوخی چیزی بیشتر از خطر کردن است. آنها در سایه تهدید مرگ به سر می برند. اما در کشوری که هر گونه تیوری توطئه به قتل و خون می انجامد، برخی به این باورند که کمیدین ها و طنزپردازانی مانند هارون و سمیع شاه باعث تدوام خشونت می شوند.

مالک در روزنامه "دان" چاپ اسلام آباد در این باره نوشته است: « به نظر من این گونه برنامه های فکاهی، روش پنهانی برای جلوگیری از تغییراتی است که در شرایط  سردرگمی رشد نمی کند، و یک گریز خود سر از بنیادگرایان دولت می باشد».

اما هارون از کار خود دفاع می کند و می گوید: «وقتی که همه چیز ناامید کننده می شود، اگر مردمان زیادی در پایان روز به خانه بروند و بخندند و خوش شوند، این هدف نهایی من است. فقط خوش بودن».

فرانس پرس / عاصف حسینی

ویراستار: عارف فرهمند