بشردوست:درافغانستان ديوانه کراسي است نه دموکراسي.

گفتگوبا رمضان بشردوست نماينده منتخب کابل درولسي جرگه افغانستان.

دويچه ويله : آقاي بشردوست؛ شما طرحي را براي استقرارامنيت وثبات وبيرون رفت ازمشکل کنوني افغانستان به شوراي ملي، پيشکش کرديد. درقسمت آغازين طرح، شما خواهان اعلام حالت اضطرارشديد. فکرنمي کنيد حالت اضطرارخودش باعث تقويه وحمايت يک نظام ديکتاتوري مي شود؟

بشردوست : من فکرمي کنم زمان ما ازحمايت وتقويت نظام ديکتاتوري مي توانيم صحبت کنيم که دريک نظام دموکراسي زندگي کنيم که درافغانستان فعلاً چنين نيست.

درافغانستان امروز ازدموکراسي فقط نامش حاکم است وامروز درافغانستان تاجايي که من درجريان هستم وتاجايي که من مي دانم ديوانه کراسي حاکم است نه دموکراسي؛ وضربه اي که آقاي حامد کرزي به دموکراسي مي زند ضربه اي است که مجاهدين به اسلام زد وکمونيست ها به کمونيزم زدند. فعلاً درافغانستان حقوق بشرودموکراسي حاکم نيست . آيا شما خبرداريد که درزندان پلچرخي افغانستان صدها زنداني درزندان هستند، درحالي که دوران محکوميت آنها يک سال مي شود تمام شده است. اما هنوزدرزندان هستند. آيا شما درافغانستان امروز مي دانيد که شما مي توانيد يک نفررا مستقيم بکشيد وبعد برويد درارگان دولتي رشوه بدهيد وازفاميل مقتول درزندان مي رود وشما آزاد مي گرديد. کجاي اين دموکراسي است .

دويچه ويله : ا ما آقا ي بشردوست، اين طرح شما يک رو پوش براي د يکتا توران و حکومت خود مختارمي شود.

بشردوست : نه ؛ به شرط اين که ماده اي ديگر آن دربخش سياسي را،عملي کنيد. درماده ديگرش آمده است که تمام کساني که متهم به نقض حقوق بشردرافکارعمومي هستند،تمام کساني که ظالم هستند،دست به قتل مردم بي گناه افغانستان زده اند – چه در دوره شاهي چه در دوره جمهوري چه در دوره کمونيستها ، چه در دوره مجاهدين وچه دردوره طالب ها، اينها بايد ازصحنه سياسي افغانستان گم شوند. يعني مقدمه اي طرح را اگربتوانند جامه عمل بپوشانند بايد اين باشد که درصحنه سياسي افغانستان درقدرت سياسي افغانستان کساني قراربگيرند که دراين پنجاه سال اخيرهيچگونه حقوق بشررا نقض نکرده اند، هيچگونه قتل ،جنايت ،تجاوز، چورو چپاول نکرده اند . اين شرط اساسي آن است . درغيرآن مسلم است که اگريک ماده اش را بگيريم وماده ديگرش را نگيريم طرح را دگرگون مي شود.

دويچه ويله : آقاي بشردوست؛همانطورکه گفتيد؛ اين طرح شما بخشهاي مختلف دارد. دربخش ديپلماسي نکاتي اند بدون آن که راهکار داشته باشند. مثلاً بستن موقت سفارتهاي کشورهاي همسايه افغانستان ؛ درضمن عدم همکاري وقراردادهاي همکاريهاي اقتصادي تجارتي ، درحالي که بيشتراموال تجارتي ونيازهاي اوليه افغانستان ازاين کشورها وارد مي شوند ، چگونه اين عملي است؟

بشردوست: شمااگردرجريان باشيد ودرصحبتهاي که کشورهاي خارجي وبخصوص کشورهاي منطقه ، مي کنند؛ کشورهاي همسايه ما مطمئن اند ومسلم وثابت برايشان است که افغانستان درحال تبديل شدن به پايگاه دشمن آنها مي شوند. پاکستان فکرمي کند که افغانستان تبديل به پايگاه و وسيله اي دست هندوستان مي شود، ايران فکرمي کند که به آله دست پاکستان تبديل مي شود و...

درشرايط فعلي اگرما مي خواهيم که يک پاليسي واستراتيژي واضح وروشن داشته باشيم ؛ براي تمام همسايه ها بفهمانيم که افغانستان نمي خواهد وسيله دست يک کشورعليه کشورديگرباشد. ازطرف ديگر سفارتها درافغانستان، امروزيک وسيله ديپلماسي به مفهوم علمي آن نيست. يک وسيله ي توطئه ودسيسه و وسيله تمويل اين منطقه عليه آن منطقه ، اين قوم عليه آن قوم ، اين تنظيم عليه آن تنظيم است و ا فعلاً اينها نقش اساسي را درتشنج ودرجنگ داخلي افغانستان ايفا مي کنند. من فکرمي کنم تنها راه حلش اين است که با اين کشورها صحبت شود وبراي اين کشورها فهمانده شود که درشرايط فعلي ما نمي توانيم روابط ديپلماتيک معمولي داشته باشيم . بخاطري که افغانستان اين توان را ندارد ؛ وفهمانده شودکه اين به هيچ صورت به مفهوم دشمني با آنها نيست بلکه برعکس. دراينصورت من فکرمي کنم که ما هيچگونه مشکلي نمي توانيم با اينها داشته باشيم.

دويچه ويله : آقاي بشردوست ؛ شما دربخش اقتصادي هم اشاره داشتيد وگفتيد : " منع اخذ معاش کارمندان دولت ازمنابع خارجي چون سفارتها ، ان . جي . او ها و... درحالي که افغانستان با اين همه کمک هاي خارجي بامشکل اقتصادي روبرواست چگونه ممکن است که بدون اين کمک ها افغانستان بتواند روي پاي خودش بياستد؟

بشردوست: افغانستان امروزدرشرايط قراردارد که نه تنها بدون کمکهاي اينها افغانستان سرپاي خود ايستاده نمي تواند بلکه من مطمئن هستم که بدون کمک هاي اينها افغانستان فوراً سقوط مي کند. يعني اگراين کشورها کمک ها ي خودرا به تعليق درآورند دولت افغانستان درنيم ساعت سقوط مي کند.

همانطوراگرنيروهاي بين المللي افغانستان را ترک کنند من مطمئن هستم که افغانستان درنيم ساعت محل جنگهاي داخلي مي شود وبازکابل شاهد هزار راکت خواهد بود.

چيزي را که من گفتم به اين مفهوم است که امروز درافغانستان بعضي مقامات عالي دولتي ما را تاسطح روسا درسطح همکاران مستقيم آقاي کرزي ، مثل رييس دفترش و.... وجود دارند که اينها مستقيم ازمنابع خارجي معاش مي گيرند.

دويچه ويله : نمونه مي توانيد بگوييد ؟

بشردوست : بله ؛ بطورمثال شما اگردرجريان باشيد خانم فريبا نوا يک افغان بود که ازطرف آمريکا آمده بود وبراي يک موسسه تحقيقاتي درافغانستان تحقيق مي کرد.اودرجريان تحقيقاتش متوجه شد که يک مشاورآقاي حامدکرزي ازسفارت آمريکا 20 هزاردالرمعاش مي گيرد ودرعين حال همين مشاورکه افغان است ازبانک جهاني هم 20 هزاردالرمعاش مي گيرد. اين خانم فريبا نوا با سفارت آمريکا درتماس شده بود که آيا شما خبرداريد که اين افغان ازبانک جهاني هم ماهانه 20 هزاردالرمي گيرد؛ سفارت آمريکا گفته بود نه ماخبرنداريم . ازبانک جهاني پرسيده که آيا شما خبرداريد که اين افغان ازسفارت آمريکا معاش مي گيرد؛ بانک جهاني گفته بود که ما خبرنداريم وبعد خانم فريبا نوا با رياست دولت درتماس شده بود که آيا شما دراين باره معلومات داريد وخبرداريد ؛ آنها جواب نداده بودند.

دويچه ويله : آقاي بشردوست؛ يعني شما مي خواهيد بگوييد که فساد در خود ارگ وجود دارد ؟

بشردوست : چيزي که من مي خواهم که بصورت واضح ومشخص بگويم اين است ؛ وقتي که مثلاً يک مقام عالي دولتي کشور را يک منبع خارجي معاش مي دهد بدون اين که پول ازطريق بودجه دولتي افغانستان بگذرد اين مسلم است که اين افغان که ازسفارت معاش مي گيرد ازارگان هاي سازمان ملل معاش مي گيرد وازان . جي . او معاش مي گيرد اينها مستقيم براي آنها کارمي کنند. اين به اين مفهوم است که اينها استقلال خود را ندارند ومنافع اوکشورها را نسبت به منافع ملي افغانستان ترجيح مي دهند وما هيچ دليلي نداريم که اين اشخاص که ازفلان سفارت وازفلان ارگان معاش مي گيرد براي او ارگان غيرمستقيم کارنکند. چيزي که من مي خواهم اين است که کشورهاي جهان وجامعه بين المللي معاش که براي مقامات دولتي ما به عنوان کمک مي پردازند اين را بايد ازطريق بودجه افغانستان ازطريق دولت افغانستان بپردازند. مثلاً اين پول را به وزارت ماليه افغانستان تحويل بدهند که درحساب بانکي دولت افغانستان بيايد بعد ازطريق حکومت افغانستان اين پول ها پرداخته شوند. نه اين که يک مقام عالي دولتي ما مي رود در سفارت يک کشور از آنجا معاش مي گيرد. اين را فکرمي کنم که منافع ملي مارا صددرصد تهديد مي کند . اگرما مي خواهيم مثلاً با جاسوسي مبارزه کنيم ؛معاش افغانهاي را که براي کشورهاي خارجي کارمي کنند قطع کنيم.

دويچه ويله : يک جهان تشکرازشما.