Τα Τέμπη, οι ευθύνες και η ατιμωρησία

Ένας χρόνος συμπληρώθηκε χθες (28 Φεβρουαρίου) από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, με απολογισμό 57 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Σε ανταπόκριση από την Ελλάδα ο δημοσιογράφος Κρίστιαν Σούμπερτ της Frankfurter Allgemeine Zeitung φιλοξενεί τις σκέψεις επιζώντων και συγγενών των θυμάτων της τραγωδίας.

«Στα λόγια της καταλαβαίνει κανείς τον θυμό, την απελπισία, την παραίτηση, τον κυνισμό: εάν γνώριζε πόσο επικίνδυνο είναι το ταξίδι μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δεν θα εμπιστευόταν το τρένο ούτε για να στείλει λαχανικά, λέει η παιδίατρος Μαρία Καρυστιανού, η οποία πριν από έναν χρόνο έχασε την 20χρονη κόρη της στο χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ελληνική ιστορία.

[…] "Η συγκάλυψη της αλήθειας για το έγκλημα αυτό είναι προσβολή προς τα παιδιά μας”, δηλώνει μία άλλη μητέρα, που έχασε επίσης την κόρη της στην τραγωδία. "Στο τέλος θα φταίμε εμείς που επιβιβαστήκαμε στο τρένο”, λέει από την πλευρά της η νεαρή επιζήσασα Ευδοκία Τσαγκλή. Η ίδια επιβίωσε με τραυματισμούς από τη μετωπική σύγκρουση, αλλά δεν τρέφει ιδιαίτερες ελπίδες πως η έρευνα για το δυστύχημα θα γίνει σωστά και θα τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι».

Ανθρώπινο λάθος ή σωρεία ελλείψεων;

Η τραγωδία αποδόθηκε αρχικά στο ανθρώπινο λάθος, όπως επισημαίνει όμως ο Γερμανός δημοσιογράφος «κανείς δεν θέλει να πιστέψει πως αυτός ήταν ο αποκλειστικός λόγος. Αυτό που συνέβη κοντά στα Τέμπη, έναν οικισμό τριάντα χιλιόμετρα βόρεια της Λάρισας,  ήταν "ένα έγκλημα”, τονίζει η ΑΔΕΔΥ, η οποία κάλεσε και σε απεργία ανήμερα της επετείου του δυστυχήματος, ζητώντας ταυτοχρόνως και υψηλότερες απολαβές για τους εργαζομένους», συνεχίζει ο Κρίστιαν Σούμπερτ στη F.A.Z.

«Έπειτα από διαμαρτυρίες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης άλλαξε και αυτός γρήγορα την αρχική του θέση περί ανθρώπινου λάθους. Η γενικότερη εκτίμηση είναι πως το δυστύχημα ήταν αποτέλεσμα μίας σειράς βαθιά ριζωμένων αποτυχιών του συστήματος, από τις οποίες η Ελλάδα υποφέρει εδώ και καιρό, όπως είναι η διαφθορά, ο νεποτισμός, η τσαπατσουλιά, οι πεπαλαιωμένες δομές και η σχετική με τις αρμοδιότητες σύγχυση που επικρατεί στις δημόσιες υπηρεσίες».

«Ευθύνη φέρονται να έχουν ακόμη και ανώτατα πολιτικά στελέχη – μέχρι και δύο πρώην υπουργοί Μεταφορών – ή τουλάχιστον αυτό πιστεύει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. […] Υπάρχουν βάσιμες υποψίες πως έχουν τελεστεί ποινικά αδικήματα σχετικά με τον μη εκσυγχρονισμό του σιδηροδρόμου της χώρας και μάλιστα αυτές βαρύνουν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος λίγο μετά την τραγωδία υπέβαλε την παραίτησή του, όπως και τον προκάτοχό του Χρήστο Σπίρτζη, που βρέθηκε στο αξίωμα με την αριστερή κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα».

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θέλησε να φέρει τους υπευθύνους ενώπιον της δικαιοσύνης, «βάσει του ελληνικού Συντάγματος όμως μόνο η Βουλή μπορεί να διώξει νυν και πρώην μέλη της ελληνικής κυβέρνησης – η Δικαιοσύνη δεν έχει τέτοια εξουσία ούτε στην Ελλάδα ούτε και σε επίπεδο Ε.Ε. Αυτή η εκτεταμένη ασυλία αποτελεί εδώ και καιρό πεδίο διαμάχης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ελληνικής κυβέρνησης», τονίζει η εφημερίδα της Φρανκφούρτης.

Στο σημείο όπου έλαβε χώρα το σιδηροδρομικό δυστύχημα συγκεντρώθηκαν το περασμένο Σάββατο συγγενείς των θυμάτων και πολλοί φοιτητές για να καταθέσουν λουλούδια και να κρεμάσουν φωτογραφίες των νεκρών. (...) Η παιδίατρος Καρυστιανού δηλώνει πως θα συνεχίσει να αγωνίζεται για δικαίωση – προσθέτο«ντας πως δεν έχει να χάσει τίποτα πια».

«Τραγικό ρεκόρ»: Οι γυναικοκτονίες στην Τουρκία

Μεταξύ Τρίτης και Τετάρτης (27 και 28 Φεβρουαρίου) καταγράφηκαν στην Τουρκία οκτώ γυναικοκτονίες – σε διάστημα δηλαδή μόλις 24 ωρών.

«Οι γυναικοκτονίες έλαβαν χώρα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Τουρκίας, από τη Σμύρνη, στις ακτές του Αιγαίου, μέχρι την Κωνσταντινούπολη και το Ερζερούμ, στα ανατολικά της χώρας. […] Οι φερόμενοι ως δράστες είναι είτε νυν είτε πρώην σύζυγοι, ενώ μία εκ των γυναικών δολοφονήθηκε από τον πατέρα της», παρατηρεί η tageszeitung, που κάνει λόγο για ένα «τραγικό ρεκόρ» .

«Η οργάνωση "Σταματάμε τις γυναικοκτονίες”, που από το 2010 καταγράφει τις δολοφονίες γυναικών και παρέχει υποστήριξη σε θύματα οικογενειακής βίας, υποστηρίζει ότι δεν είναι τυχαίο που δολοφονήθηκαν τόσες γυναίκες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Αντιθέτως, η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης: "Οι γυναίκες σκοτώνονται μέσα στις ίδιες τις οικογένειές τους, επειδή υποτίθεται ότι βλάπτουν το ιδεώδες της "ιερής οικογένειας” που προπαγανδίζει η κυβέρνηση. "Σε μία εποχή όπου η κυβέρνηση αμφισβητεί τα ατομικά, πολιτικά μας δικαιώματα, μπορεί να ανά πάσα στιγμή να σκοτωθεί μία γυναίκα”».

Το 2021 η Τουρκία αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Από την πλευρά τους «ο Ερντογάν και οι υπουργοί του ισχυρίζονται πως η Τουρκία δεν έχει ανάγκη κάποια διεθνή σύμβαση και πως είναι σε θέση να προστατέψει επαρκώς τις γυναίκες μέσω της εθνικής νομοθεσίας της». Τα στοιχεία ωστόσο φαίνεται να διαφωνούν: από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν συμβεί περισσότερες από 1.700 γυναικοκτονίες στην Τουρκία.