Σαν σήμερα έπεσε το Τείχος του Βερολίνου

9 Νοεμβρίου 1989 - 9 Νοεμβρίου 2017. Άλλη μια επέτειος από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Ο ενθουσιασμός της ιστορικής εκείνης ημέρας στο Ανατολικό και Δυτικό Βερολίνο είναι ακόμη έντονος στις μνήμες πολλών. Σήμερα, 28 χρόνια μετά, η συζήτηση για τη σχέση Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας είναι ακόμη επίκαιρη. Πρόσφατα αφορμή για να ανοίξει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση έδωσε με μια δήλωσή του ο Τόμας Γκρούγκερ, διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πολιτικής Αγωγής (BpB). Είπε χαρακτηριστικά ότι μέχρι σήμερα οι οικονομικές ελίτ της σημερινής Δυτικής Γερμανίας εξακολουθούν να κατέχουν την κυρίαρχη θέση στη γερμανική πολιτική ζωή. Σε συνέντευξή του στην Berliner Zeitung έκανε επίσης λόγο για «πολιτισμική αποικιοκρατία» της Δυτικής Γερμανίας, αναφερόμενος σε μια έκθεση που αφορά το πόσο μακριά από τις πολιτικές διαδικασίες και θεσμούς νιώθουν σήμερα οι πολίτες στη Γερμανία.

Ωστόσο τα επιχειρήματα του Γκρούγκερ αντέκρουσε κατηγορηματικά από την πλευρά του το Ίδρυμα για τη Μελέτη της Δικτατορίας στην πρώην Αν. Γερμανία. Σύμφωνα με την επικεφαλής του, Άννα Καμίνσκι, πρόκειται μόνο για ένα κλισέ του παρελθόντος που συμβάλει μόνο στο να πυροδοτεί ξανά παλιά πάθη. «Η καταγωγή ανάγεται σε πρόβλημα, μειώνοντας τις προσδοκίες των πολιτών και αυξάνοντας τη δυσαρέσκειά τους», ανέφερε η ίδια στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων. Όμως ποια είναι η κατάσταση στην πραγματικότητα;

Πόσο κοντά είναι σήμερα τα δυτικά με τα ανατολικά κρατίδια;

Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας στο τέλος του 2016, σε σύνολο 82,1 εκατομ. πολιτών μόλις τα 16,2 εκατομ. ζούσαν στα κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας και στο πρώην ανατολικό Βερολίνο. Φαίνεται λοιπόν να αποτελούν τη μειοψηφία. Γιατί λοιπόν γίνεται ακόμη μέχρι σήμερα τόσος λόγος; Πρόσφατα η καγκελάριος Μέρκελ έκανε λόγο για διαφορές που εξακολουθούν να χωρίζουν δυτικά και ανατολικογερμανικά κρατίδια, καθώς επίσης και για ειδικά κονδύλια που πρέπει να διατεθούν στην ανατολική Γερμανία. Τα θέματα αυτά βρίσκονται και στην διαπραγματευτική ατζέντα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Σε κάθε περίπτωση πάντως τα ανατολικογερμανικά κρατίδια έχουν ακόμη ιδιαιτερότητες, για παράδειγμα στο θέμα των φορολογικών εσόδων, των μισθών ή των συντάξεων. Παρόλο που από το 1989 το επίπεδο ζωής έχει βελτιωθεί αισθητά και η ανεργία έχει μειωθεί, πολλοί Γερμανοί των ανατολικών κρατιδίων εξακολουθούν να νιώθουν μειονεκτικά. Ακόμη πολλοί αισθάνονται ότι οι Γερμανοί της Δυτικής Γερμανίας τους ξεχνούν ή απλώς δεν ενδιαφέρονται γι αυτούς. Σύμφωνα με την υπ. Κοινωνικής Ένταξης του κρατιδίου της Σαξονίας Πέτρα Κέπινγκ (SPD) από την εποχή της πτώσης του Τείχους μέχρι σήμερα, πολλοί εξακολουθούν να μην παίρνουν στα σοβαρά τα προβλήματα των Ανατολικογερμανών.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ινσιτούτου Forsa του 2011, το αίσθημα ενότητας που νιώθουν οι Γερμανοί της Δυτικής Γερμανίας με τους συμπολίτες τους της Ανατολικής δεν έχει βελτιωθεί πολύ σε σχέση με το παρελθόν. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι το 55% των πολιτών στη Δυτική Γερμανία δηλώνει ότι οι διαχωριστικές γραμμές εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ στα ανατολικά κρατίδια το ίδιο ποσοστό ανέρχεται στο 45%.

Γιούτα Σουτς / Δήμητρα Κυρανούδη