Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας: Μια στο καρφί και μια στο πέταλο

Η έκθεση χαρακτηρίστηκε αντικειμενική γιατί επιχειρείται μια διττή προσέγγιση της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, δηλαδή μια θετική ατζέντα για την αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ παράλληλα όλες οι επιλογές, μεταξύ των οποίων και ενδεχόμενες κυρώσεις, παραμένουν στο τραπέζι.

Προτάσσουμε μια θετική ατζέντα με την Τουρκία, αλλά διατηρούμε όλες τις εναλλακτικές στο τραπέζι, ανέφερε μετά τη συνεδρίαση ο κ. Μπορέλ, προσθέτοντας ότι από τον περασμένο Δεκέμβριο διαπιστώνουμε κάποια θετικά σημάδια στην τουρκική συμπεριφορά προς την κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης και κυρίως την αναστολή των γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και την αποφυγή επιθετικής ρητορικής. Ωστόσο, όπως είπε, η διαδικασία της αποκλιμάκωσης είναι εύθραυστη και η προσπάθεια πρέπει να είναι διαρκής.

Πάντως, ο κ. Μπορέλ εμφανίστηκε ιδιαίτερα επικριτικός σε σχέση με την εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία, καταδικάζοντας τις τελευταίες ενέργειες της Άγκυρας, τόσο σε σχέση με τις απειλές εναντίον του φιλοκουρδικού κόμματος της αντιπολίτευσης HPD, όσο και για την αποχώρηση της χώρας από την σύμβαση της Κωνσταντινούπολης κατά της βίας εναντίον των γυναικών. Όπως είπε, ενέργειες σαν αυτές απομακρύνουν την Τουρκία από τον σωστό δρόμο και πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Η ελληνική προσέγγιση

Από την πλευρά του, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, δήλωσε ότι η έκθεση είναι θετική, επειδή προσλαμβάνει σωστά την Τουρκία ως πρόβλημα που αφορά το σύνολο της ΕΕ και για αυτό προτείνει τη διπλή ατζέντα, δηλαδή θετικά μέτρα μεν, αλλά και τη δυνατότητα κυρώσεων αν η Άγκυρα διολισθήσει στην απαράδεκτη παραβατική συμπεριφορά. Μεταξύ των ενδεχόμενων περιοριστικών μέτρων που αναφέρονται στην έκθεση και θα μπορούσαν να επιβληθούν στην Τουρκία, αν έχει στο μέλλον παραβατική συμπεριφορά, είναι κυρώσεις εναντίον φυσικών και νομικών προσώπων,  που συμμετέχουν σε δραστηριότητες γεώτρησης στη Μεσόγειο, περιορισμοί στην οικονομική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), αλλά και άλλα μέτρα στους τομείς του τουρισμού και της ενέργειας.

Αναφορικά με τη λεγόμενη θετική ατζέντα για την αναθέρμανση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, θα μπορούσε να εφαρμοστεί κατά τρόπο τμηματικό και θα εξαρτηθεί από κατά πόσον η Τουρκία θα δείξει εποικοδομητική συμπεριφορά τους επόμενους μήνες. Το σημαντικότερο από τα μέτρα αυτά θα μπορούσε να είναι ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, τον οποίο επιδιώκει η Άγκυρα τα τελευταία χρόνια, καθώς και η ανανέωση της συμφωνίας στο προσφυγικό.

Και τώρα στην τηλεδιάσκεψη κορυφής

Πάντως, στη έκθεση υπάρχουν και ελλείψεις, τις οποίες επισήμανε στην παρέμβασή του ο κ. Δένδιας. Όπως είπε, στην έκθεση γίνεται σαφής αναφορά για τις υπερπτήσεις ελληνικού εδάφους, όμως δεν υπάρχει ευρύτερη αναφορά στο γεγονός ότι η Τουρκία έχει επανειλημμένα παραβιάσει την συμφωνία για το δίκαιο της θάλασσας. Επίσης, δεν υπάρχει αναφορά στη χρησιμοποίηση από την Άγκυρα της απειλής πολέμου δηλαδή του «casus belli», κάτι που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Η έκθεση θα αποτελέσει τη βάση της συζήτησης για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας που θα γίνει στην τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών, την Πέμπτη και Παρασκευή, ενώ θα εκδοθούν και συμπεράσματα που θα δίνουν κατευθύνσεις για την επόμενη μέρα.

Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες