Μέσα από την κατάψυξη περνά η αποκατάσταση ιστορικών βιβλίων

Πριν από περίπου 2 μήνες, στις 3 Μαρτίου, στις 2 μμ έγινε το ασύλληπτο στην πόλη της Κολωνίας. Μέσα σε λίγα λεπτά το κτίριο που στέγαζε το Ιστορικό Αρχείο της πόλης κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Αιτία, όπως αποδείχτηκε, τα υπόγεια έργα επέκτασης του μετρό. Πλάι στα δύο θύματα η πόλη θρηνεί χιλιάδες ιστορικά ντοκουμέντα και παλιά βιβλία, τα οποία σκίστηκαν, λερώθηκαν ή καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι υπεύθυνοι των αρχείων της Κολωνία απευθύνθηκαν στην υπηρεσία αποκατάστασης βιβλίων και εγγράφων του Βερολίνου ζητώντας την συμβολή της.

Αποκατάσταση… στους 18 βαθμούς υπό το μηδέν

Ποια όμως είναι η διαδικασία που ακολουθούν οι ειδικοί του Βερολίνου για να σώσουν όποια από τα παλιά βιβλία δεν καταστράφηκαν εντελώς; Η Μάργκρετ Πόλατσεκ εξηγεί στο παράδειγμα ενός βιβλίου που βρίσκεται σε κακή κατάσταση: «Είναι δεμένο με περγαμηνή. Συνεπώς έπρεπε πρώτα να το τυλίξουμε σε μεγάλους επιδέσμους έτσι ώστε να μην φουσκώσει και χάσει την δομή του. Στη συνέχεια το καταψύξαμε στους 18 βαθμούς υπό το μηδέν».

Τα δραστικά αυτά μέτρα ήταν απαραίτητα διότι κάθε ώρα που περνά το βιβλίο αλλοιώνεται. Εννοείται βέβαια ότι τα βιβλία δεν παραμένουν για πάντα στον ειδικό καταψύκτη: «Το κάνουμε κατ΄ αρχήν για να κερδίσουμε χρόνο. Όπως συμβαίνει και με τα τρόφιμα έτσι και τα βιβλία δεν παθαίνουν τίποτα όσο βρίσκονται στο ψυγείο: δεν φουσκώνουν αν είναι βρεγμένα, το μελάνι δεν αρχίζει να τρέχει. Και το σημαντικότερο εξουδετερώνονται οι μύκητες».

Στέγνωμα σε κενό αέρος

Στη συνέχεια ξεκινά το στέγνωμα του βιβλίου. Και μάλιστα αυτό που ονομάζουμε στεγνό στέγνωμα, που γίνεται σε κενό αέρος, διότι το βιβλίο δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να βραχεί την ώρα που λιώνει ο πάγος. Μετά οι ειδικοί περνούν στο τελευταίο και σημαντικότερο στάδιο: την αποκατάσταση του χαρτιού. Καταπολεμούν τους υπόλοιπους μύκητες με τη βοήθεια ραδιενεργών ακτινών. Τέλος με τη βοήθεια ειδικού χαρτιού αποκαθιστούν το σκίσιμο και συμπληρώνουν σημεία που λείπουν.

Αξίζει ο κόπος…

Παρά το πολύπλοκο, χρονοβόρο και υψηλό κόστος της διαδικασίας οι ειδικοί εξασφαλίζουν με το πάγωμα πίστωση χρόνου για να μπορέσουν στη συνέχεια να σώσουν βιβλία και έγγραφα, διότι με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι τα σημαντικά αυτά ιστορικά ντοκουμέντα θα αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και για τις επόμενες γενιές.

Smiljanic / Γεωργακόπουλος

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου