ایا صوفیه: کلیسا، مسجد، موزیم و دوباره مسجد

اتحادیه اروپا از تغییر بنای معروف ایا صوفیه از موزیم به مسجد در استانبول ابراز تأسف کرد. از جمله سران کشور های یونان، قبرس و نیز کلیسای ارتودکس روسیه از این اقدام ترکیه انتقاد کرده اند.

جوزپ بورل، معاون رئیس کمیسیون اروپا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ناوقت های جمعه شب توضیح داد که تصامیم محکمه عالی ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهوراین کشور«تاسف آور» است. بورل افزود که ایا صوفیه دارای «ارزش قوی نمادین، تاریخی و جهانی» است. این بنای تاریخی به ترکیه یادآوری می‌کند که به عنوان «عضو مؤسس پیمان تمدن ها» مکلف به «حمایت از دیالوگ میان دینی و میان فرهنگی و مراقبت از مدارا و همزیستی» می باشد.

خانم کاترینا ساکلاروپولو رئیس جمهور یونان استفاده از بنای مقدس در استانبول را به عنوان مسجد یک «عمل عمیقاً تحریک آمیز علیه جامعه جهانی» خواند. او در یک پیام تویتری نوشت که این اقدام «به طور بیرحمانه ای به حافظه تاریخی توهین می‌ نماید و ارزش‌های مدارا را نابود می‌کند و روابط میان ترکیه و همه جهان متمدن را زهرآگین می نماید.»

نیکوس کریستودولیدس وزیر خارجه قبرس نیز تغییر ایا صوفیه به مسجد را محکوم کرد. او در تویتر ترکیه را به تخطی شدید مکلفیت های بین‌المللی متهم کرده نوشت که ایا صوفیه «نماد جهانی باور ارتودکسی» می باشد. کلیسای ارتودکس روسیه نیز از این اقدام ترکیه انتقاد کرد.

محکمه عالی ترکیه به روز جمعه، وضعیت بنای معروف و نماد شهر استانبول را به عنوان موزیم لغو کرد. اردوغان اندکی بعد از آن یک فرمان را در مورد کاربرد ایا صوفیه به عنوان مسجد امضا کرد.

او در یک بیانیه تلویزیونی اعلام کرد که در ۲۴ جولای نخستین مراسم نماز جمعه در ایا صوفیه برگزار خواهد شد. او همزمان تأکید کرد که دروازه این بنا برای همه انسان‌ها صرف نظر از اعتقادات شان باز و ورود به آن مجانی خواهد بود.

بنای ایا صوفیه (که در یونانی به معنی دانایی مقدس است) در قرن ششم میلادی توسط پادشاهان قلمرو روم شرقی (بیزانس) بنا شد و محل تاجگذاری پادشاهان مسیحی بیزانس بود. ایا صوفیه در سال ۵۳۷ میلادی به عنوان کلیسای ارتودکسی امپراطوری بیزانس افتتاح شد و به عنوان بزرگترین کلیسای مسیحیت شهرت داشت.

بعد از فتح قسطنطنیه، استانبول امروزی توسط ترکان عثمانی در سال ۱۴۵۳ با اعمار مناره ها به مسجد تغییر یافت. مصطفی کمال «اتاتورک» در جریان سکولارسازی حکومت ترکیه، در سال ۱۹۳۴ این مسجد را به موزیم تبدیل کرد.

در سال ۲۰۱۹ بیش از سه ملیون نفر از ایاصوفیه دیدار کردند. این بنا برای شمار زیادی از مسیحیان ارتودکس از نگاه اهمیت تاریخی، با کلیسای سن پیتروی کاتولیک ها در شهر واتیکان در روم قابل مقایسه است.

hm, nka (Kouparanis)