آموزگاری که قربانی خشونت است

خشونت عليه زنان در افغانستان امري نهادينه شده است. شايد کم نيستند زنان باسوادي که مورد خشونت قرار ميگيرند و هستند باسواداني که خشونت ميکنند. شکيبا، خانمي که در يکي از مکتبهاي کابل آموزگار است، يکي از نمونهها است. او خودش هم باسواد است، شوهرش نيز کارمند يک اداره دولتي و صاحب رتبه است. اين خانم معاش ماهواري که زندگي خودش را به صورت نسبي تامين کند نيز دارد، اما او يکي از قربانيان خشونت است.

شکيبا با رفتار خشونتآميز شوهرش عادت کرده بود، اما فکر ميکرد اين خشونت هم حد و اندازهاي دارد: «کارت با يک سيب به دست شوهرم بود. من چيزي برايش گفتم. به من گفت ميزنمت. من گفتم بزن، تو هميشه مرا مورد لت و کوب قرار داده اي».

شکيبا آنچه را باور نداشت و تصورش را نيز نميکرد، برايش اتفاق افتاد: «اصلاً فکرش را هم نميکردم که ناگهان با کارت به پايم زد و از پايم خون فواره کرد. روي ديوار تا حال لکههاي خون هويدا است».

اين خانم پنج سال است که عروسي کرده است و يک دختر سه ساله دارد. شوهرش زن دوم نيز دارد. شکيبا ماهانه نه هزار افغاني معاش ميگيرد، ولي به گفته همکاراناش، هميشه نان خشک ميخورد و همکارانش برايش لباس ميخرند، زيرا معاش اين خانم را شوهرش با خانم ديگرش مصرف ميکند. مدير مکتبي که شکيبا در آن معلم است، ميگويد وضعيت اين خانم اسفبار است.

شوهر شکيبا يک بار سر او را شکستانده است و بارها بر اثر ضرب و شتم شوهرش بدنش کبود شده است. او بارها از سوي شوهرش تهديد به مرگ شده است. از همه پنج سال زندگي مشترک، شکيبا فقط حسرت چند روز اول بعد از عروسي را ميخورد، روزهايي که هنوز محبت و عاطفه از زندگي خانوادگياش فرار نکرده بود. به زودي او دريافت که روياي شيرين زندگي مشترک برايش تيرهتر از آنچه است که بتوان تصور کرد.

بعد از عروسي، تنها دلبسته شکيبا دختر سه سالهاش است که از ديدار او نيز محروم شده است. «يک دختر دارم، از من گرفته به امباقم (زن دوم شوهر) داده. امباقم با اولادهايش بيش از حد بالاي اين دخترک ظلم ميکند. تمام همسايههاي ما خبر دارند».

قضيه شکيبا تنها مورد از چنين خشونتهايي نيست. او يکي از کساني است که شدت خشونت و نيز آگاهي و سواد خودش باعث شده است که به نهادهاي عدلي-قضايي و حقوق بشري مراجعه کند. عدم مراجعه به نهادهاي عدلي-قضايي يکي از دلايل گسترش خشونت عنوان ميشود، اما شکيبا با مراجعهاش به اين نهادها، نتيجهاي نگرفته است. «شوهرم چند بار قضيهاش را از ارگانهاي پوليس و عدلي به زور به نفع خود فيصله کرده است.»

کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان ميگويد در نيمه اول سال روان خورشيدي، 1162 قضيه خشونت عليه زنان را ثبت کرده است. پروين رحيمي، مسوول بخش حمايت و انکشاف حقوق زنان در دفتر ساحوي کابل اين کميسيون ميگويد 586 قضيه اين خشونتها در کابل اتفاق افتاده است که به هشتاد درصد همه اين قضايا رسيدگي شده است.

در آخرين مورد، شفاخانه چهار صد بستر قضيه اين خانم را به کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان ارجاع نموده است. شکيبا خواهان تطبيق عدالت و قانون است. او ميگويد: «ارگانهاي پوليس وعدلي افغانستان و کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان تا حال کاري برايم انجام داده نتوانسته اند».

مسول بخش حمايت و انکشاف حقوق زنان در دفتر ساحوي کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان در کابل، خشونت هاي اعمال شده بر شکيبا را تاييد ميکند. او ميگويد اين خانم مورد شکنجههاي شديد روحي قرار گرفته است و اکنون از لحاظ رواني دچار مشکل ميباشد.

خانم پروين رحيمي ميافزايد: «کميسيون مستقل حقوق بشر اين خانم را به دليل اسناد و شواهدي که در دست دارد، حق به جانب شناخته، حاضر به هر نوع حمايتهاي حقوقي و قانوني از او ميباشد».

خانم رحيمي ميافزايد: «زماني که ادعاهاي اين خانم ثابت گردد- البته شواهدي محکمه پسند لازم است که يک تعداد از شواهد را کميسيون با خود دارد - اول اين خانم در يک پناهگاه امن قرار داده ميشود».

او ميافزايد که در اولين قدم براي اين خانم مشاور حقوقي ميگيرند و اگر خانم تصميم قطعي به طلاق داشته باشد، در اين صورت برايش وکيل مدافع ميگيرند. اما صدها تن از کساني که با شکيبا همسرنوشت اند، نه از کميسيون مستقل حقوق بشر اطلاع دارند، نه به نهادهاي عدلي-قضايي رجوع ميتوانند و نه چارهاي ديگر دارند.

يادداشت: شکيبا نام مستعار اين خانم است.

امين بهراد، کابل

ويراستار: عارف فرهمند