«Τερματικός σταθμός»… Γερμανία

Διαβάστε το πρώτο μέρος με τη φυγή του Αλί από τη Συρία μέσω Τουρκίας στη Βουλγαρία, κάνοντας κλικ εδώ.

Στην περίπτωση του Αλί και της οικογένειάς του η εκτίμηση του Τσιρπανλίεφ ήταν ακριβής.

«Θέλω να πάω στη Γερμανία, διότι εκεί σου παρέχουν υποστήριξη και πληρώνουν για την εκπαίδευσή σου. Θέλω να πάρω το πτυχίο μου και στη συνέχεια να φέρω την αγαπημένη μου από τη Συρία, ώστε να μπορέσουμε να παντρευτούμε και να κάνουμε οικογένεια», μας είπεο Αλί στις αρχές Ιουνίου, όταν ζούσε στην πόλη Καζανλάκ εν αναμονή των βουλγαρικών ταξιδιωτικών εγγράφων.

Πολλοί άλλοι πρόσφυγες έχουν αποφασίσει να κάνουν το ίδιο ταξίδι. Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του τρέχοντος έτους η Γερμανία καταχώρησε περίπου 3.850 Σύρους οι οποίοι αρχικά εμφανίζονταν στην βάση δεδομένων δακτυλικών αποτυπωμάτων της ΕΕ ως αιτούντες άσυλο στη Βουλγαρία, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών στο Βερολίνο.

Ο Αλί ήθελε να πάει στη Γερμανία, εν μέρει επειδή είχε ένα θείο που ζούσε ήδη εκεί. Αλλά το ταξίδι δεν ήταν εύκολο. Πρώτα απ’ όλα χρειαζόταν τα απαραίτητα έγγραφα από τις βουλγαρικές αρχές -μια διαδικασία που, όπως μας λέει, του πήρε οκτώ μήνες.

Η Κρατική Υπηρεσία για τους Πρόσφυγες χορηγεί έγγραφα ασύλου για τρία ή πέντε χρόνια. Ο Αλί ήταν τυχερός -του χορηγήθηκε η πενταετής άδεια που του επιτρέπει να ταξιδέψει χωρίς βίζα οπουδήποτε στην ΕΕ.

Οι κανόνες της ΕΕ αποσκοπούν στο να αποτρέψουν ανθρώπους που διεκδικούν ή έχουν λάβει άσυλο σε μια χώρα της ΕΕ, από τότε να πάνε να ζήσουν σε άλλη.

Εκείνοι που όπως Αλί παίρνουν το στάτους του πρόσφυγα σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ, πρέπει να παραμείνουν εκεί. Δεν πρέπει να υποβάλουν εκ νέου αίτηση για άσυλο σε άλλη χώρα της ΕΕ. Αλλά ο Αλί αποφάσισε να πάει στη Γερμανία ούτως ή άλλως και να υποβάλει και εκεί αίτηση ασύλου.

«Λάδωμα» για τους φύλακες των συνόρων

Ανησυχούσε εξαιτίας αναφορών στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με Σύρους που επαναπροωθούνταν στα σύνορα και έτσι δεν είχε αγοράσει κανονικό εισιτήριο από το αεροδρόμιο ή το σταθμό των λεωφορείων. Αντ' αυτού πλήρωσε ένα λαθρέμπορο, για τον οποίο ήταν γνωστό πως μετέφερε ανθρώπους από τη Βουλγαρία στη Γερμανία. Αυτός ήταν και ο λόγος του ταξιδιού του στην Αγορά των Κυριών στη Σόφια.

Ο Αλί αναγκάστηκε να δανειστεί χρήματα από συγγενείς και φίλους για το ταξίδι του, που διήρκεσε 35 ώρες μέσα σε ένα παλιό, κόκκινο μίνι βαν, που μετέφερε οκτώ άτομα. Το κόστος, 235 ευρώ ανά άτομο, συμπεριλαμβανομένων και των «λαδωμάτων» στα ρουμανικά και στα ουγγρικά σύνορα, μας είπε ο Αλί.

«Φοβηθήκαμε πραγματικά στα σύνορα, αλλά ο οδηγός χειρίστηκε τα πάντα πολύ σωστά. Απλά του δώσαμε τα χρήματα και αυτός τα παρέδωσε στους συνοριοφύλακες. Χωρίς ερωτήσεις», είπε περιμένοντας το δείπνο σε ένα κέντρο υποδοχής μεταναστών στο Ντόρτμουντ μια-δυο μέρες μετά την άφιξή τους στη Γερμανία.

Μετά από μια μέρα εκεί, οι οικογένεια Νατζάφ μεταφέρθηκε στη μικρή πόλη του Αϊζενχύτενστατ στην ανατολική Γερμανία, όπου θα καλούνταν σε συνέντευξη στο πλαίσιο των αιτήσεων χορήγησης ασύλου.

Αρχικά ο Αλί είχε σχεδιάσει να πει ότι του είχαν πάρει δακτυλικά αποτυπώματα στη Βουλγαρία, αλλά δεν έλαβε ποτέ οποιαδήποτε έγγραφα. Άλλαξε γνώμη όμως και αποφάσισε να παραδεχτεί πως πέταξε τα βουλγαρικά έγγραφά του στην εθνική οδό. Ήλπιζε πως η ιστορία της σύλληψής του από ισλαμιστές μαχητές θα έπειθε τις γερμανικές αρχές να του δώσουν άσυλο ούτως ή άλλως.

«Θέλω πολιτικό άσυλο, άρα θα είμαι ειλικρινής», μας είπε.

Καλές προθέσεις

Η Αΐσα Χατζάρ και ο σύζυγός της, Φαρίντ, που κατάγονται από την κατεστραμμένη εμπορική πρωτεύουσα της Συρίας, το Χαλέπι, λένε ότι προσπάθησαν κι αυτοί να είναι ειλικρινείς, αλλά αυτό δεν τους βοήθησε.

Αυτοί και τα τρία τους παιδιά, ένα αγόρι ηλικίας 12, ένα έφηβο κορίτσι και μια κόρη στα 20 της, έφτασαν στη Βουλγαρία λίγο πριν τον Αλί, τον Οκτώβριο του 2013, ακολουθώντας την ίδια διαδρομή.

Η Αΐσα, ο Φαρίντ και τα δύο μικρότερα παιδιά τους έφτασαν στη Γερμανία το Φεβρουάριο, καταχωρίστηκαν στο ίδιο κέντρο υποδοχής του Ντόρτμουντ και στάλθηκαν στην μικρή πόλη Γκελνχάουζεν κοντά στην Φραγκφούρτη. Η Μπεσάν, η 20χρονη κόρη τους, έμεινε αρχικά στη Σόφια, καθώς είχε βρει δουλειά εκεί, αλλά ενώθηκε και πάλι με την οικογένεια τον Απρίλιο.

H ζωή στο Γκελνχάουζαν, μια γραφική κωμόπολη με ξύλινα σπίτια με κατάλευκους τοίχους, είναι πολύ καλύτερη συγκρινόμενη με αυτή στη Βουλγαρία, όπου οι αιτούντες άσυλο λαμβάνουν 65 λέβα (περίπου 33 ευρώ) το μήνα από το κράτος για όσο διαμένουν στους καταυλισμούς.

Οι γερμανικές αρχές έχουν παραχωρήσει στην οικογένεια ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων σε ένα κτίριο που στεγάζει και άλλους πρόσφυγες. Το κράτος πληρώνει το ενοίκιο και τους δίνει συνολικά περίπου 1.100 ευρώ το μήνα για ψώνια και άλλα έξοδα.

Η Αΐσα, μια ευγενική γυναίκα στα 40 της, η οποία φοράει μαντίλα και συχνά μιλά για τις αρετές του Ισλάμ, μοιράζει το χρόνο της μεταξύ του μαγειρέματος για την οικογένειά της και την περιήγηση σε θρησκευτικές σελίδες στο Facebook. Ο Ζακαρίγια, ο γιος τους, πέρασε το καλοκαίρι παίζοντας με το τάμπλετ και πηγαίνοντας στην τοπική πισίνα.

Η Μπεσάν, η οποία έχει ένα μεταδοτικό γέλιο, γνώρισε έναν νεαρό σύρο που ζήτησε από τον πατέρα της την άδεια να την παντρευτεί. Ο Φαρίντ, ένας ήρεμος άνθρωπος κοντά στα 50, με γκρίζα μαλλιά μέχρι τους ώμους, συμφώνησε.

Μια ντόπια συνταξιούχος είχε ξεκινήσει να επισκέπτεται το σπίτι, προσφέροντας δωρεάν μαθήματα γλώσσας, ενώ διηγούνταν και ιστορίες για τη Γερμανία.

Αλλά μια επιστολή τον Ιούνιο από τη γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Προσφύγων ήρθε να ρίξει σκιές στη νέα τους ζωή. Το αίτημά τους για άσυλο απορρίφθηκε, δεδομένου ότι είχαν ήδη γίνει δεκτοί στη Βουλγαρία.

Ξόδεψαν πάνω από 1.000 ευρώ σε δικηγορικές αμοιβές, αλλά ούτε αυτό βοήθησε. Το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή τους κατά της απόφασης.

«Τώρα μπορούν να μας στείλουν πίσω στη Βουλγαρία ανά πάσα στιγμή», είπε η Αΐσα από την κουζίνα, παίζοντας αγχωμένη με τα δάκτυλά της.

Ζώντας μέσα στην αβεβαιότητα

Στην πραγματικότητα συχνά αποφεύγεται να στέλνονται οι άνθρωποι από τη Γερμανία πίσω στη χώρα όπου υπέβαλαν αρχικά αίτηση ασύλου. Μεταξύ 200 και τα 300 αιτήσεις ασύλου απορρίφθηκαν από την περιοχή Γκελνχάουζεν στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οι περισσότεροι αιτούντες ενημερώθηκαν πως θα πρέπει να επιστρέψουν στην Ιταλία. Ωστόσο, μόνο ένας έχει όντως σταλεί πίσω, σύμφωνα με έναν τοπικό αξιωματούχο.

«Και όταν δύο, τρία, τέσσερα, 10, 20 ή 100 άτομα σταλούν πίσω στην Ιταλία, έρχονται και πάλι -θα επιστρέψουν στη Γερμανία», είπε ένας αξιωματούχος, ο οποίος δέχτηκε να μιλήσει υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Στη συνέχεια η ίδια διαδικασία θα ξεκινήσει από την αρχή».

Πέρυσι η Γερμανία επαναπροώθησε Σύρους στη Βουλγαρία σε μόλις επτά περιπτώσεις, σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών. Οι υποθέσεις αυτές διευθετήθηκαν στα πλαίσια του Κανονισμού του Δουβλίνου (μεταξύ των κρατών της ΕΕ), που αφορά τα άτομα που ζητούν άσυλο σε μια χώρα και στη συνέχεια πηγαίνουν σε μια άλλη.

Η εφαρμογή του μέτρου αυτού γίνεται σε λίγες περιπτώσεις λόγω νομικών, γραφειοκρατικών και πολιτικών λόγων, σύμφωνα με κάποιους εμπειρογνώμονες σε θέματα μετανάστευσης.

Άνθρωποι όπως ο Αλί και η Aΐσα ανήκουν σε άλλη κατηγορία -τους έχει ήδη χορηγηθεί άσυλο από μια χώρα της ΕΕ και έχουν τη δυνατότητα να μείνουν σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ για διάστημα έως και τριών μηνών σαν τουρίστες. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα η Γερμανία μπορεί να επιχειρήσει να τους επαναπροωθήσει στη Βουλγαρία, αν και ενδέχεται να είναι σε θέση να λάβουν νομικά μέτρα για να αποτραπεί κάτι τέτοιο, υποστηρίζοντας πως σε μια τέτοια περίπτωση τα ανθρώπινα δικαιώματά τους θα παραβιάζονταν.

Έτσι, οικογένειες όπως του Αλί και της Αΐσα πρέπει να ζουν με την αβεβαιότητα, παράλληλα με το άγχος και τη θλίψη του να είναι πρόσφυγες πολέμου μακριά από την πατρίδα τους.

Μετά από ένα μήνα στο Αϊζενχύτενστατ ο Αλί εξήρε το σεβασμό που του έδειξαν οι γερμανικές αρχές, αλλά είπε ότι αισθανόταν πως οι άνθρωποι ήταν πιο ψυχροί από ό,τι στην πατρίδα του. Είχε αποφασίσει αναβάλει τα σχέδιά του για σπουδές, ενώ του έλειπε και η κοπέλα του.

«Τώρα θέλω να πάρω το άσυλο και να βρω μια αξιόπιστη δουλειά, ώστε να μπορώ να την φέρω εδώ και να παντρευτούμε. Μετά μπορώ να τελειώσω τις σπουδές μου», έγραψε σε ένα μήνυμα στο Facebook.

Πάντως, ένα πράγμα δεν έχει αλλάξει: η αποφασιστικότητά του να παραμείνει στη Γερμανία, ακόμη και αν η αίτησή του για άσυλο απορριφθεί. «Αυτό είναι το τέρμα του δρόμου», επέμεινε. «Εγώ δεν γυρίζω πίσω».

Krasimir Yankov