Σε κλίμα «καταιγίδας» η συνάντηση EE-Tουρκίας στη Βάρνα

Και οι δύο πλευρές έχουν βάλει ψηλά τον πήχη και θέλουν να επιτύχουν τα μέγιστα, αλλά όχι όμως απαραίτητα προς την ίδια κατεύθυνση. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τη σημερινή συνάντηση της Βάρνας ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία τόσο δύσκολη. Από πλευράς ΕΕ δεν υπάρχουν αυταπάτες. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Κορυφής Ντόναλντ Τουσκ το επανέλαβε πολλές φορές τις προηγούμενες ημέρες. Αλλά και ο Βούλγαρος πρόεδρος Μπόικο Μπορίσοφ, που είχε και την πρωτοβουλία της συνάντησης, έσπευσε να διευκρινίσει ότι η σημερινή μέρα θα είναι πολύ δύσκολη.

«Η Τουρκία απομακρύνεται από τις αξίες της ΕΕ»

Ο κατάλογος θεμάτων είναι μακρύς: μεταξύ αυτών η προσφυγική συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, οι τουρκικές επιχειρήσεις στην Συρία, η «κλινικά νεκρή» υποψηφιότητα της χώρας στην ΕΕ και η διάβρωση των δομών του κράτους δικαίου μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο του 2016. Σχεδόν 9 δις ευρώ έχει εμβάσει από το 2007 η ΕΕ στη χώρα στο πλαίσιο του προενταξιακού διαλόγου, αλλά πολλά πρότζεκτ είτε δεν έγιναν είτε έμμειναν στη μέση, όπως λέει στη γερμανική ραδιοφωνία DLF ο Ντένις Βέρνερους από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. «Επί τη βάσει των δέκα αυτών χρόνων, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι στον τομέα διοίκησης των τουρκικών υπηρεσιών δεν έχει γίνει καμιά πρόοδος, ότι καταγράφονται καθυστερήσεις. Αυτό ισχύει κυρίως στον τομέα του κράτους δικαίου της χώρας, όπου συστηματικά πρότζεκτ που έχουν να κάνουν με τη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του τύπου είτε παρεμποδίζονται είτε δεν προχωρούν σωστά».

Τo δίλημμα της ΕΕ είναι μεγάλο. Από τη μια η Τουρκία αποτελεί χώρα-κλειδί στην προσφυγική κρίση, από την άλλη η πολιτική Ερντογάν από το αποτυχημένο πραξικόπημα και μετά απομακρύνει τη χώρα του έτη φωτός από την ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε συνέντευξή του στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας die Welt ο καγκελάριος της Αυστρίας Ζεμπάστιαν Κούρτς ζήτησε να σταματήσουν οι προενταξιακές διαπραγματεύσεις, «Η Τουρκία απομακρύνεται εδώ και χρόνια από την ΕΕ και τις αξίες της» είπε ο Ζ. Κουρτς, κάτι που προφανώς ασπάζονται πολλοί, αν όχι όλοι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των χωρών-μελών της ΕΕ.

«Να τραβήξουμε τους μοχλούς»

Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Σκα Κέλερ ζήτησε από την Κομισιόν να πάρει ξεκάθαρη θέση. «Χρειαζόμαστε άμεσα μια καθαρή γραμμή της Κομισιόν αλλά και των κρατών μελών απέναντι στην Τουρκία. Διότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα είναι καταστροφική, γι αυτό θα πρέπει να τραβήξουμε τους μοχλούς που διαθέτουμε». Εάν η ΕΕ θα τραβήξει απόψε αυτούς τους μοχλούς στη Βάρνα, μένει να φανεί. Κανείς από τους σημερινούς πρωταγωνιστές δεν έχει συμφέρον από τυχόν εκτροχιασμό των συζητήσεων.

Για την Τουρκία η ΕΕ, παρά τις κραυγές Ερντογάν, παραμένει σημαντικός εμπορικός εταίρος και για τις Βρυξέλλες η Άγκυρα αναντικατάστατη στην καταπολέμηση της προσφυγικής κρίσης. «Η Βάρνα θα δώσει την ευκαιρία στις δύο πλευρές να επανεκκινήσουν τον μεταξύ τους διάλογο ακόμη κι αν δεν επέλθει καμιά ουσιαστική πρόοδος» θεωρεί η Ζάνα Ζομπούρ από το Κέντρο Διεθνών Σπουδών και Έρευνας CERI.

Ειρήνη Αναστασοπούλου (afp, DLF)