آيا با دستگيري رهبران طالبان سياست پاکستان دربرابر افغانستان تغييرکرده است

افغانستان يکي از فقير ترين کشور هاي جهان است. با آنهم دو اداره در آن حاکم اند: يکي ادارۀ رسمي که با نفوذ متفاوت از کابل هدايت ميشود، و ديگري، به اساس اطلاعات ناتو، ادارۀ غير رسمي موسوم به "حکومت سايه" است که از جمع 34 ولايت در 33 آن توسط طالبان شورشي تعيين شده است. ملا عبدالسلام، که حالا در پاکستان بازداشت شده است، در "حکومت سايه" طالبان سمت والي کندز را داشت. يعني در صورت به قدرت رسيدن طالبان او والي کندز ميشد.

مسؤوليت تأمين امنيت براي بازسازي در ولايت کندز را نيرو هاي آلماني بدوش دارند. اين مأموريت آلماني ها که نخست يک مأموريت صلح بود روز بروز به يک مأموريت جنگي تغيير شکل ميدهد. حملات گستردۀ طالبان شمال افغانستان را، که پس از سقوط حاکميت طالبان در سال 2001 نسبتاً آرام بشمار ميرفت، به ساحۀ جنگ مبدل ساخته است. توماس روتينگ معاون انستيتوت مستقل تحقيقاتي Afghan Analyst Network لا اقل از نگاه سياسي ملا عبدالسلام را مسؤول توسعۀ حملات بر ارتش آلمان ميداند. او ميگويد:

"کاملاً واضح است که منصوب شدن وي به عنوان والي کندز در "حکومت سايه" طالبان، هم باعث شده است که فعاليت هاي نظامي طالبان افزايش يافته اند."

گفته ميشود که ملا عبدالسلام تا 1200 تن را رهبري ميکرد. گرچه بازداشت وي ضربۀ سنگيني بر طالبان شمرده ميشود، اما آيا اين امر فعاليت هاي جنگي اين گروه را واقعاً تضعيف خواهد کرد؟ توماس روتينگ کارشناس امور افغانستان در اين رابطه ترديد دارد:

"تاکنون تجارب نشان داده اند که طالبان بسيار به سرعت توانسته اند جانشين افراد خاص و فرماندهان ارشد از دست رفتۀ شان را، که ملا عبدالسلام هم از چنين افراد است، تعيين کنند."

ملا عبدالسلام جزء شبکۀ ملا عبدالغني برادر بشمار ميرود. ملا برادر، فرد شماره دوم طالبان، هم چند روز قبل در پاکستان بازداشت شد. گفته ميشود که ملا سلام نزد ملا برادر ميرفت که در طول راه بدام افراد ادارۀ استخبارات پاکستان افتاد.

با بازداشت رهبران ارشد طالبان اين سؤال ايجاد ميگردد که آيا اسلام آباد تغيير سياست خود در برابر طالبان افغانستان را عملي ساخته است؟ زيرا در گذشته ادارۀ استخبارات پاکستان، آي اس آي، طالبان را حفاظت ميکرد. همه ميدانستند که اعضاي رهبري طالبان مخفيانه در شهر کويتۀ پاکستان بسر ميبرند.

پاول راجرز تحليلگر سياسي و کارشناس امور پاکستان به چنين تغيير سياست حکومت پاکستان باور ندارد. او ميگويد:

"من در موضعگيري افراد بلند رتبۀ نظامي و ملکي پاکستان در برابر رويداد هاي افغانستان، هيچ تغيير واقعي را نمي بينم. برعکس اين يقين آنها بيشتر ميگردد که پاکستان بايد نفوذ اعظمي خود را بالاي افغانستان داشته باشد."

اين نفوذ اعظمي در نتيجۀ مذاکرات مستقيم ميان حکومت افغانستان و طالبان احتمالاً تضعيف خواهد شد، در صورتيکه چنين مذاکراتي بدون اشتراک پاکستان صورت بگيرد.

ماتياس فان هاين/ صفي الله ابراهيم خيل

ويراستار: رسول رحيم