Φεμινίστριες φυγαδεύουν Ρώσους αντιρρησίες

Όταν ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν κήρυξε τη χώρα σε μερική επιστράτευση η Λίλια Βεσεβάτοβα κοιμόταν ελάχιστα. Φίλοι και γνωστοί ζητούσαν τη βοήθειά της, ώστε να μπορέσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Η ίδια είναι συντονίστρια της φεμινιστικής αντι-πολεμικής οργάνωσης FAS και ζει στο μεταξύ στο Εριβάν, την πρωτεύουσα της Αρμενίας. Ήταν μια νέα αποστολή για την οργάνωση. «Δώσαμε συμβουλευτική υποστήριξη, αγοράσαμε εισιτήρια, ναυλώσαμε λεωφορεία και τους στεγάσαμε» αναφέρει η ίδια.

Η Βεσεβάτοβα μαζί με εκατοντάδες ακτιβίστριες που ανήκουν στην FAS, είτε στην Ρωσία είτε στο εξωτερικό, συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα. «Οι περισσότεροι άνδρες κατάφεραν να φύγουν μεταξύ 21ης και 26ης Σεπτεμβρίου» υπογραμμίζει η ίδια αναφέροντας πως κατάφερε να βοηθήσει περίπου 60 άνδρες να φύγουν από τη χώρα.  

Παρόμοιες αναφορές κάνει και η ακτιβίστρια της FAS Λέλια Νόρντικ. «Δεκάδες άτομα που ήθελαν να φύγουν από την χώρα ή να βοηθήσουν συγγενείς τους ήρθαν σε επικοινωνία. Αφού τους ενημέρωσα για τα δικαιώματά τους, τους έφερα σε επαφή με άλλους ακτιβιστές που μπορούσαν να οργανώσουν τη διαφυγή τους». Η ίδια σημειώνει πως υπάρχουν ακόμη άντρες που ετοιμάζονται να φύγουν από την χώρα.  

Η συντονίστρια Βεσεβάτοβα σημειώνει πως τα πρώτα άτομα που χρειάστηκε να ξεφύγουν, καθώς ήταν οι πρώτοι που απειλούνταν, ανήκαν στην ομάδα είτε των διεμφυλικών ατόμων είτε ήταν διαδηλωτές που είχαν συλληφθεί. Μέλη της οργάνωσης τούς παραλάμβαναν στα σύνορα Ρωσίας – Γεωργίας και έτσι μπορούσαν να διαφύγουν από την χώρα. Η ίδια είναι πεπεισμένη πως οι γυναίκες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών σήμερα καθώς οργανώνονται γρήγορα και αποτελεσματικά.  

Νομική, ψυχολογική και υλική υποστήριξη από το κίνημα 

Η αντιπολεμική οργάνωση FAS αποτελεί το σημαντικότερο επίτευγμα του φεμινιστικού κινήματος της Ρωσίας. Η πολιτική επιστήμων και διδακτορική φοιτήτρια Ναταλία Κοβιλιάγεβα στο Πανεπιστήμιο Τάρτου της Εσθονίας δηλώνει πως από τις αρχές του τρέχοντος έτους υπήρχαν στην Ρωσία 57 διαφορετικές φεμινιστικές οργανώσεις σε όλη τη χώρα, πολλές από τις οποίες εντάχθηκαν στη FAS την επομένη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.  

Σήμερα η FAS δραστηριοποιείται σε περίπου 100 πόλεις τόσο στην Ρωσία όσο και στο εξωτερικό και με πάνω από 40.000 οπαδούς στο Telegam τα μέλη της διαδηλώνουν κατά του πολέμου στο δρόμο φορώντας μαύρα μπλουζάκια, έχουν τεράστια παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα και εκδίδουν την εφημερίδα «Shenskaya Pravda» (Γυναικεία Αλήθεια). «Οι φεμινίστριες παρέχουν στους αντιρρησίες νομική, ψυχολογική και υλική υποστήριξη, τους βοηθούν να μετακινηθούν και φροντίζουν επίσης ακτιβιστές που είναι τραυματισμένοι» επισημαίνει η Κοβιλιάγεβα. 

Μέχρι πρόσφατα αρνητική η στάση για τις φεμινίστριες 

Οι ακτιβίστριες μπορούν να δημιουργήσουν το δικό τους σωματείο σε κάθε πόλη. «Αυτό καθιστά τη FAS πιο ευέλικτη και επιτρέπει νέες στρατηγικές, είναι σαν τη Λερναία Ύδρα, εάν κόψεις ένα κεφάλι δέκα μεγαλώνουν ξανά», δηλώνει η Ναταλία Κοβιλιάγεβα. Η ίδια πιστεύει πως ο τρόπος της FAS διαφοροποιείται από άλλες αντίστοιχες πρωτοβουλίες και πως «οι φεμινίστριες μιλάνε στον κόσμο με έναν τρόπο που μπορούν να κατανοήσουν».  

Ωστόσο, η ερευνήτρια παραδέχεται ότι η στάση απέναντι στις φεμινίστριες της Ρωσίας ήταν πάντα πολύ αρνητική. Μόνο λίγοι συνειδητοποιούν τι πραγματικά πρεσβεύουν. Κατά τη γνώμη της, η FAS έχει γίνει μια απτή πολιτική δύναμη που αντιτίθεται στον πόλεμο, την πατριαρχία, τον αυταρχισμό και την στρατοκρατία. «Ενώ το καθεστώς Πούτιν συνέτριψε άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης, κανείς δεν πήρε στα σοβαρά τις φεμινίστριες, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας της αντιπολίτευσης». 

Προτεραιότητα η ενημέρωση 

Η Λίλια Βεσεβάτοβα τονίζει πως πολλές ακτιβίστριες λόγω της συμμετοχής τους σε αντι-πολέμικές διαδηλώσεις τον Φεβρουάριο φυλακίστηκαν και εγκατέλειψαν την χώρα, καθώς φοβόντουσαν πως θα φυλακιστούν ξανά. «Αυτό μας επιτρέπει να συνεχίσουμε το έργο και τον συντονισμό μας» υπογραμμίζει η ίδια, η οποία σημειωτέον είχε φυλακιστεί δις. 

Στόχος της οργάνωσης τώρα είναι να ενημερωθούν οι υπόλοιποι άνδρες, ώστε να μην αντιδρούν όταν καλούνται από τη ρωσική κυβέρνηση για επιστράτευση. Ωστόσο η ίδια επισημαίνει πως τα στερεότυπα για το ανδρικό φύλο είναι ακόμα βαθιά ριζωμένα στη νοοτροπία πολλών ανθρώπων. Ακόμη και μητέρες αποκαλούν τους γιους τους δειλούς και λιποτάκτες αν δεν πάνε στον πόλεμο. Ενώ η συντονίστρια της FAS αναφέρει πως ουκ ολίγες φορές οι φεμινίστριες της Ρωσίας έχουν γίνει θύματα προσβολής από άνδρες. Η ίδια πάντως πιστεύει πως δεν είναι πρέπον να υπενθυμίζουμε σε κάποιον τι συνέβη στο παρελθόν, όταν αντιμετωπίζει τον θάνατο, και πως πίσω από κάθε έναν από τους άνδρες υπάρχουν μητέρες, γυναίκες αδερφές αλλά και παιδιά. 

Ιρίνα Σεβτάγιεβα 

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου